Με αφορμή τις μεθοδεύσεις της κυβέρνησης για την ιδιωτικοποίηση των ερευνητικών κέντρων η Κομματική Οργάνωση Ερευνας του ΚΚΕ έδωσε στη δημοσιότητα την παρακάτω ανακοίνωση:

«Η προσπάθεια για ουσιαστικότερη συνεισφορά της έρευνας στις νέες συνθήκες του αδυσώπητου ανταγωνισμού των μονοπωλίων είναι συνεχής τα τελευταία χρόνια, με την εξώθηση των ερευνητικών κέντρων σε επιχειρηματικές δραστηριότητες σε συνδυασμό με τη συνειδητή υποχρηματοδότηση της έρευνας (0,6% του ΑΕΠ). Τα ερευνητικά κέντρα υποχρεώνονται, για να εξασφαλίσουν την επιβίωσή τους, να αναπτύσσουν διάφορες εμπορικές δραστηριότητες για προσέλκυση πόρων όπως: παροχή υπηρεσιών σε τρίτους, εμπορική εκμετάλλευση αποτελεσμάτων της έρευνας, συμφωνίες με επιχειρήσεις κλπ., με προφανή στόχο την πλήρη συμμόρφωση των ερευνητικών φορέων στους κανόνες της αγοράς, τη λειτουργία τους με ιδιωτικο-οικονομικά κριτήρια.

Πρόσφατα, στα πλαίσια του ΕΣΠΑ και στο πρόγραμμα δράσεων για την Ερευνα, την Τεχνολογική Ανάπτυξη και Καινοτομία, η κυβέρνηση και τα κόμματα του "ευρωμονόδρομου" προωθούν νέες αντιδραστικές μεταρρυθμίσεις στο χώρο της έρευνας, ώστε να προσαρμοστεί πλήρως στις κατευθύνσεις της ΕΕ, εξυπηρετώντας πιο αποδοτικά τις ανάγκες της κερδοφορίας του κεφαλαίου. Ετσι, δρομολογείται η σύνταξη "Οδικού Χάρτη" δράσεων για την περίοδο 2009-10 με στόχο τη διαμόρφωση "εθνικής στρατηγικής Ερευνας, Τεχνολογικής Ανάπτυξης και Καινοτομίας που θα συμβάλει στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του ερευνητικού και παραγωγικού ιστού της χώρας στα πλαίσια του Ευρωπαϊκού Χώρου Ερευνας και θα ανταποκρίνεται στις εθνικές υποχρεώσεις με βάση τη Στρατηγική της Λισαβόνας". Στην ουσία, προωθείται περαιτέρω η διαμόρφωση της ερευνητικής δραστηριότητας ως βασικού πυλώνα για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του ευρωπαϊκού κεφαλαίου. Σχεδιάζεται πιο συγκεκριμένα και υλοποιείται η ίδρυση νέων μεγάλης κλίμακας ερευνητικών υποδομών, με στόχο κάποιες από αυτές να αποκτήσουν πανευρωπαϊκή διάσταση, να συμπεριληφθούν στα διεθνή "δίκτυα αριστείας", προωθώντας το διακηρυγμένο στόχο της κινητικότητας των ερευνητών, που αποτελεί την "πέμπτη ελευθερία" μετά τις τέσσερις "ελευθερίες" του Μάαστριχτ.

