Μπορεί η φράση "είμαστε η καλύτερη κυβέρνηση της τελευταίας 50ετίας" να ανήκει στον Κ. Μητσοτάκη,αλλά θα είχε κάθε λόγο να τη χρησιμοποιήσει στο πρωτοχρονιάτικο μήνυμά του και ο Α. Παπανδρέου,για τη δική του κυβέρνηση βέβαια... Πράγματι, αν τα κριτήρια με τα οποία κρίνεται μια κυβέρνηση είναι: α) η ένταση με την οποία προωθούνται οι νεοσυντηρητικές - νεοφιλελεύθερες επιλογές, β) η επέκταση και διεύρυνση του πλέγματος της εξάρτησης της χώρας, γ) η ταχύτητα με την οποία ξεπουλιέται ο δημόσιος πλούτος του τόπου, δ) η εμμονή στην εφαρμογή της πολιτικής στυγνής λιτότητας για τους εργαζόμενους και θησαυρισμού για τους κάθε λογής "ιδιώτες", ε) η τακτική της εξαπάτησης και των αποπροσανατολιστικών πυροτεχνημάτων ως μεθόδων για την απρόσκοπτη προώθηση των παραπάνω, την παθητικοποίηση των λαϊκών στρωμάτων και τη μη μετατροπή της δυσαρέσκειας σε αγωνιστική στάση, τότε η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ... επέτυχε στο έργο της. Με άλλα λόγια υπήρξε άξια συνεχίστρια της τριετούς νεοδημοκρατικής θητείας, όπως εκείνη είχε αποδειχτεί "ποιοτικό άλμα" της οκταετίας, κ. ο. κ.

Ενα ακόμα έτος εξάρτησης

και νεοφιλελευθερισμού

Η χρονιά που πέρασε προσφέρει πλήθος αποδείξεων που επιβεβαιώνουν την ακρίβεια των παραπάνω διαπιστώσεων, σχετικά με το χαρακτήρα της κυβερνητικής πολιτικής μέσα στο 1994. Ετος που αποτέλεσε τον πρώτο χρόνο, ουσιαστικά, διακυβέρνησης του τόπου από το ΠΑΣΟΚ μετά τις εκλογές του Οκτώβρη. Θα έλεγε μάλιστα κανείς ότι το 1994 άνοιξε και έκλεισε με τον ίδιο ακριβώς τρόπο. Με προϋπολογισμούς που "προσέφεραν" και "προσφέρουν" νέα βάρη στα λαϊκά στρώματα. Με εισοδηματικές πολιτικές που συρρικνώνουν ακόμα περισσότερο τα εισοδήματα των εργαζόμενων. Με αποφάσεις - σκάνδαλο τύπου αεροδρόμιο Σπάτων. Με υποκλίσεις στον αμερικανικό ιμπεριαλισμό, που ξεκίνησαν με τις πρωθυπουργικές επευφημίες για το σχέδιο του Κλίντον "Συνεταιρισμός για την Ειρήνη" και κατέληξαν στις υπογραφές του ΠΑΣΟΚ κάτω από τα ΝΑΤΟικά τελεσίγραφα κατά της Βοσνίας και στις δηλώσεις Παπανδρέου ότι πορεύεται "χέρι χέρι με τον Κλίντον". Ηταν ένας χρόνος όπου η Ελλάδα λειτούργησε, διά της κυβέρνησής της, ως πειθήνια νομαρχία των Βρυξελλών.Που αποδέχτηκε - η κυβέρνηση και όχι ο λαός της, που ουδέποτε ρωτήθηκε - να ζήσει και για τα επόμενα 5 χρόνια, τουλάχιστον, στους ρυθμούς της "σύγκλισης" του Μάαστριχτ. Δηλαδή στους ρυθμούς της φτώχειας, του παραγωγικού μαρασμού, της φορολογικής επιδρομής κατά των ασθενέστερων τάξεων, της ανεργίας και των ιδιωτικοποιήσεων. Οσο για το 1995, έπεται η συνέχεια.

