Μόνο επιδοκιμασίες επισύρει η πρωτοβουλία εκείνων που εισηγήθηκαν να είναι το 1998 έτος μνήμης για τον πρωτομάρτυρα της ελευθερίας και το βάρδο της ελευθερίας των Ελλήνων. Το 1998 είναι 200ή επέτειος από το μαρτυρικό θάνατο του πρώτου και τη γέννηση του δεύτερου. Αλλά γιατί λησμονήθηκε ότι έχουμε και 250ή επέτειο από τη γέννηση του Αδ. Κοραή, πρωτεργάτη της πνευματικής παλιγγενεσίας των Ελλήνων, μέσα στο κλίμα της οποίας μεγάλωσαν και μεγαλούργησαν οι δύο άλλοι τιμώμενοι;

Να θυμίσουμε μερικούς λόγους που οδήγησαν σε αυτή την απορία:

α. Ο ίδιος ο Κοραής έχει γράψει: "Εγεννήθην πρωτότοκος την 27 Απριλίου του 1748 έτους εις την Σμύρνην από τον Ιωάννην Κοραήν, Χίον και την Θωμαϊδα Ρυσίαν, Σμυρναίαν"... (1)

β. Ο Κοραής πρωτοστάτησε φιλολογικά για την αναβίωση των ονομάτων αυτοπροσδιορισμού των Ελλήνων - Γραικών (2) στηρίζοντας έτσι την επιλογή του Ρήγα, που είχε χρησιμοποιήσει τους όρους Ελλην - Γραικός, Ελλάς - Γραικία στα "επαναστατικά" κείμενά του: "Τα Δίκαια του Ανθρώπου", "Σύνταγμα", "Νέα Πολιτική Διοίκησις", "Θούριος", "Επαναστατική Προκήρυξις". Οι δυο μαζί παραμέρισαν το Ρωμαίος - Ρωμηός. την επιλογής τους επισφράγισαν οι συντάκτες των Συνταγμάτων του '21 και διπλωματικά - επίσημα ο Καποδίστριας (1828 - 31). (3)

γ. Ο Κοραής έγραψε μια σειρά πολιτικά κείμενα, όπως: ,Αδελφική Διδασκαλία" (κατά της εθελοδουλίας, υπεράσπιση της μνήμης του αδικοχαμένου Ρήγα, 1798), "Ασμα Πολεμιστήριον" (1800), "Σάλπισμα Πολεμιστήριον" (1801) κ.ά. (4) Και συνεχίζοντας του Ρήγα το κήρυγμα για χρόνια πολλά υποστήριξε ότι οι Ελληνες έπρεπε να είναι "αυτουργοί της ελευθερίας" τους. (4)

Και όσο γνωρίζω το Σωματείο των Χίων στην Αττική, εργάζεται από το καλοκαίρι του 1997, για να χαρακτηριστεί έτος μνήμης του Κοραή το 1998. Εχουν μάλιστα ανατυπώσει τον τόμο "Τα Χρυσά Επη του Κοραή" (πρώτη έκδοση από την Ακαδημία Αθηνών το 1933).

Και υποθέτω όχι τυχαία οργανώνεται στη Λευκωσία συνέδριο για τον Κοραή, το οποίο προγραμματίζεται για το Σεπτέμβρη του 1998.

Αναρωτιέμαι: Αυτοί που κήρυξαν το 1998 έτος μνήμης και μελέτης του έργου του Ρήγα και του Σολωμού, πώς ξέχασαν τον Κοραή, που συμπληρώνονται φέτος 250 χρόνια από τη γέννησή του;

Φ. Κ. ΒΩΡΟΣ

Σημειώσεις

1. Από την "Αυτοβιογραφία" του Κοραή, που έχει περιληφθεί στον αναμνηστικό τόμο τα "Χρυσά έπη του Κοραή" (έκδοση της Ακαδημίας Αθηνών, 1933, ανατύπωση της "Χιακής Αδελφότητας Αττικοβοιωτίας, ο Κοραής", 1997, σελ. 9).

2. Κυρίως με τα φυλλάδια "Διάλογος δύο Γραικών" (1805).

3. Λεπτομέρειες σε εισήγηση που έγινε σε ειδικό για το έργο του Ρήγα συνέδριο του Οκτώβρη του 1997 στο Βελεστίνο (και περιλαμβάνεται στον υπό έκδοση τόμο των Πρακτικών).

4. Λουκίας Δρούλια, "Τα πολιτικά Φυλλάδια του Κοραή", στο: Διήμερο Κοραή, Αθήνα 1984.