Την... «εντύπωση» ότι είχαν καταστραφεί όλα τα οθωμανικά μνημεία στην Ελλάδα είχαν οι Τούρκοι, σύμφωνα με την καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Μαρμαρά της Κωνσταντινούπολης, Νεβάλ Κονούκ.

Χωρίς να διαγράφεται η αδιαφορία που επέδειξε το ελληνικό κράτος για τα οθωμανικά μνημεία, η παραπάνω... «εντύπωση» ουσιαστικά είναι πολιτική και όχι επιστημονική . Αλλωστε, η χρήση της πολιτιστικής κληρονομιάς για πολιτικούς λόγους είναι ευνόητη και οι αστικές τάξεις και των δύο χωρών επέδειξαν ανάλογη συμπεριφορά έναντι των μνημείων του «άλλου», παρότι πρόκειται για την πολιτιστική κληρονομιά και των δύο λαών.

Το αξιοσημείωτο είναι ότι η Ν. Κονούκ στάλθηκε από το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών το 2007 προκειμένου να καταγράψει τα οθωμανικά μνημεία στην Ελλάδα. Μέχρι τώρα κατέγραψε περίπου 600 και η έρευνα θα συνεχιστεί μέχρι το 2015! Μάλιστα, προβλέπεται και πολύτομη σχετική έκδοση. Προς το παρόν, σύμφωνα με την τουρκική εφημερίδα «Ακσάμ», η καθηγήτρια διαπίστωσε ότι έχουν σωθεί πολλά οθωμανικά έργα, τα οποία θεωρούνταν κατεστραμμένα: «Δεν είναι και τόσο άσχημη η κατάσταση. Είναι σωστό ότι υπάρχει μεγάλη φθορά. Αλλά πέρα από τους Ελληνες, υπάρχουν οι φθορές που προκάλεσαν οι Βούλγαροι κατά το Β' Βαλκανικό Πόλεμο. Υπάρχουν πολύ μεγάλες φθορές που προκάλεσαν στα νησιά οι Ιταλοί (...) Εχει σωθεί το ένα δέκατο από τα έργα που βρίσκονται στην Ελλάδα και αναφέρονται στα οθωμανικά έργα, δηλαδή 600 έργα». Η καθηγήτρια αναφέρει επίσης ότι «οι δύο τόμοι που έχουν ετοιμαστεί περιλαμβάνουν μόνο το 20% των έργων στην Ελλάδα. Οταν θα ολοκληρωθεί η εργασία, θα έχει βγει μια σειρά 8 τόμων. Τα κείμενα θα είναι στην τουρκική, αγγλική και ελληνική γλώσσα».

Να σημειωθεί ότι σχεδόν πριν ένα χρόνο, η Διεύθυνση Βυζαντινών - Μεταβυζαντινών Αρχαιοτήτων του ΥΠΠΟ-Τ εξέδωσε έναν καλαίσθητο τόμο (500 σελίδων) με τίτλο «Η Οθωμανική Αρχιτεκτονική στην Ελλάδα». Για πρώτη φορά το ελληνικό κράτος επιχείρησε μια παρουσίαση αυτού του μνημειακού πλούτου, με 191 περιγραφικά λήμματα «των πλέον αντιπροσωπευτικών» από αυτά.

Στην έκδοση σημειώνεται ότι «μέχρι πριν μερικές δεκαετίες οι γνώσεις μας για τα οθωμανικά μνημεία στην Ελλάδα ήταν αποσπασματικές, δε βοηθούσαν στην κατανόησή τους και επομένως στη δημιουργία μιας σφαιρικής εικόνας. Κτίρια διάσπαρτα σε ολόκληρο τον ηπειρωτικό και νησιωτικό ελλαδικό χώρο, συχνά ήταν άγνωστα. Η κατάσταση αυτή άλλαξε βαθμιαία (...) Οι αντιλήψεις μεταβλήθηκαν σημαντικά, χάρη στις συστηματικές έρευνες (...) Η αποκατάσταση οθωμανικών μνημείων (...) συνέβαλε καθοριστικά στη μεταβολή των μέχρι τότε αντιλήψεων».

Οπως σημείωνε ο «Ρ», αυτή είναι μάλλον η «αθώα» εκδοχή. Η ελληνική αστική τάξη διεκδικεί πολιτικό ρόλο και αγορά στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων και του Εύξεινου Πόντου, στο πλαίσιο της προώθησης των ιμπεριαλιστικών συμφερόντων της ΕΕ και του ΝΑΤΟ όπου συμμετέχει. Η πολιτιστική κληρονομιά χρησιμοποιείται ως ένα από τα μέσα γι' αυτό το σκοπό. Σε αυτή τη συγκυρία προστατεύονται οθωμανικά μνημεία. Ωστόσο, κανένα μνημείο δεν έχει «εξασφαλισμένο» μέλλον (και τα ελληνικά μνημεία στη σημερινή Τουρκία), όσο αυτό οριοθετείται από τις εκάστοτε ανάγκες του ιμπεριαλισμού και του εγχώριου κεφαλαίου.