Πριν λίγες μέρες (12 του Οκτώβρη), τιμήθηκε η επέτειος της απελευθέρωσης της Αθήνας. Αυτή τη μέρα, οι Γερμανοί κατέβαζαν τη σημαία τους από την Ακρόπολη και αυτό ήταν το τυπικό στοιχείο της αποχώρησης, ύστερα από τα αλλεπάλληλα χτυπήματα που είχαν δεχτεί σε όλη την Ελλάδα και στην Αθήνα, από το ΚΚΕ, τις δυνάμεις του ΕΛΑΣ και τη μεγάλη ΕΑΜική Εθνική Αντίσταση. Και, αναμφισβήτητα, κάτω από την τεράστια πίεση του Κόκκινου Στρατού, που προωθούσε τις στρατιές του προς την καρδιά της Γερμανίας.

Ουσιαστικά, η Αθήνα είχε απελευθερωθεί πολύ νωρίτερα, καθώς μεγάλες περιοχές της είχαν γίνει απρόσιτες στους Γερμανούς και τους συνεργάτες τους. Στις γειτονιές αυτές, ιδιαίτερα κατά το τελευταίο διάστημα, πριν την απελευθέρωση, οι δυνάμεις του ΚΚΕ, του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ, της ΕΠΟΝ, της ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ανέπτυσσαν ανοιχτή δράση.

Κατά την περίοδο αυτή των μεγάλων συγκρούσεων με τα φασιστικά στρατεύματα, ο ΕΛΑΣ αριθμούσε δύναμη 23.150 ανδρών και γυναικών, που στελέχωναν τα τέσσερα συντάγματα της Αθήνας, το 6ο Σύνταγμα του Πειραιά και το 5ο των Βορείων Προαστίων.

Οπως εμφαντικά δηλώνει ο τίτλος του σημειώματος αυτού, η απελευθέρωση ήρθε χωρίς απελευθέρωση, καθώς, όπως γράφει ο καπετάνιος, τότε, του Α` Σώματος του ΕΛΑΣ της Αθήνας Σπύρος Κωτσάκης που έχει φύγει από τη ζωή: «Η απελευθέρωση βρήκε την Αθήνα ΕΑΜική, ικανή να παίξει το ρόλο της, να συντελέσει αποφασιστικά να γίνει η Ελλάδα πραγματικά ελεύθερη και ανεξάρτητη».

Η ιστορία, όμως, έχει καταγράψει και τα στοιχεία από μυστικά Αρχεία των «συμμάχων», που έρχονται στο φως και επιβεβαιώνουν ότι η απελευθέρωση και η συνακόλουθη δικαίωση των αγώνων του λαού μας είχε συστηματικά υπονομευτεί από τους Δυτικούς «συμμάχους», με στόχο την ανατροπή των λαϊκών κατακτήσεων για Ελλάδα ελεύθερη, ανεξάρτητη, δημοκρατική. Ηταν αυτοί, τότε, και οι επίγονοι και εγχώριοι συνεργάτες και συνένοχοι της «νέας τάξης» σήμερα, που τη θέλουν εξαρτημένη και υποχείριο στα συμφέροντά τους.

Ενταση των χτυπημάτωνλίγο πριν την απελευθέρωση

Είναι σημαντικό να υπενθυμίσουμε, για να αντιληφθούν και οι νεότεροι την κατάσταση που επικρατούσε από την πλευρά της επικράτησης των ΕΑΜικών δυνάμεων απέναντι στις γερμανικές δυνάμεις, λίγο πριν την απελευθέρωση. Κατά την περίοδο, ακριβώς αυτή, το Α` Σώμα της Αθήνας και το Γενικό Στρατηγείο του ΕΛΑΣ διέταξαν όλες τις δυνάμεις να πολλαπλασιάσουν τα χτυπήματα κατά των κατακτητών, ιδιαίτερα κατά το στάδιο της αποχώρησής τους.

Οι Αγγλοι και οι συνεργάτες τους προσπαθούσαν να αποτρέψουν αυτές τις επιθετικές ενέργειες. Είναι χαρακτηριστικό, επίσης, ότι ο Γερμανός στρατάρχης της αεροπορίας, ο Φέλμι, ζητούσε ανακωχή, πρόταση που συνάντησε, όπως προαναφέραμε, τον πολλαπλασιασμό των επιθέσεων του ΕΛΑΣ, με διαταγή του Α` Σώματος.

Πέρα από τις μάχες που είχαν προηγηθεί, λίγες μέρες πριν την απελευθέρωση, δόθηκε η μεγάλη μάχη του 6ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ στον Πειραιά, αποτέλεσμα της οποίας ήταν η διάσωση του ηλεκτρικού εργοστασίου στο Κερατσίνι, που είχε ναρκοθετηθεί από τους Γερμανούς. Με συνεχείς μάχες, εξασφαλίστηκε η διάσωση του φράγματος στο Μαραθώνα και ο δραστικός περιορισμός των ανατινάξεων στις αποθήκες πυρομαχικών που εγκυμονούσαν κινδύνους για όλη την Αθήνα.

Συνεχείς, εξάλλου, ήταν οι παρενοχλήσεις μας κατά τον άξονα της σιδηροδρομικής γραμμής Αθήνας - Θεσσαλονίκης, που χρησιμοποίησαν κατά την υποχώρησή τους τα γερμανικά στρατεύματα.

Με διαταγή, επίσης, του Α` Σώματος της Αθήνας, δυνάμεις του 34ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ χτύπησαν ισχυρή φάλαγγα χιλίων αποχωρούντων Γερμανών, στο Κακοσάλεσι, κοντά στην Πάρνηθα, με 250 νεκρούς και 43 αιχμαλώτους. Κατά τις ίδιες αυτές τελευταίες ημέρες, ο ΕΛΑΣ έδωσε δεκάδες μάχες, ενώ οι δυνάμεις του αγγλικού αποσπάσματος «Τζέλικο» ακολουθούσαν σε απόσταση ...«μιας ημέρας».

Στο ίδιο αυτό οριακό σημείο της απελευθέρωσης, καταγράφεται η κλιμάκωση των σχεδίων της αντίδρασης, η οργάνωσή τους σε στρατηγικά σημεία της Αθήνας και η εφαρμογή ανοιχτών προωθήσεων, όπως, εντελώς ενδεικτικά, οι επιθέσεις με χειροβομβίδες και πυροβολισμούς από ξενοδοχεία της οδού Πανεπιστημίου κατά του αθηναϊκού λαού που γιόρταζε τη νίκη.

Και ένα αποκαλυπτικό στοιχείο: Λίγες μέρες πριν την απελευθέρωση, γύρισε στην Αθήνα ο ταγματάρχης Μπάλφουρ, των αγγλικών μυστικών υπηρεσιών, ο οποίος, μεταμφιεσμένος σε «πατέρα Δημήτριο» ...ιερουργούσε και ραδιουργούσε στην Αθήνα, εγκαθιστώντας φωλεές πρακτόρων που έδρασαν υπονομευτικά την κατάλληλη στιγμή, μαζί με τους ντόπιους εκείνους υποτακτικούς που ανέτρεψαν τις λαϊκές κατακτήσεις.