Παπαγεωργίου Βασίλης

Συνήθως οι στατιστικές που δημοσιεύονται από διεθνείς οργανισμούς ή ερευνητικά κέντρα περιέχουν πληθώρα στοιχείων, διαγραμμάτων και αριθμών και είναι δυσνόητες για το ευρύ κοινό, άρα αποτρεπτικές για μελέτη ή έστω μια απλή ανάγνωση. Τα ενδιαφέροντα στοιχεία σκοπίμως βρίσκονται «κρυμμένα», αν υπάρχει περίπτωση να προξενήσουν αναστάτωση. Αλλες φορές πάλι βοούν, αν αυτές είναι οι επιθυμίες των εξουσιαστών, για δικούς τους λόγους ανά περίπτωση.

Καμιά φορά, όμως, ανεξαρτήτως προθέσεων η διαχείριση των στοιχείων είναι δύσκολη κι αν οι έρευνες δημοσιοποιηθούν πιθανό να αποκαλύψουν αλήθειες οι οποίες δύσκολα «απαλύνονται» ή πολύ περισσότερο αιτιολογούνται. Μοναδικό όπλο του συστήματος η «είδηση» να ενταφιαστεί στα πολύ ψιλά των εφημερίδων και να ακουστεί κάποια δέκατα του δευτερολέπτου στα τηλεοπτικά δελτία, λίγο πριν αυτά τελειώσουν την πλύση εγκεφάλου που είναι «θεσμικά» εντεταλμένα για το σκοπό αυτό, μεταξύ διαφημίσεων για απορρυπαντικά και πολυτελή αυτοκίνητα. Τη στιγμή δηλαδή που ελάχιστοι παρακολουθούν. Ο συντονισμός στα «ελεύθερα» κανάλια είναι τόσο συγχρονισμένος που συχνά στη σκέψη του τηλεθεατή εγείρεται το ερώτημα περί της ύπαρξης κάποιου κέντρου που τα κατευθύνει, θυμίζοντας περιγραφές του Τζορτζ Οργουελ στο «Μεγάλο Αδελφό». Κι αν υποθέσουμε ότι δεν υπάρχουν τέτοια κέντρα, οι εντεταλμένοι μαρκουτσοφόροι είναι τόσο δουλικοί, υποταγμένοι και προγραμματισμένοι, που αυτοματοποιημένα κάνουν το «πρέπον» και το «ορθό» για το σύστημα.

Δεν πάνε πολλές μέρες που μια φρικιαστική είδηση ήρθε να αποδείξει ύστερα από πολυετείς επιστημονικές έρευνες αυτό που όλοι φανταζόμαστε. Μας κλέβουν τη ζωή. Ο μέσος όρος της ζωής στην Ευρώπη μειώνεται κατά ένα χρόνο εξαιτίας της ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Μια είδηση σοκαριστική, τόσο σκληρή και συνταρακτική που αποδεικνύει πόσο οικολογική είναι η Ευρώπη και πόσο ο πράσινος καπιταλισμός που ευαγγελίζονται είναι ικανός να δώσει απαντήσεις στα σύγχρονα περιβαλλοντικά προβλήματα με τα γιατροσόφια τύπου «βιώσιμης ή αειφορικής» ανάπτυξης, που αναμασούν εν είδει τσιχλόφουσκας οι δυο πυλώνες του καπιταλισμού. Ο νεοφιλελευθερισμός και ο σοσιαλφιλελευθερισμός οι διακριτικές διαφορές των οποίων είναι δύσκολες ακόμα και με τα πλέον υπερσύγχρονα μικροσκόπια. Κι αν ο μέσος όρος της μείωσης της ζωής μας είναι ο ένας χρόνος, φανταστείτε πόσα χρόνια είναι για τους εργαζόμενους σε βιομηχανικές μονάδες με άθλιες συνθήκες και πολίτες που ζουν κοντά σε περιοχές που δέχονται υψηλά ποσοστά ρύπανσης.