Στα πλαίσια αυτά, καθιερώνεται νέο σύστημα αξιολόγησης των ερευνητικών φορέων που προϋποθέτει την άμεση παρέμβαση εκπροσώπων των επιχειρήσεων στις δραστηριότητές τους με παράλληλο περιορισμό του ρόλου της ερευνητικής κοινότητας και μέτρα εξαγοράς των ερευνητών (π.χ. σύνδεση απολαβών με τις εισροές από προγράμματα). Ως κριτήριο της αξιολόγησης των ερευνητικών κέντρων και των δράσεών τους ορίζεται η ανταγωνιστικότητα των ερευνητικών προγραμμάτων με έμφαση στην έρευνα αιχμής και ανάπτυξης τεχνολογίας και ταυτόχρονο υποσκελισμό της βασικής έρευνας, της οποίας το κόστος μεταφέρεται στον κρατικό προϋπολογισμό, καθώς οι επιχειρήσεις δεν είναι διατεθειμένες να επενδύουν μακροπρόθεσμα και σε αμφιβόλου οικονομικού αποτελέσματος ερευνητικές διαδικασίες. Επίσης, ως κριτήρια ορίζονται η συνάφεια των ερευνητικών προγραμμάτων με ευρωπαϊκές ερευνητικές δραστηριότητες και η διαθεματικότητα (που σηματοδοτεί τη βεβιασμένη και όχι πάντα ορθή επιστημονικά συσχέτιση των ερευνητικών αντικειμένων με την πιο "αποδοτική", δηλαδή προσοδοφόρα για το κεφάλαιο, εφαρμοσμένη έρευνα σε κλάδους όπως η νανοτεχνολογία). Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη σύνδεση των ερευνητικών δράσεων με την ανάπτυξη επιχειρήσεων, για τις οποίες έχει προκηρυχτεί ειδικό πρόγραμμα με τίτλο "Κουπόνια Καινοτομίας για Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις" και στην ουσία, παρά τον παραπλανητικό τίτλο, αποτελεί μορφή επιδότησης του μεγάλου κεφαλαίου και βαθύτερης πρόσδεσης της έρευνας στο άρμα των άμεσων αναγκών του. Τέλος, ως κριτήριο ορίζεται η ικανότητα συντήρησης και λειτουργίας των ερευνητικών δομών μετά το πέρας της χρηματοδότησης, το οποίο ισοδυναμεί με εξώθηση των ερευνητικών κέντρων σε αναζήτηση πόρων από ιδιώτες, στην ίδια την ιδιωτικοποίηση και επιχειρηματική λειτουργία τους.

Η κυβέρνηση, μέσω της Γενικής Γραμματείας Ερευνας και Τεχνολογίας και με υποστηρικτές τα κόμματα του ευρωμονόδρομου (ΠΑΣΟΚ, ΣΥΝ, ΛΑ.Ο.Σ.) καταστρώνει και προωθεί την αντιδραστική αναδιάρθρωση του ερευνητικού χώρου, με στόχο να τον προσαρμόσει στις ευρωπαϊκές οδηγίες, όπως διατυπώθηκαν στο Ευρωπαϊκό Στρατηγικό Φόρουμ για την Ευρωπαϊκή Υποδομή και στην πρόσφατη συνεδρίαση του ΕΚΟΦΙΝ (28-29 Μάη 2009), αποβλέποντας στην απόσπαση κοινοτικών κονδυλίων που, μέσω της έρευνας, θα δοθούν στις επιχειρήσεις και στο μεγάλο κεφάλαιο. Αλλάζει έτσι το «τοπίο» των ερευνητικών κέντρων, με συγχωνεύσεις και ιδιωτικοποιήσεις των όποιων ελάχιστων εναπομεινάντων δημόσιων δομών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η συγχώνευση του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών (ΕΚΚΕ) με το Εθνικό Ιδρυμα Ερευνών (ΕΙΕ), με στόχο τη «συγκέντρωση» της ερευνητικής διαδικασίας και τη δημιουργία μεγάλων ερευνητικών υποδομών σε τομείς όπου υπάρχει πρόβλημα «μη ορατότητας» της αποδοτικότητάς τους και ασυμβατότητας με τα ευρωπαϊκά ερευνητικά κεκτημένα, με άλλα λόγια σε πεδία όπου η κερδοφορία του κεφαλαίου δεν εξαντλεί τα περιθώριά της. Οι επιπτώσεις αυτών των αλλαγών είναι όμως ήδη... ορατές τόσο στους εργαζόμενους ερευνητές (ήδη στο ΙΓΜΕ, του οποίου το αντικείμενο είναι τόσο στενά δεμένο με τις αναπτυξιακές δυνατότητες της χώρας, οι ερευνητές βρίσκονται σε κινητοποιήσεις για τις σχέσεις εργασίας και τους απλήρωτους μισθούς), στην παγίωση ελαστικών σχέσεων απασχόλησης, στην περικοπή μισθών και τακτικών και με σταθερή σχέση θέσεων εργασίας, όσο και στην ίδια την ποιότητα και στην κοινωνική διάσταση της ερευνητικής διαδικασίας, που υποτάσσεται εξ ολοκλήρου στις ορέξεις του κεφαλαίου.