Τέρμα αυταπατών και

έναρξη "δελφινομαχίας"

Για αυτούς ακριβώς τους λόγους ένας χρόνος ήταν αρκετός για να διαλυθούν και οι τελευταίες αυταπάτες που μπορεί να δημιουργήθηκαν με την άνοδο του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία. Οι προεκλογικές υποσχέσεις, που έτσι κι αλλιώς έπαιξαν πολύ μικρότερη σημασία στη συμπεριφορά των εκλογέων τον Οκτώβρη του '93 σε σχέση με τον κοινοβουλευτικό - δικομματικό μύθο του "μικρότερου κακού", αποδείχτηκαν άνευ αντικρίσματος. Το... διαχρονικό σύνθημα περί "καλύτερων ημερών" διαψεύστηκε και πάλι με τον πλέον εκκωφαντικό τρόπο. Ομως αυτή τη φορά οι αντοχές του δικομματικού συστήματος δεν αποδείχτηκαν ανεξάντλητες.Τόσο οι ευρωεκλογές όσο και οι εκλογές για την Τοπική Αυτοδιοίκηση επικύρωσαν απλώς το δεδομένο κλίμα δυσαρέσκειας, αγανάκτησης και απογοήτευσης των πολιτών. Εδωσαν έτσι ένα ακόμα μήνυμα ότι απαιτείται η αναπαλαίωση του πολιτικού συστήματος της άρχουσας τάξης.

Το μήνυμα λήφθηκε, όπως ήταν φυσικό, και από τους "δελφίνους" του κυβερνώντος κόμματος. Οι τελευταίοι, εκμεταλλευόμενοι την υπαρκτή - άσχημη - κατάσταση της χώρας, για την οποία είναι συνυπεύθυνοι,ξεδίπλωσαν μέσα στο 1994 τις προσωπικές τους στρατηγικές ώστε να χρηματίσουν, όταν έρθει η ώρα, "χαλίφηδες στη θέση του χαλίφη". Ως εκ τούτου και σε συνθήκες όπου η διαδοχή Παπανδρέου έχει τεθεί πλέον αντικειμενικά,η "δελφινομαχία" γράφει νέες σελίδες, όπου μπορεί να βρει κανείς τα πάντα: "δείπνα", δημόσιες αντεγκλήσεις "συντρόφων", παρεμβάσεις του πρωθυπουργού, κατηγορίες για έλλειψη σοβαρότητας και ενωτικής διάθεσης. Τα πάντα εκτός από ένα: Την επίδειξη πολιτικών αρχών, που έτσι κι αλλιώς δεν μπορούν να υπάρξουν σε μια αντιπαράθεση, που, τελικά, στοχεύει στην κατάληψη θώκων για τη νομή της εξουσίας.

Ομοφωνία...

"δελφίνων"

