Από επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών της προεδρεύουσας της ΕΕ Σουηδίας Καρλ Μπιλντ και του Αμερικανού υφυπουργού Εξωτερικών Τζέιμς Στάινμπεργκ, στις αρχές Οκτώβρη στο Σεράγεβο...

Την κατάργηση της τρικοινοτικής ομοσπονδίας και της τριμερούς προεδρίας στη Βοσνία - Ερζεγοβίνη προτείνει μεταξύ άλλων η πρόταση Αμερικανών και Ευρωενωσιακών αξιωματούχων στην ηγεσία Βόσνιων Μουσουλμάνων, Κροατών και Σερβοβόσνιων, η οποία στην ουσία συνιστά ένα δεύτερο «Ντέιτον» (μετά την ομώνυμη συμφωνία του 1995 που έθεσε τυπικά τέλος στον πόλεμο της Βοσνίας) με απώτερο στόχο να παραμένει η χώρα προτεκτοράτο των ΗΠΑ, της ΕΕ και του ΝΑΤΟ. Αυτή άλλωστε ήταν η αρχή του διαμελισμού της ενιαίας Γιουγκοσλαβίας που μακέλεψαν οι ιμπεριαλιστές.

Βασικός χαρακτήρας των προτάσεων που γνωστοποιήθηκαν την Παρασκευή, μολονότι είχαν δοθεί σε ηγετικά στελέχη και των τριών κοινοτήτων της Βοσνίας - Ερζεγοβίνης εδώ και περίπου ενάμιση μήνα, είναι η δημιουργία ενός «ισχυρού κεντρικού» κράτους σε βάρος κυρίως της Σερβοβοσνιακής Δημοκρατίας, που παρά τις έντονες πιέσεις Αμερικανών και Ευρωπαίων εξακολουθεί να ανθίσταται σ' αυτά τα σχέδια.

Ειδικότερα, η πρόταση ΗΠΑ και ΕΕ προβλέπει:

• Την αντικατάσταση της τριμελούς προεδρίας της χώρας από έναν πρόεδρο και δύο αντιπροέδρους, οι οποίοι δε θα προέρχονται από την ίδια εθνότητα και δε θα εκλέγονται άμεσα απ' τους πολίτες αλλά απ' τη Βουλή.
• Την ενίσχυση των εξουσιών της κεντρικής κυβέρνησης και του πρωθυπουργού.
• Μεγαλύτερο αριθμό βουλευτών των δύο σωμάτων της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης (Ειδικότερα, η Βουλή των Κοινοτήτων προτείνεται να έχει 21 από 15 βουλευτές και η Βουλή των Αντιπροσώπων 87 από 42).

Επιπλέον, ανακοινώθηκε ότι πριν από την εκλογή Προέδρου και αντιπροέδρων θα προηγείται ορισμός υποψηφίων από τις τάξεις των μελών της Βουλής των Αντιπροσώπων, οι οποίοι δε θα έχουν εκλεγεί στη Βουλή των Κοινοτήτων και θα έχουν τη γραπτή στήριξη τουλάχιστον πέντε μελών της Βουλής των Αντιπροσώπων. Κάθε μέλος της Βουλής των Αντιπροσώπων θα έχει τη δυνατότητα να στηρίξει μόνο έναν υποψήφιο.

Οσον αφορά στη λήψη αποφάσεων στην προεδρία της χώρας, προτείνεται να γίνεται με ομοφωνία ενώ προβλέπεται κατάργηση της δυνατότητας βέτο που είχε ως τώρα κάθε μέλος της τριμερούς προεδρίας.

Ο πρόεδρος της Βοσνίας, μεταξύ άλλων, προτείνεται να ορίζει (μετά από διαβουλεύσεις με τα πολιτικά κόμματα) τον υποψήφιο πρωθυπουργό (προεδρεύοντα του Συμβουλίου υπουργών) και να ασκεί εξουσίες σε θέματα άμυνας, να παρασημοφορεί, ενώ με τη συγκατάθεση του πρωθυπουργού να απονέμει χάρη σε κρατούμενους.

Την εκτελεστική εξουσία θα ασκεί το Συμβούλιο υπουργών (με επικεφαλής τον πρωθυπουργό), το οποίο θα εκλέγεται από τη Βουλή με πλειοψηφία ψήφων. Τέλος (αντίθετα με ό,τι ισχύει ως σήμερα) το Συμβούλιο υπουργών θα καταθέτει τον κρατικό προϋπολογισμό στη Βουλή και όχι το προεδρείο της χώρας.

Είναι χαρακτηριστικό πάντως ότι έντονες πιέσεις για την αποδοχή των παραπάνω προτάσεων επρόκειτο να ασκήσει στα ηγετικά στελέχη και των τριών κοινοτήτων ο γγ του ΝΑΤΟ Αντερς Φογκ Ράσμουσεν, που μετέβη χτες (Σάββατο) στο Σεράγεβο.

Οι συγκεκριμένες αντιδράσεις και των τριών κοινοτήτων αναμένεται να γίνουν γνωστές και επίσημα τις επόμενες μέρες...