Οι συνοριακές διαφορές ανάμεσα στο Περού και το Εκουαδόρ, που ήρθαν στο προσκήνιο της δημοσιότητας την περασμένη βδομάδα, με τη μορφή των αιματηρών μαχών στη μεθόριο των δύο χωρών, δεν είναι καινούριες. Οι μάχες γύρω από το "Ελ Ορο", την επίμαχη λωρίδα γης των 430 τ. χλμ., έχουν ιστορία τουλάχιστον μισού αιώνα, καθώς από τότε ήταν γνωστό το πλούσιο υπέδαφος της περιοχής (χρυσός, πετρέλαιο, ενώ αργότερα βρέθηκαν κοιτάσματα ουρανίου)...

Η ιστορία φαίνεται πως άρχισε το 1854, οπότε το Εκουαδόρ επαναδιαπραγματεύτηκε το εξωτερικό του χρέος, προσφέροντας ως εγγύηση περιοχές που βρίσκονται ανάμεσα στα ποτάμια Μπομπονάσα και Παστάσα, που υποτίθεται ότι θα γίνονταν αντικείμενο επαναπροσδιορισμού των συνόρων με το γειτονικό Περού.

Το Περού, το οποίο τις "βάφτισε" δικές του, επικαλούμενο τους "Ινδιάνους Βασιλείς" και το συνταγματικό δίκαιο του 1810, θεώρησε πως δόθηκε κατάλληλη ευκαιρία για να παρέμβει στρατιωτικά. Ο ναύαρχος Ραμόν Καστίγια κατέλαβε πρώτα το λιμάνι Γκουγιακίλ το 1858, και ένα χρόνο αργότερα "ολοκλήρωσε" την εισβολή του στο Εκουαδόρ με 8.000 άνδρες και 56 πυροβόλα. Οι στρατιώτες του εγκατέλειψαν το Εκουαδόρ το 1861, αφού υπέγραψε την ειρηνευτική συμφωνία του Μαπασίνγκε.

Μετά από πέντε χρόνια, οι δύο χώρες ζήτησαν τη μεσολάβηση του Ισπανού μονάρχη, για την οποία τίποτε δεν έγινε αμέσως γνωστό.

Καθώς το συνοριακό πρόβλημα παρέμενε εκκρεμές, οι δύο πλευρές θεώρησαν πως δεν έμενε παρά... ο πόλεμος. Η σύρραξη του 1941 κράτησε περίπου ένα χρόνο. Το 1942, η κυβέρνηση του Εκουαδόρ δέχτηκε - βρισκόμενη σε μειονεκτική θέση - να υπογράψει το Πρωτόκολλο του Ρίο ντε Τζανέιρο, που έγινε υπό την εγγύηση των ΗΠΑ, της Αργεντινής, της Χιλής και της Βραζιλίας. Αυτή η συμφωνία καθιέρωνε συγκεκριμένα σύνορα για κάθε χώρα, εκτός από την περιοχή των 78 χλμ στη Σιέρα του Κόνδορα. Οι τέσσερις εγγυήτριες χώρες του Πρωτοκόλλου του Ρίο είχαν σημειώσει από τότε, ότι η μονομερής θέληση μίας εκ των εγγυητριών πλευρών δεν αρκεί για να ακυρώσει τη συνοριακή συμφωνία...

Το 1949, το Εκουαδόρ διαμαρτυρήθηκε για τη συμφωνία, την οποία αποκήρυξε τυπικά το 1950, θεωρώντας ότι το Πρωτόκολλο του Ρίο "έκλεβε" ένα σημαντικό μέρος του εδάφους του. Ενα χρόνο μετά συγκροτήθηκε μία μεικτή επιτροπή από τις δύο χώρες, που όρισε τα μεταξύ τους σύνορα αφήνοντας στο περιθώριο μία περιοχή 340 τ.χλμ. Η περιοχή αυτή αποτελεί το θέατρο των τελευταίων συγκρούσεων. Από τότε επαναλαμβάνονται διάφορα συνοριακά επεισόδια με πιο σοβαρά τα γεγονότα του 1981, τα οποία διήρκεσαν μόλις τέσσερις ημέρες.

Το 1991, το Κογκρέσο του Εκουαδόρ ψήφισε την ακύρωση του Πρωτοκόλλου του Ρίο. Ο Πρόεδρος της χώρας, Ροντρίγκο Μπόρχα, ζητά τη μεσολάβηση του πάπα στο συγκεκριμένο ζήτημα.

Το 1992, ο Πρόεδρος του Περού, Αλμπέρτο Φουτζιμόρι, επισκέπτεται το Εκουαδόρ για να διαπραγματευτεί ένα τέλος στο συνοριακό ζήτημα. Το ταξίδι αποτελεί την πρώτη επίσημη επίσκεψη Περουβιανού Προέδρου στην πρωτεύουσα του Εκουαδόρ.

Το 1994, οι πολιτικοί του Εκουαδόρ και τα μέσα ενημέρωσης ζητούν την απομάκρυνση του Περουβιανού πρέσβη, Εδουάρδο Πόνσε, για την αποκάλυψη δημοσκόπησης, που υποστήριζε ότι οι περισσότεροι κάτοικοι της χώρας δέχονται τα σύνορα του Πρωτοκόλλου του Ρίο.

Στις 12 Γενάρη του 1995, το Εκουαδόρ ισχυρίζεται ότι περουβιανά ελικόπτερα υπερίπταντο του εδάφους της χώρας. Στις 26 του μήνα, το Περού υποστηρίζει ότι ένα ελικόπτερο του Εκουαδόρ επιτέθηκε σε περουβιανό συνοριακό φυλάκιο. Στις 27 Γενάρη, το Εκουαδόρ υποστηρίζει ότι τα στρατεύματά του απώθησαν Περουβιανούς στρατιώτες. Στις 28 Γενάρη, το Εκουαδόρ κατηγορεί τις περουβιανές δυνάμεις ότι ξανάρχισαν τις επιθέσεις κατά φυλακίων του και ανακοινώνει ότι τα περουβιανά αεροσκάφη εκδιώχθηκαν από τον εναέριο εθνικό χώρο. Στις 29 Γενάρη, το Εκουαδόρ ανακοινώνει ότι οι περουβιανές δυνάμεις άρχισαν μία μαζική επίθεση κατά των συνοριακών βάσεων του Εκουαδόρ, ενώ το πρωί της περασμένης Τρίτης, οι δύο πλευρές ανακοινώνουν ότι συμφώνησαν στην εφαρμογή εκεχειρίας με ημερομηνία ισχύος το μεσημέρι της περασμένης Τετάρτης και τοποθέτηση στρατιωτικών παρατηρητών στη μεθόριο. Ωστόσο, ο κίνδυνος να επαναληφθούν παρόμοιες συμπλοκές και να χάσουν τη ζωή τους ίσως περισσότερα από τα 31 άτομα του περασμένου εφταημέρου, ελλοχεύει. Ο πόλεμος θα "καραδοκεί" όσο οι δύο πλευρές δεν αποφασίζουν να βρουν μία βιώσιμη, συμβιβαστική λύση...

Δέσποινα ΟΡΦΑΝΑΚΗ