Η κλιμάκωση της έντασης στις σχέσεις Αθήνας - Αγκυρας, συνδέεται - σύμφωνα με την εκτίμηση διπλωματικών πηγών - με την επικείμενη άφιξη του Ρ. Χόλμπρουκ στην Κύπρο και την "ανάπτυξη" της πρωτοβουλίας του για το Κυπριακό.

Η "αποκάλυψη" του υπουργού Εξωτερικών Θ. Πάγκαλου, περί αμφισβήτησης από την Τουρκία της κυριαρχίας τεσσάρων - πέντε κατοικημένων νησίδων στο Αιγαίο, βοήθησε στο να επανέλθει στο προσκήνιο η πάγια τουρκική θέση, από το επεισόδιο της Ιμιας και έπειτα, πως στο Αιγαίο υπάρχουν νησιά, νησίδες και βραχονησίδες των οποίων το καθεστώς δε διευκρινίζεται από Διεθνή Κείμενα.

Η ανάσυρση στην επιφάνεια της πάγιας τουρκικής θέσης περί γκρίζων ζωνών, εξηγείται από διπλωματικούς κύκλους στην Αθήνα, με δύο τρόπους: Σύμφωνα με την πρώτη και κυρίαρχη άποψη, το σκηνικό της έντασης σκηνοθετήθηκε από την αμερικανική διπλωματία με στόχο να δημιουργηθούν ευνοϊκές συνθήκες για να προωθήσει το σχέδιό του ο Χόλμπρουκ στην Κύπρο. Με πιο απλά λόγια, σύμφωνα με αυτό το σενάριο, οι Αμερικανοί κλιμακώνουν την ένταση χρησιμοποιώντας ως μοχλό πίεσης τις απαιτήσεις της Αγκυρας στο Αιγαίο.

Η δεύτερη εκδοχή που ακούγεται στο ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών είναι πως η ελληνική κυβέρνηση έσπευσε να αξιοποιήσει τις τουρκικές απαιτήσεις στο Αιγαίο, προκειμένου να δημιουργήσει σκηνικό έντασης έτσι ώστε να αποκρούσει τις κοινοτικές πιέσεις για τη ροή των χρηματοδοτήσεων προς την Τουρκία και κυρίως να υπονομεύσει το σχέδιο Χόλμπρουκ για το Κυπριακό.

Πάντως η ελληνική κυβέρνηση, με δηλώσεις του υπουργού Τύπου, υπεραμύνθηκε των χειρισμών της και υποστήριξε πως ο Θ. Πάγκαλος "είναι ένας ιδιαίτερα υπεύθυνος πολιτικός και οι χειρισμοί τους οποίους έκανε έπρεπε να είναι αποτελεσματικοί και αποδείχτηκε ότι ήταν αποτελεσματικοί". Με αυτό τον τρόπο ο Δ. Ρέππας δικαιολόγησε το γεγονός πως η Αθήνα άργησε να δημοσιοποιήσει την τουρκική πρόκληση.

Σχετικά με τον τρόπο που εξελίχθηκαν τα γεγονότα, ο Δ. Ρέππας υποστήριξε ότι "το θέμα αυτό ετέθη στην ελληνική κυβέρνηση, όταν εκπρόσωπος της πρεσβείας μας στην Αγκυρα, επισκεπτόμενος το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών, προκειμένου να διατυπώσει διαμαρτυρίες για τουρκικές παραβάσεις και παραβιάσεις, εδέχθη διαμαρτυρία των Τούρκων για τα προγράμματα τα οποία προωθούνται σε διάφορες περιοχές στο Αιγαίο, σε νησιά και νησίδες. Η Ελληνική Κυβέρνηση απάντησε. Κάλεσε στην Αθήνα, τη Μεγάλη Τετάρτη, εκπρόσωπο της τουρκικής πρεσβείας και διαμαρτυρήθηκε γι' αυτή τη θέση της τουρκικής κυβέρνησης. Την επόμενη ημέρα, Μεγάλη Πέμπτη, ενημέρωσε τους πρέσβεις των χωρών της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Η ενημέρωση συνεχίστηκε αμέσως μετά το Πάσχα. Γνωστοποιήθηκαν οι θέσεις μας στους πρέσβεις των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ρωσίας".

Το θέμα, σύμφωνα με όσα είπε χτες ο Δ. Ρέππας, αποσιωπήθηκε προκειμένου να χρησιμοποιηθεί ως επιχείρημα για την άρνηση της Ελλάδας να συναινέσει στις κοινοτικές χρηματοδοτήσεις. "Ενόψει του Συμβουλίου στο οποίο συμμετείχε ο κ. Πάγκαλος - συμπλήρωσε ο Δ. Ρέππας - προετοιμάσαμε ένα μνημόνιο, το οποίο ο κ. Πάγκαλος επέδωσε στους συναδέλφους του. Λογικό είναι όλοι αυτοί οι χειρισμοί να γίνουν με υπεύθυνο και ψύχραιμο τρόπο. Δε θα έπρεπε να κάνουμε εξωτερική πολιτική μέσω δημοσίων ανακοινώσεων, προκειμένου να επιτύχουμε το στόχο μας".

Tο αν και πόσο απέδωσε, πάντως, η τακτική της κυβέρνησης φαίνεται από τη χτεσινή δήλωση του Θ. Πάγκαλου, ο οποίος προφανώς εξαντλημένος από τις εντονότατες πιέσεις των Ευρωπαίων, είπε "ότι λίγο - πολύ όλες οι χώρες - μέλη αντιλαμβάνονται το δίκαιο των ελληνικών επιχειρημάτων. Ομως, συνέχισε ο Θ. Πάγκαλος, φαίνεται πως μερικοί, όπως εγράφη στη Γερμανία, μετέχουν σε διαγωνισμό καλλονής ενώπιον των Τούρκων ιθυνόντων. Σταρ αυτού του διαγωνισμού έχει αναμφισβήτητα εκλεγεί από το τουρκικό κοινό ο Γάλλος Πρόεδρος Ζακ Σιράκ, ανέφερε ο Θ. Πάγκαλος και συνέχισε λέγοντας ότι ορισμένοι άλλοι προτιμούν να μην τα χαλάσουν με τους Τούρκους, παρακολουθώντας τις εξελίξεις και στη συνέχεια βλέποντας και κάνοντας! Εμείς κάνουμε πολιτική αρχών και όχι πολιτική ευκαιριών, πιστεύουμε στις αρχές και στις ιδέες τις οποίες υποστηρίζουμε και θα συνεχίσουμε να πορευόμαστε έτσι, γιατί πιστεύουμε ότι μακροχρόνια θα κερδίσουμε", κατέληξε ο υπουργός Εξωτερικών.