Για μας, το κύριο ζήτημα είναι ο αναπροσανατολισμός της έρευνας, ώστε σχεδιασμένα να υπηρετεί τις σύγχρονες διευρυμένες λαϊκές ανάγκες και την εξέλιξη της επιστήμης, αντί για την ενίσχυση της οικονομικής και πολιτικής εξουσίας των λίγων. Στόχος της ερευνητικής πολιτικής πρέπει να είναι η βελτίωση της ζωής των εργαζομένων με τη μεγαλύτερη δυνατή αξιοποίηση των παραγωγικών δυνατοτήτων της χώρας και τη συμμετοχή του συνόλου του επιστημονικού μας δυναμικού στην παραγωγή νέας γνώσης.

Απαιτούμε:

• Καμίας μορφής ιδιωτικοποίηση των ερευνητικών κέντρων και της δραστηριότητάς τους.
• Γενναία χρηματοδότηση της έρευνας αποκλειστικά από τον κρατικό προϋπολογισμό, ώστε να καλύπτονται με επάρκεια όλοι οι τομείς της και να συμμετέχει σε αυτήν το σύνολο των ερευνητικών ιδρυμάτων, των Ανώτατων Ιδρυμάτων και του ερευνητικού και διδακτικού τους προσωπικού.
• Μαζικές προκηρύξεις νέων θέσεων σταθερής εργασίας, να υπάρξει ουσιαστική οικονομική και επιστημονική αναβάθμιση και καταξίωση του ρόλου των ερευνητών.
• Διαμόρφωση συνθηκών πλήρους διαφάνειας και κοινωνικού συλλογικού ελέγχου στον προγραμματισμό, την οργάνωση και την ανάπτυξη της έρευνας, σύνδεσή της με την πανεπιστημιακή εκπαίδευση.
• Καμιά εμπορική εκμετάλλευση των αποτελεσμάτων της έρευνας. Οχι στην κατοχύρωσή τους με πατέντες, εμπορικά σήματα κλπ., που εμποδίζουν την ελεύθερη διάδοση και πλατιά αξιοποίησή της σε όφελος του λαού.

Και για το επιστημονικό δυναμικό της χώρας μας ανοίγονται μπροστά δύο επιλογές, δυο δρόμοι ανάπτυξης της ελληνικής κοινωνίας: ο ένας είναι της ενσωμάτωσης, της υποταγής στην πολιτική των κομμάτων του "ευρωμονόδρομου", που θέλει τον εργαζόμενο έρμαιο των επιταγών του κεφαλαίου. Ο άλλος είναι της αντεπίθεσης, της κοινωνικοποίησης των μονοπωλίων, που καθιστά τον εργαζόμενο αφέντη του πλούτου που παράγει. Ο αυριανός επιστήμονας πρέπει να καταθέσει τις γνώσεις αλλά και την πάλη του μαζί με το εργατικό, το ευρύτερο λαϊκό κίνημα, να διευρύνει τον ορίζοντα των αιτημάτων του αγκαλιάζοντας όλες τις πλευρές της ανθρώπινης ζωής».