"Κάθε μέρα που ο εμποροϋπάλληλος πιάνει δουλιά, νιώθει σαν να μην έφυγε ποτέ από το μαγαζί. Τα πόδια σου είναι ακόμα πρησμένα και από την προηγούμενη μέρα κουβαλάς ακόμα την πίεση, το άγχος, τα νεύρα. Είναι σαν τους εφιάλτες, που προσπαθείς να τρέξεις μακριά από κάτι που σε απειλεί, αλλά ποτέ δεν το καταφέρνεις. Είναι μια δουλιά που απαιτεί γερά νεύρα". Είναι τα λόγια της Φρόσως Παπαδογιάννη,εργαζόμενης στα σούπερ μάρκετ "ΕΞΤΡΑ".

Τι είναι όμως αυτό που κάνει μια δουλιά να γίνεται εφιάλτης; Η εργαζόμενη μας μεταφέρει την εμπειρία της από το σούπερ μάρκετ όπου εργάζεται, εμπειρία λίγο πολύ κοινή για όλους τους εργαζόμενους στα σούπερ μάρκετ, αφού σε όλα εφαρμόζονται πανομοιότυποι αντεργατικοί κανόνες: "Είναι ένα μεγάλο "γιατί" που σε πνίγει, ξέρεις την απάντηση, πού οφείλονται όλα όσα συμβαίνουν, αλλά θυμώνεις που δεν μπορείς την ίδια στιγμή να τα αλλάξεις. Στα "ΕΞΤΡΑ" είναι όνειρο να πάρεις ρεπό ή υπερωρίες, δουλεύεις υπερωριακά και ξέρεις ότι δε θα πληρωθείς, γι' αυτό και σου ανεβαίνει το αίμα στο κεφάλι".

Στα "ΕΞΤΡΑ" εδώ και χρόνια έχουν σταματήσει οι προσλήψεις οχταωρίτων, ενώ στη θέση τους προσλαμβάνονται τετραωρίτες, που όμως υπογράφουν ότι εργάζονται για 8 ώρες. Ενδεικτικό του ποσοστού της μερικής απασχόλησης είναι ότι στο κατάστημα του Παγκρατίου από τους 30 εργαζόμενους, οι 15 είναι ωρομίσθιοι. Οι δυσμενείς μεταθέσεις είναι κι εδώ θλιβερή πραγματικότητα και γίνεται ακόμα πιο θλιβερή, αφού γίνονται χωρίς λόγο και αιτία.

Οσο για εντατικοποίηση; Η εργαζόμενη απαντά: "Ενας εργαζόμενος στο ωράριό του μπορεί ταυτόχρονα να δουλεύει στο ταμείο, να τακτοποιεί ράφια, να καθαρίζει, να χτυπάει πιστολάκι. Η καθαρίστρια του καταστήματος έρχεται για τρεις ώρες, οπότε είμαστε αναγκασμένοι εμείς να καθαρίζουμε, ακόμα και τις τουαλέτες! Εκοψαν ακόμα και τα διαλείμματα. Καταλαβαίνετε τώρα τι εννοούσα όταν σας είπα ότι την επόμενη μέρα τα πόδια μας είναι ακόμα πρησμένα! Ενας αιώνας δε σου φτάνει να ξεκουραστείς".

Και η τρομοκρατία; Μας λέει: "Μα, χωρίς τρομοκρατία δε γίνεται τίποτα. Στο κατάστημα της Πεύκης υπάρχουν κάμερες συνδεδεμένες με το γραφείο της διευθύντριας, κάμερες σε όλους τους χώρους! Οι νέοι εργαζόμενοι θεωρούν την τρομοκρατία κάτι το αυτονόητο, δε νομίζω να γνώρισαν δουλιά χωρίς αυτή. Οι υποδείξεις συνεχείς, μη μιλάς, γιατί μιλάς. Είναι χαρακτηριστικό ότι ένας διευθυντής κάποτε μας είπε όταν πρωτοήρθε στο κατάστημα, "στο τάδε μαγαζί που ήμουν μπαίνεις μέσα και ακούς μόνο τα πιστολάκια να χτυπάνε, εδώ μιλάτε πολύ, να σταματήσει αυτό"! Τώρα αν δε συμμορφωθείς με τις υποδείξεις, παίρνεις δρόμο".

