Μέσα στο Νοέμβρη θα ολοκληρωθεί στην πλειοψηφία των Δημοτικών Συμβουλίων της χώρας η συζήτηση για τον καθορισμό του ύψους των ανταποδοτικών τελών καθαριότητας και φωτισμού από τους δήμους και τις κοινότητες από την 1.1.1999.Το κατά πόσο, δηλαδή, θα "φουσκώσουν" κι άλλο - ή όχι - οι λογαριασμοί της ΔΕΗ, μέσω των οποίων εισπράττεται το χαράτσι που επιβάλλεται στους δημότες, από το νέο χρόνο. Μια υπόθεση ρουτίνας, αφού επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο, θα πουν ίσως ορισμένοι. Μόνο που εκτός από ένα νέο στοιχείο που παρουσιάζει αυτή η υπόθεση υπάρχει φέτος κι ένα πασιφανές δεδομένο: Για πλατιά λαϊκά στρώματα δεν πάει άλλο αυτή η ληστεία!

Το νέο στοιχείο για το 1999 είναι οι νέοι συνενωμένοι δήμοι, όπως διαμορφώθηκαν με τον "Καποδίστρια".Σ' αυτές τις περιπτώσεις οι κάτοικοι μικρών δήμων και κοινοτήτων θα κληθούν να πληρώσουν τα τέλη του κεντρικού δήμου, δηλαδή πολλαπλάσια από αυτά που πλήρωναν μέχρι σήμερα, αφού αυτό προβλέπει ουσιαστικά ο νόμος. Την απόφαση βέβαια θα πάρουν οι δημοτικές αρχές...

Στη Θεσσαλονίκη η πλειοψηφία του Δημοτικού Συμβουλίου... έτρεξε να προλάβει και αποφάσισε, στην πρώτη κιόλας συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου μετά τις δημοτικές εκλογές - την αύξηση κατά 18% των τελών καθαριότητας και φωτισμού.Ετσι, η απερχόμενη δημοτική αρχή φρόντισε έγκαιρα να αφήσει "προίκα" ύψους 1 δισ. δρχ. - τόσο υπολογίζεται να εισπράξει από αυτή την αύξηση - στην ομογάλακτη νέα δημοτική αρχή του Β. Παπαγεωργόπουλου, ενώ παράλληλα προετοίμασε τους Θεσσαλονικείς για το τι τους περιμένει τα επόμενα χρόνια...

Πρόσχημα για την επιβολή της δημοτικής φορολογίας είναι το "έργο" ή η παροχή υπηρεσιών που γίνεται για όφελος των δημοτών σε κάθε δήμο. Ο όρος "ανταποδοτικά" προσδιορίζει αυτό ακριβώς. Οτι δηλαδή, τα χρήματα που εισπράττονται από τους δήμους, πρέπει να "επιστραφούν" στους δημότες, μέσω της παροχής διαφόρων υπηρεσιών. Βεβαίως, αυτό στέκει, απλά και μόνο ως πρόσχημα, αφού οι πολίτες της χώρας πληρώνουν κάθε χρόνο για όλες τις υπηρεσίες που τους παρέχει - ή πρέπει να τους παρέχει - το κράτος και βεβαίως οι δήμοι, μέσω της άμεσης φορολογίας του εισοδήματός τους.

Με άλλα λόγια το κράτος υποχρεώνει τους πολίτες, πέρα από την επιβάρυνση που συνεπάγονται οι έμμεσοι φόροι, να πληρώσουν δεύτερη και τρίτη φορά για τον ίδιο σκοπό μέσω και της Αυτοδιοίκησης, κλέβοντας έτσι όσα περισσότερα μπορεί από το λαϊκό εισόδημα.

Ο θεσμός των ανταποδοτικών τελών θεσπίστηκε το 1958. Τότε νομιμοποιήθηκε με βασιλικό διάταγμα η κλοπή των δημοτών. Από τότε μέχρι σήμερα, έχουν ψηφιστεί μια σειρά νόμοι που έχουν αντικαταστήσει ή τροποποιήσει τη μορφή των υπαρχόντων ανταποδοτικών τελών, ενώ έχουν θεσπιστεί και νέες φορολογίες.

Σ' αυτή την ιστορική διαδρομή ο στόχος είναι πάντοτε ο ίδιος: Η περαιτέρω αφαίμαξη του εισοδήματος των δημοτών που καλούνται να πληρώνουν κάθε χρόνο τους δημοτικούς φόρους για υπηρεσίες όπως η καθαριότητα, ο φωτισμός, η ηλεκτροδότηση κ. ά. και που ήδη EXOYN ΠΛΗΡΩΣΕΙ από τη φορολογία του εισοδήματός τους!

Η τελευταία τροποποίηση του βασιλικού διατάγματος του '58 έγινε το 1989 με το νόμο 1828, όπου τα τέλη καθαριότητας και φωτισμού ενιαιοποιήθηκαν στο "ενιαίο ανταποδοτικό τέλος".Με τον ίδιο νόμο δίνεται για πρώτη φορά η δυνατότητα στους δήμους και τις κοινότητες να επιβάλλουν, δυνητικά,τέλη για ΟΛΕΣ τις υπηρεσίες που παρέχουν στους δημότες. Η διατύπωση του άρθρου 14 του συγκεκριμένου νόμου είναι σαφής:

"Με απόφαση του Δημοτικού ή Κοινοτικού Συμβουλίου μπορεί να επιβάλλονται τέλη ή εισφορές για υπηρεσίες ή τοπικά έργα της περιοχής τους, που συμβάλλουν στη βελτίωση της ποιότητας ζωής, στην ανάπτυξη της περιοχής και στην καλύτερη εξυπηρέτηση των πολιτών. Τα τέλη αυτά ή οι εισφορές αυτές έχουν ανταποδοτικό χαρακτήρα. Το ύψος των τελών ή εισφορών, οι υπόχρεοι στην καταβολή τους και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια ορίζονται με την ίδια απόφαση του Δημοτικού ή Κοινοτικού Συμβουλίου".