Οι πηγές της ατμοσφαιρικής ρύπανσης είναι βασικά δυο. Τόσο γνωστές όσο και η θέαση μερών του σώματός μας ή των γύρω μας. Δεν απαιτούνται ούτε ιδιαίτερες έρευνες, ούτε ατέρμονες συζητήσεις. Βιομηχανικές μονάδες και μεταφορικά μέσα. Κυρίως τα ΙΧ. Αυτές είναι οι αιτίες. Το ζήτημα που τίθεται εδώ και χρόνια είναι με ποια πολιτική μπορεί να εξαλειφθεί αυτό το φαινόμενο. Ως προς τη βιομηχανία, η «καραμέλα» περί ανάπτυξης βρίσκεται στα χείλη των απανταχού κυβερνώντων, όπως και η προστασία και η παραπέρα ενίσχυση του δευτερογενή τομέα παραγωγής. Σε χώρες μάλιστα, όπως η Ελλάδα, με διψήφια ποσοστά ανεργίας και αποβιομηχάνισης, τα επιχειρήματά τους «ενισχύονται» και με το δίλημμα «περιβάλλον ή απασχόληση;», ενοχοποιώντας συχνά τους εργαζόμενους και τις οικογένειές τους. Ακόμα και για τις πλέον ρυπογόνες βιομηχανίες που εντελώς... συμπτωματικά καταγράφουν τεράστια κέρδη. Κι αν υπάρχει θεσμικό πλαίσιο που προβλέπει κάποια μέτρα αυτό καταπατιέται βάναυσα, χωρίς ποτέ να λογοδοτεί κανείς.

Οσο για τη χρήση των ΙΧ αυτοκινήτων, αυτή ενισχύεται σκανδαλωδώς με κάθε τρόπο και μέσο διαχρονικά και δι(α)κομματικά. Το σύνολο των πόλεων και των χωρών είναι πλέον αυστηρά αυτοκινητοπροσανατολισμένο. Ας μη λησμονούμε ότι οι αυτοκινητοβιομηχανίες, μαζί με τις εταιρείες πετρελαίου και τις οπλοβιομηχανίες είναι οι πλέον ισχυρές και προσοδοφόρες παγκοσμίως. Τα αστικά κόμματα δε διανοούνται ούτε στο ελάχιστο να συμβάλλουν στον περιορισμό των μετακινήσεων με ΙΧ αυτοκίνητα. Τα μέσα μαζικής μεταφοράς απαξιώνονται μεθοδικά και η «κουλτούρα του αυτοκινήτου» ξεκινά από τις πολύ μικρές ηλικίες ποικιλοτρόπως. Παράλληλα οι τράπεζες χορηγούν δάνεια για αγορές αυτοκινήτου με μεγάλη ευκολία, οι διαφημιστές έχουν επιβάλλει μια εικόνα της επιτυχίας η οποία ταυτίζεται ανάλογα με τα κυβικά του αυτοκινήτου σου. Ακόμα και για την ερωτική ζωή των πολιτών οι διαφημίσεις με το αυτοκίνητο έχουν επιβάλλει μοντέλα και μάρκες.

Κανείς δεν ενδιαφέρεται πλέον για το γεγονός ότι οι καθημερινές μετακινήσεις είναι μια μάχη με θύματα από τα εκατοντάδες τροχαία που σημειώνονται, ούτε για την απώλεια του χρόνου από την κυκλοφοριακή συμφόρηση. Οι μη κάτοχοι αυτοκινήτων αντιμετωπίζονται ως γραφικοί και looser. Μέσα στο άθλιο αυτό πολιτικοκοινωνικό πλαίσιο ποιος θα υψώσει φωνή διαμαρτυρίας πλην της Αριστεράς για τα χρόνια ζωής που μας υφαρπάζουν από τη ρυπογόνο πολιτική τους;