Δεν είναι όμως όλα αρνητικά, όπως σημειώνει η ίδια: "Δεν πρέπει να περάσει στους εργαζόμενους το μήνυμα ότι έτσι είναι και δεν αλλάζει τίποτα. Δεν είναι έτσι. Για παράδειγμα στο "ΕΞΤΡΑ" όπου εργάζεται μέλος της διοίκησης του Συλλόγου Εμποροϋπαλλήλων Αθήνας πολλά πράγματα έχουν διορθωθεί και συνεχώς διορθώνονται κι άλλα. Αυτό πρέπει να το μάθουν οι εργαζόμενοι και να ξέρουν ότι με το σωματείο τους και τη δράση τους μπορούν να είναι αυτοί οι νικητές. Το λέω κι από προσωπική πείρα. Η δράση μου στο σωματείο, ο αγώνας για μια σειρά στόχους, μου δίνει κουράγιο και συνεχίζω να εργάζομαι, να διεκδικώ ό,τι μου ανήκει. Παίρνεις δύναμη όταν είσαι με πολλούς και αγωνίζεσαι μαζί τους".

Πρωτιά στη "σούπερ" ασυδοσία διεκδικούν τα "Αλιμέντα",το "Ατλάντικ",ο "Βερόπουλος" και πολλά ακόμα. Είναι αυτές οι επιχειρήσεις που πριν ακόμα θεσμοθετηθεί η μερική απασχόληση άρχισαν να την εφαρμόζουν, για να φτάσουν σήμερα τα ποσοστά της το 60 ή και 70% με συνεχή ανοδική τάση!

Η εφαρμογή αντεργατικών μέτρων όμως πάει "πακέτο" με την τρομοκρατία, που είναι απερίγραπτη σ' αυτούς τους χώρους. Για παράδειγμα στα σούπερ μάρκετ "Ατλάντικ" το πιο διαδεδομένο μέσο πίεσης είναι οι δυσμενείς μεταθέσεις. Χρησιμοποιούνται μάλιστα και για να εξωθήσουν τους "ενοχλητικούς", πια, πλήρως απασχολούμενους στην απόλυση.

Τα "Ατλάντικ", μάλιστα, δικαιωματικά κατέχουν τον τίτλο του "πιο σκληρού εργοδότη" στον κλάδο. Καταγγελίες "λένε" ότι χρωστάει ακόμα και 200 ώρες υπερωριών σε 10 εργαζόμενες. Αλλοι εργάζονται έξι μέρες τη βδομάδα, για 40 ώρες, χωρίς να πληρώνονται και να ασφαλίζονται όπως πρέπει. Υποχρεώνονται οι εργαζόμενοι να πληρώσουν επιτόπου από την τσέπη τους, το οποιοδήποτε έλλειμμα παρουσιαστεί, όπως επίσης και τα ληγμένα προϊόντα.

"ΚΟΝΤΙΝΕΤ", "ΠΡΑΚΤΙΚΕΡ", "ΜΑΚΡΟ".Εδώ, ότι και να γράψει κανείς είναι αδύνατον να αποδώσει αυτά που συμβαίνουν. Κανονισμοί λειτουργίας που θυμίζουν στρατόπεδα συγκεντρώσεων, παράνομες μαζικές απολύσεις κάθε τρεις μήνες, πριν το προσωπικό προλάβει να μάθει καλά καλά τη δουλιά. Εντατικοποίηση, τρομοκρατία, παραβιάσεις των συμβάσεων εργασίας, παραβίαση κάθε έννοιας εργασιακών, πολλές φορές και ανθρωπίνων, δικαιωμάτων. Είναι παράλογο, αλλά αληθινό αυτό που συνέβη σε εργαζόμενο του "ΚΟΝΤΙΝΕΤ", ο οποίος σε 4 χρόνια δουλιάς δούλεψε 7.000 ώρες υπερωριών, χωρίς ποτέ να τις πληρωθεί! Συνδικαλιστές του Συλλόγου Εμποροϋπαλλήλων, στους οποίους απευθύνθηκε, αντίκρισαν έναν νέο άνθρωπο, ο οποίος έτρεμε, αφού τα νεύρα του είχαν πάθει οριστική ζημιά!