Υπάρχουν πολλά είδη δημοτικών τελών και φόρων. Οι δήμαρχοι και κοινοτάρχες, προσκείμενοι στο ΠΑΣΟΚ, τη ΝΔ και τον ΣΥΝ, αξιοποιούν στο έπακρο τις όποιες δυνατότητες του παρέχουν οι νόμοι προκειμένου να επιβάλλουν πρόσθετες φορολογίες.

Ετσι, σήμερα, υπάρχουν δεκάδες γνωστά ή λιγότερο γνωστά τέλη και φόροι ανταποδοτικού χαρακτήρα.

Το Τέλος Ακίνητης Περιουσίας (ΤΑΠ), το Τέλος Καθαριότητας και Φωτισμού, το Ειδικό Τέλος Υδρευσης (Υλίκη), το Τέλος Χρήσης Κτημάτων, Εργων ή Υπηρεσιών, το Τέλος Διαμονής Παρεπιδημούντων, το Τέλος Κοινόχρηστων Χώρων, το Τέλος Διαφημίσεων, το Τέλος Στάθμευσης Οχημάτων, το Τέλος Εκδοσης Αδειών Οικοδομών, το Τέλος Χρήσης Φυσικών Ιαματικών Πηγών, το Ειδικό Τέλος Εκμετάλλευσης Λατομείων Αδρανών Υλικών, το Τέλος στα Παροπλισμένα πλοία, το Τέλος επί των ακαθάριστων εισόδων κέντρων διασκέδασης, εστιατορίων κλπ., το Τέλος καθαριότητας λαϊκών αγορών, το Τέλος λουτρών και αφοδευτηρίων, τα Τέλη εκμετάλλευσης εδάφους, υπεδάφους και θάλασσας, το Τέλος χρήσεως αποβαθρών επιβατών και εμπορευμάτων, τέλη κυκλοφορίας, ο φόρος ηλεκτροδοτούμενων χώρων, ο φόρος μεταβίβασης ακινήτων, ο φόρος ζύθου και πολλά άλλα.

Είναι σίγουρο ότι θα ακολουθήσουν και νέα τέλη, αφού η "εκσυγχρονιστική" πορεία της χώρας προς την ΟΝΕ και το ΕΥΡΩ το επιτάσσουν. Μάλιστα το γεγονός ότι ορισμένοι έμμεσοι φόροι θα πρέπει να καταργηθούν ενόψει ΟΝΕ και άρα θα υπάρξει μια αναγκαστική μείωση κρατικών εσόδων, χρησιμοποιείται ως επιχείρημα για την ανάγκη αύξησης των ειδικών φόρων και τελών σε τοπικό επίπεδο. Στο στόχο αυτό με ένα εντυπωσιακό τρόπο εμφανίζονται να έχουν κοινή θέση οι αιρετοί του ΠΑΣΟΚ, της ΝΔ και του ΣΥΝ. Αυτό που αποκρύπτουν είναι ότι: Παραμένει στο απυρόβλητο η πραγματική φοροκλοπή στην οποία επιδίδεται η άρχουσα τάξη. Ενώ ταυτόχρονα μεγαλώνει ο αριθμός - άρα και το άμεσο φορολογικό έσοδο - αυτών που πληρώνουν την άμεση φορολογία, την ίδια ακριβώς στιγμή που η οικονομική θέση πολλών εξ αυτών θα επέβαλε την πλήρη απαλλαγή τους.

Σ' αυτό το πλαίσιο δεν είναι ανεξήγητη η πάγια θέση του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ: "Η σχέση Τοπικής Αυτοδιοίκησης και χρηστών των υπηρεσιών της δεν πρέπει να βαρύνει το κράτος".

Δηλαδή, για κάθε έργο ή υπηρεσία που βοηθά την ανάπτυξη της περιοχής και εξυπηρετεί το δημότη ή προστατεύει το περιβάλλον θα μπαίνουν πρόσθετοι φόροι και τέλη σε βάρος των δημοτών. Τραβώντας στα όριά της αυτήν την αντίληψη οι άμεσοι φόροι θα πρέπει να ξοδεύονται τελικά μόνο για τη συντήρηση του στρατού, της αστυνομίας και των υπαλλήλων (πολιτικών ή διοικητικών) που εντέλλονται να ελέγχουν την υλοποίηση της πολιτικής που έχει ανάγκη το μεγάλο κεφάλαιο. Φτάνουμε, βέβαια, έτσι στον πυρήνα του ουσιαστικού προβλήματος για ποιον υπάρχει το αστικό κράτος και τελικά ποιον ακριβώς πληρώνει όταν φορολογείται ο πολίτης, αλλά αυτό είναι θέμα ενός άλλου αφιερώματος. Στο παρόν αυτό που προσπαθούμε να παρουσιάσουμε είναι ο μηχανισμός μέσα από τον οποίο ο πολλαπλά εκμεταλλευόμενος πολίτης που δεν ανήκει στο πυρήνα της άρχουσας τάξης καλείται να πληρώσει και να ξαναπληρώσει μόνο και μόνο γιατί το σύστημα - πέρα από τις επιφάσεις δημοκρατίας (π. χ. "δημοκρατική φορολογική μεταρρύθμιση") που κατά καιρούς αναγκάζεται να χρησιμοποιεί - βρίσκεται σε μια βαθιά και αξεπέραστη εντέλει κρίση.