Συγκεντρωμένα σε έναν τόμο τα: "Θέματα και μορφές από τη λαϊκή λατρεία και το λαϊκό μας βίο και πολιτισμό" με τίτλο "Λαογραφική Πινακοθήκη",του γνωστού συγγραφέα, δημοσιογράφου και κριτικού Δημήτρη Σταμέλου,κυκλοφορούν σε Β έκδοση. (Βραβείο Ακαδημίας Αθηνών).

Ολα τα κείμενα, αναφέρουμε ενδεικτικά: "Ο Αγιος Γεώργιος και η σύνδεσή του με τη λαϊκή λατρεία", "Λαογραφικά του Εικοσιένα", "Η σύνδεση της ελιάς με την ελληνική παράδοση και τη λαϊκή λατρεία", "Εθιμα της σποράς", "Αλώνισμα του παλιού καιρού", σκοπό έχουν να διερευνήσουν τις αυθεντικές πηγές του εθίμου, όπου εστιάζεται η σαφήνεια και η διαύγεια του λαϊκού βίου και πολιτισμού. Κείμενα που "οριοθετούν συνάμα την πολυσήμαντη προσφορά του Δημήτρη Σταμέλου στη λαογραφική μας έρευνα".

Μελετώντας τις περισπούδαστες αυτές εργασίες με την πλούσια βιβλιογραφική ενημέρωση, γεμίζει η ύπαρξή μας πατρίδα, χώμα ελληνικό, και άθελα ξεφεύγει από το "έρκος οδόντων" η λέξη "πατριδοφύλακας".

Ακολουθώντας την αναλυτική μέθοδο αρχίζει με την περιγραφή κατά τόπους του εθίμου, επεκτεινόμενος ως τη Μ. Ασία, και καταλήγει στη ρίζα του, που φτάνει στην αρχαιότητα. Τέκνο της ελληνικής υπαίθρου, από αγροτική οικογένεια της Ρούμελης, είχε την ευτυχία στα παιδικά του χρόνια να βιώσει τα περισσότερα από αυτά τα έθιμα. Τότε η ποίηση, στο γραπτό του λόγο, δένεται με το έθιμο. Τ' αυτοβιογραφικά του κομμάτια με την πλούσια, πολύχυμη γλώσσα γίνονται θαυμαστό λογοτέχνημα, που σαν βουνίσια δροσιά ευφραίνει.

Ο "λαϊκός πολιτισμός της Ρούμελης", το 11ο κείμενο του βιβλίου (συνολικά είναι 15) έρχεται σαν κατακλείδα των λαογραφικών αναφορών στα έθιμα του τόπου μας, και συνάμα σαν πολιτιστικό άνοιγμα στο χώρο της Ρούμελης, όπου έδρασαν κορυφαίες μορφές του πνεύματος και της τέχνης, όπως η Εύα Σικελιανού, ο λαϊκός τραγουδιστής Θανάσης Μπαταριάς, ο γλύπτης του τέμπλου του Αϊ - Νικόλα στο Γαλαξείδι.

Στο τελευταίο του κείμενο η αναφορά στον Δημ. Λουκόπουλο, τον αυτοδίδαχτο δάσκαλο "το πιο σημαντικό μεταλλείο για τη νεοελληνική λαογραφία", είναι διαποτισμένη με βαθύτατη εκτίμηση, θαυμασμό και αγάπη, σημάδι πως ο συγγραφέας του είχε ως πρότυπο στο τόσο αξιόλογο έργο του. (εκδόσεις "Τ. Πιτσιλός", 1997).

Ευγενία ΖΩΓΡΑΦΟΥ