Πέμπτη 29 Ιούλη 2010
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 24
ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ
ΒΙΚΤΟΡ ΕΡΙΚΕ
Το πνεύμα του μελισσιού

Σήμερα, κανείς δε θα υποστήριζε ότι ο άνθρωπος είναι το μοναδικό ον με ικανότητα επικοινωνίας, δεδομένου ότι πλέον έχει αποκαλυφθεί ότι αυτή ισχύει ως συμπεριφορά κοινή στο ζωικό κόσμο (του ανθρώπου συμπεριλαμβανομένου). Τυπικό σύστημα ζωικής επικοινωνίας συνιστά, μεταξύ άλλων, εκείνο των μελισσών, ιδιαίτερα της ευρωπαϊκής μέλισσας που επικοινωνεί με τις συντρόφισσές της όσον αφορά την παρουσία και τη θέση της τροφής. Το επικοινωνιακό σύστημα που οι μέλισσες χρησιμοποιούν άπτεται της απόστασης της τροφής σε σχέση με το μελίσσι και συνίσταται σε χορό ο οποίος εκφράζεται με δύο βασικές μορφές: τον κυκλικό χορό που η μέλισσα πληροφορεί τις άλλες ότι η τροφή βρίσκεται σε μικρή απόσταση 10 - 50 μέτρων και το χορό σε σχήμα οχτώ (8) που δείχνει με ακρίβεια το πόσο μακρινή είναι η απόσταση από την τροφή.

Ο τίτλος της μαγικής ταινίας του Βίκτορ Ερικε «Το Πνεύμα του Μελισσιού» - παρμένος από διάσημο βιβλίο του Maurice Maeterlinck - παραπέμπει στο ισχυρό, αινιγματικό και παράδοξο πνεύμα, στη γλωσσική μορφή ζωικής επικοινωνίας που κυριαρχεί στο εσωτερικό του μελισσιού, στο οποίο οι μέλισσες υπακούουν ενστικτωδώς. Αυτό το σύστημα επικοινωνίας μελετά ο πατέρας των μικρών Ισαμπελ και Ανα, όταν δε δουλεύει στα μελίσσια του. Στο χαμένο χωριό της μετεμφυλιακής Ισπανίας του 1940 που ζει η οικογένεια και τοποθετείται η δράση του φιλμ, φθάνει το φορτηγάκι του υπαίθριου κινηματογράφου. Μεγάλοι, κυρίως όμως μικροί, μαζεύονται στην αίθουσα και αφήνονται στη μαγεία της εικόνας του ασπρόμαυρου «Φρανκενστάιν» του James Whaleτου 1931, με τον Μπόρις Καρλόφ. Η μικρή Ανα εντυπωσιασμένη από τη μορφή, αλλά και τη «γλυκύτητα» του κινηματογραφικού τέρατος, το συμπονά, γιατί του φέρονται άδικα. Πιστεύει στην εξήγηση που της δίνει μες στην υποβλητική, φεγγαρόλουστη νύχτα η αδελφή της για το αθάνατο πνεύμα που μένει στην εγκαταλειμμένη καλύβα έξω από το χωριό. Εκεί φτάνει και κρύβεται ένας λιποτάκτης στρατιώτης, που η Ανα συναντά, τον λυπάται και τον φροντίζει όσο μπορεί, έως ότου εκείνος πέσει νεκρός από νυχτερινή ομοβροντία της φρανκικής πολιτοφυλακής. Αυτό είναι και το μοναδικό συμβάν στο φιλμ που υπενθυμίζει, σε απτές γραμμές, ότι βρισκόμαστε υπό φασιστική τρομοκρατία. Με εκπληκτική ισορροπία, μεταξύ αφαίρεσης και πραγματικότητας, με ατμόσφαιρα που σφύζει από φόβο και παγωμάρα, με αποπνικτική την αίσθηση της ήττας που διαπερνά το φιλμ πέρα για πέρα, οτιδήποτε διαδραματίζεται - μηχανιστικά, επαναληπτικά και σιωπηλά - τριγύρω από την ιστορία της μικρής Ανα μοιάζει να είναι απόρροια παλαιότερων γεγονότων που έχουν ήδη συμβεί. Αυτό καθαυτό το φιλμ - μολονότι χρησιμοποιεί σαφείς υπαινιγμούς (μέσα από τη φιγούρα π.χ. του γιατρού) και εγείρει αμέτρητα, αναπάντητα ερωτήματα - δεν επιδέχεται πολλές αναγνώσεις. Αντίθετα, αυτό που προσφέρεται σε αναρίθμητες αναγνώσεις είναι ο μύθος πάνω στον οποίο στηρίζεται το σενάριο της ταινίας και μόνο μέσα από τέτοια διαδικασία μπορούμε να βγάλουμε συμπεράσματα για τις θεματικές που βάζει η ταινία. Δηλαδή: Τι έχει συμβεί πριν από το σημείο που ξεκινά η ταινία; Τι συμβαίνει στα ενδιάμεσα κομμάτια που εμείς δεν βλέπουμε; Πού πάει ο πατέρας με την άμαξα; Σε ποιον στέλνει ερωτικά γράμματα η μητέρα; Ποια είναι η μεταξύ του ζεύγους σχέση; Ζούσε πάντα αυτή, η προδιαγραφών άστεως, οικογένεια σε αυτό το χωριό; Γιατί η μητέρα, η τόσο διαφορετική από τις γυναίκες του χωριού, αναφέρει ότι τους έχουν μείνει λίγα έπιπλα; Ο πατέρας υπήρξε πάντα μελισσοκόμος; Και πολλά άλλα. Μέσα από την εκπληκτική φωτογραφία του Καντράδο προβάλλει το πορτρέτο μιας αγροτικής εικόνας ασύλληπτης ομορφιάς. Προβάλλει η αριστουργηματική ποιητική του βλέμματος, της σιωπής, των χρωμάτων, των σχημάτων, της επιφανειακής ηρεμίας, αλλά και της γνώσης για το πώς πρέπει να αρθρώνεται ο στιλιστικός και ο μορφικός λόγος. Χρήζει μνείας επίσης η πρωτότυπη μουσική του Λουίς δε Πάμπλο.

Παίζουν: Ανα Τόρεντ, Ισαμπέλ Τελερία, Φερνάντο Φεράν Γκόμεζ, Τερέζα Γκιμπέρα, κ.ά.

Παραγωγή: ΙΣΠΑΝΙΑ (1973)


Κορυφή σελίδας
Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