Υπό δίωξη βρίσκονται όμως και οι εργαζόμενοι στα σούπερ μάρκετ "Αλιμέντα".Το... καινούριο είναι ότι διώκονται οι πενταωρίτες και εξαωρίτες για να αντικατασταθούν από τετραωρίτες! Πρόσφατα, σε έλεγχο που πραγματοποιήθηκε σε κάποιο κατάστημα, συνδικαλιστές από το Σύλλογο Εμποροϋπαλλήλων Αθήνας διαπίστωσαν ότι δούλευαν εργαζόμενοι που είχαν ρεπό, ότι άλλοι υπέγραφαν για πέντε ώρες δουλιάς και δούλευαν δέκα, τους καταγγέλθηκε ότι το κατάστημα κλείνει στις 9μμ και παραμένουν για πολλή ώρα για να τακτοποιήσουν κ. ά.

Ερωτηματικά για το αν κοιμούνται στα καταστήματα οι αλλοδαποί εργαζόμενοι που απασχολούνται σ' αυτά, διατυπώνουν συνδικαλιστές για τα σούπερ μάρκετ "BAZAAR",αφού πολλές φορές ξημερώματα έχουν δει κατάστημα ανοιχτό. Η τρομοκρατία στην επιχείρηση παίρνει την πιο σκληρή μορφή της και φτάνει ως τη χειροδικία. Οπως συνέβη πέρσι σε εργαζόμενο που διαμαρτυρήθηκε για τη μη τήρηση της σύμβασης. Με τραμπουκισμούς αντιμετωπίστηκαν και συνδικαλιστές στην προσπάθειά τους να ελέγξουν τι ακριβώς συμβαίνει στην επιχείρηση, αφού οι φήμες κάνουν λόγο για μια πραγματική σύγχρονη γαλέρα.

Πρόσφατη όμως είναι και η περιπέτεια της εργαζόμενης στην επιχείρηση παιχνιδιών "Ζαχαριάς"Μαρίας Παπαγεωργίου,στην οποία απαγορεύτηκε όταν επέστρεψε από την άδεια λοχείας να πιάσει δουλιά, εκτός αν δεχόταν να συνεχίσει να εργάζεται με μερική απασχόληση. Τελικά, η εργαζόμενη επέστρεψε στη δουλιά της, με όλα τα δικαιώματά της, μετά την αποτελεσματική παρέμβαση του Συλλόγου Εμποροϋπαλλήλων Αθήνας, της Συντονιστικής Επιτροπής Σωματείων Αθήνας και άλλων φορέων.

Πιέσεις όμως για να δεχτούν δυσμενή μεταβολή της σχέσης εργασίας τους ή για να παραιτηθούν δέχονται και οι εργαζόμενοι στο κατάστημα υποδημάτων "Χαραλάς".Πριν λίγο καιρό εργαζόμενη στο κατάστημα της Ερμού, αμέσως μόλις παντρεύτηκε, μετατέθηκε σ' αυτό της Καλλιθέας, που ήταν ακόμα πιο μακριά από τον τόπο κατοικίας της.

Ασυδοσία, αλλά σε πιο εκλεπτυσμένη έκδοση, για να είναι ασορτί με τα είδη πολυτελείας που εμπορεύεται, και στο κατάστημα "Ψαρρός".Εκεί που πριν λίγο καιρό οι εργοδότες δήλωσαν στους εργαζόμενους ότι παρατηρούνται ελλείμματα, τα οποία θα παρακρατούνται από τους μισθούς τους. Εκεί που η σύμβαση εργασίας δεν τηρείται, γιατί - όπως ισχυρίζονται οι ιδιοκτήτες - δίνονται στους εργαζόμενους ποσοστά επί των πωλήσεων και αυτό κατά τη δική τους πάντα λογική σημαίνει ότι μπορούν και να μη χορηγούν τις αυξήσεις. Εκεί που μια εργαζόμενη ανακάλυψε ότι στο υπόγειο υπήρχε μηχάνημα που κατέγραφε τα τηλεφωνήματα που γίνονταν, το οποίο αποσύρθηκε μετά από τις έντονες διαμαρτυρίες της.

Βάσω ΝΙΕΡΡΗ