Αν είναι μία λέξη που χρησιμοποιείται για όλες τις πτυχές της δημόσιας ζωής αυτή είναι ο "εκσυγχρονισμός".Χρησιμοποιείται, δε, τόσο πολύ, που ίσως ο χρήστης να χάνει το στόχο του, ο ακροατής την ουσία αυτού που ακούει και αυτό που μένει είναι η σύγχυση. Προφανώς, οι εξαγγέλλοντες τον "εκσυγχρονισμό" εννοούν κάτι άλλο από αυτό που περιμένουν οι αιτούντες.

Τα παραπάνω αφορούν και το υπουργείο Πολιτισμού, όπου εκσυγχρονιστικός ονομάστηκε ο νέος νόμος, αλλά μόνο από την πολιτική ηγεσία. Τροποποίησε ή "εκσυγχρόνισε" μόνο στο βαθμό που η δημόσια διοίκηση θα μπορέσει να εξυπηρετήσει καλύτερα την "ιδιωτική πρωτοβουλία", η οποία περισσότερο από κάθε άλλη φορά αναλαμβάνει ρόλο για τον πολιτισμό και την πολιτιστική κληρονομιά.

Οι εμπλεκόμενοι πάντως λένε - και το λένε εδώ και πολλά χρόνια - ότι ο απαρχαιωμένος Οργανισμός του υπουργείου Πολιτισμού φρενάρει ακόμα και τις προθέσεις της πολιτικής ηγεσίας.Είναι ο Οργανισμός που εξαγγέλλεται από όλους όσοι κάθισαν στον εν λόγω υπουργικό θώκο και για τον ίδιο λόγο δεκάδες διοικητικά στελέχη του υπουργείου μετείχαν σε σχετικές επιτροπές, κατάρτιζαν σχέδια που έμεναν στα συρτάρια, για να τα ανασύρουν με τον επόμενο υπουργό. Το ίδιο συμβαίνει και τώρα. Νέα Επιτροπή, νέα σχέδια και προτάσεις, οι οποίες θα έπρεπε να είναι έτοιμες μέχρι 12 του Γενάρη, αλλά πρόλαβε το υπουργείο Εσωτερικών,το οποίο ζήτησε το πάγωμα των σχεδίων μέχρι να εκδώσει σχετικές κατευθύνσεις. Η πρόθεση είναι να αποκεντρωθούν στις περιφέρειες οι διοικήσεις. Οσο για το ΥΠΠΟ, φαίνεται πως διέφυγε του κινδύνου οι εκτός Αθηνών αρχαιολογικές υπηρεσίες να υπάγονται διοικητικά στην Περιφέρεια.

Ωστόσο, περιφερειακές υπηρεσίες θα υπάρχουν υπό την εποπτεία Γενικών Διευθύνσεων, σύμφωνα τουλάχιστον με τις κατευθύνσεις που είχε μέχρι τώρα δώσει η πολιτική ηγεσία του ΥΠΠΟ. Στην προσπάθεια να συγκεκριμενοποιηθούν τα πράγματα στη διοικητική διάρθρωση, υπήρξαν προβλήματα κυρίως μεταξύ αρχαιολόγων και μηχανικών.Οι πρώτοι επιζητούν - δικαίως - να εξακολουθούν να ελέγχουν και να εποπτεύουν την προστασία και ανάδειξη των αρχαιοτήτων, ειδικά σε καιρούς όπου εμπλέκονται επικίνδυνα διάφοροι... εξωτερικοί παράγοντες. Οι δεύτεροι θα ήθελαν μία ξεχωριστή διεύθυνση, γεγονός στο οποίο αντέδρασαν οι αρχαιολόγοι. Οι συζητήσεις και τα σχέδια δεν απέδωσαν και δε θα αποδώσουν ούτε στο άμεσο μέλλον, ύστερα από την εντολή του υπουργείου Εσωτερικών.

Στο μεταξύ οι υπηρεσίες του ΥΠΠΟ θα πρέπει να παράγουν έργο με τις ισχύουσες συνθήκες. Για παράδειγμα, η Αρχαιολογική Υπηρεσία είναι υποχρεωμένη να εποπτεύει με ελάχιστες Εφορείες Αρχαιοτήτων,οι οποίες στην καλύτερη περίπτωση έχουν στον έλεγχό τους τουλάχιστον 4 ή 5 νομούς. Και βέβαια με 400 μόλις οργανικές θέσεις αρχαιολόγων. Οι Διευθύνσεις Αναστηλώσεων είναι υποχρεωμένες να μελετούν και να δουλεύουν στα μνημεία με ελάχιστο προσωπικό και αυτό σε διαρκή μετακίνηση,αφού στις κατά τόπους Εφορείες δεν προβλέπονται ανάλογες θέσεις. Οι συντηρητές αρχαιοτήτων δεν είναι περισσότεροι από 350.Και βέβαια εξακολουθεί να υπάρχει ο περιορισμός προσλήψεων του γνωστού νόμου Πεπονή, από τον οποίο το ΥΠΠΟ δεν μπόρεσε ακόμα να πάρει εξαίρεση.Είναι χαρακτηριστικό, εξάλλου, πως δεν πληρούνται ούτε καν οι οργανικές θέσεις που προβλέπει ο ισχύων Οργανισμός. Για παράδειγμα, δεν υπάρχει Γενικός Διευθυντής Αρχαιοτήτων, αν και προβλέπεται.

Ολοι πάντως συμφωνούν σε ένα συμπέρασμα: Η προστασία και η ανάδειξη των αρχαιοτήτων συνεχώς θα παρεμποδίζεται και ο νέος αρχαιολογικός νόμος - τον εξήγγειλε κι ο νυν υπουργός - θα μείνει ανενεργός, εάν δε σχεδιαστεί ένας καινούριος Οργανισμός Λειτουργίας του ΥΠΠΟ.

Δ. ΜΥΡΙΛΛΑ