Η χρονιά που μπαίνει αντικειμενικά θα σφραγιστεί από την όξυνση της παραπάνω διαμάχης. Μια διαμάχη που θα φουντώνει ενόψει και της Οργανωτικής Συνδιάσκεψης του Μάρτη, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η κυβέρνηση θα χάσει από τα μάτια της το κύριο. Τη συνέχιση της ίδιας αντιλαϊκής πορείας. Αυτό είναι ήδη δεδομένο από το χαρακτήρα των αντικρουόμενων τάσεων μέσα στο ΠΑΣΟΚ. "Νομιμόφρονες" της κομματικής ηγεσίας, "εκσυγχρονιστές" και "λαϊκιστές" έχουν επιδείξει μια εκπληκτική ομοφωνία ως προς το παραπάνω. Από τη μια ο πρωθυπουργός δηλώνει με κάθε ευκαιρία το "θα συνεχίσουμε", ενώ η Χαρ. Τρικούπη συνεπικουρεί και διά στόματος Α. Τσοχατζόπουλου αναφωνεί "εμπρός για την εφαρμογή των πολιτικών ΠΑΣΟΚ". Η κίνηση των "4", από την άλλη, διαφημίζει τον "αριστερό" της λόγο, ο οποίος συνίσταται στο "να λέμε στο λαό την αλήθεια". Δηλαδή να του λέμε ότι "η λιτότητα είναι χωρίς όρια" (Κ. Σημίτης,ότι "χρειάζεται 5ετές πάγωμα των μισθών" (Θ. Πάγκαλος) και άλλες... φιλολαϊκές αλήθειες. Τακτική, που δεν αποκλείεται να προωθηθεί και μέσα από οργανωτικά σχήματα, όπως η δημοτική κίνηση της οποία ηγείται ο Θ. Πάγκαλος. Οσο για τους κατηγορούμενους ως λαϊκιστές, μετά από κάθε διαπίστωση "λυκοφιλιών" ανάμεσα σε ΠΑΣΟΚ και οικονομικά συμφέροντα, κλείνουν τις... ρηξικέλευθες παρατηρήσεις τους με την πρόταση: "Να εφαρμόσουμε το πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ". Δηλαδή το - ήδη εφαρμοζόμενο - πρόγραμμα εξυπηρέτησης των συμφερόντων του μεγάλου κεφαλαίου. Αυτή η ομοφωνία, σε συνδυασμό με την προώθηση της "συναίνεσης" από όλα τα αστικά κόμματα, θα μπορούσε να διευκολύνει όσους δεν έχουν παραιτηθεί από τη σκέψη για πραγματοποίηση εκλογών μέσα στο 1995 σαν μια προσπάθεια επιτάχυνσης της διαδικασίας ανασύνθεσης του πολιτικού συστήματος.

Διατεταγμένη πορεία

Οσο για τον Α. Παπανδρέου, ανεξάρτητα από την ειλικρίνεια της δήλωσής του ότι δε θα διεκδικήσει μέσα στο 1995 το αξίωμα του Προέδρου της Δημοκρατίας, σοβαρή παράμετρος της τακτικής του θα είναι να ελέγξει τις εξελίξεις στο εσωτερικό του κόμματός του. Δε θα παραιτηθεί από τον κυρίαρχο ρόλο του στο ΠΑΣΟΚ, που θα προσπαθήσει να επιβεβαιώσει μέσα και από τον καθορισμό των όρων της διαδοχής του.

Θα είναι ένας χρόνος, παράλληλα, που πολλά θα επενδυθούν στη διαμόρφωση του προφίλ του ως "εθνικού ηγέτη".Ηδη ο τρόπος με τον οποίο επιχειρείται να πλασαριστεί ο συμψηφισμός των σκανδάλων, μέσω της αναστολής των διώξεων κατά Μητσοτάκη, ως "εξυγιαντική θεσμική παρέμβαση", αποτελεί σαφές δείγμα. Αυτή ακριβώς η "επίθεση εκσυγχρονισμού" από την κυβέρνηση είναι ίσως και το μόνο πεδίο στο οποίο μπορεί να "παίξει" ακόμα, αφού τα περιθώρια των ελιγμών της σε οικονομικό επίπεδο, όσο και στα θέματα εξωτερικής πολιτικής είναι αυστηρά προκαθορισμένα από "εταίρους" και "συμμάχους".

Πάνω σ' αυτό το προκαθορισμένο "συμβόλαιο τιμής" μεταξύ κυβέρνησης και πολυεθνικών κέντρων θα πορευτεί και το 1995 το ΠΑΣΟΚ. Πρόκειται για πορεία που δεν μπορεί να την κλονίσει ούτε η "δελφινομαχία", ούτε τα προσωπικά σχέδια του πρωθυπουργού, ούτε εκλογικές αναμετρήσεις, που δεν μπορούν εκ προοιμίου να αποκλειστούν. Ο μόνος που μπορεί να φρενάρει αυτή την πορεία είναι ο ελληνικός λαός και η ανάπτυξη ενός πλατιού λαϊκού κινήματος, που θα στοχεύει να καθορίσει τους όρους των κυοφορούμενων εξελίξεων από τη σκοπιά των συμφερόντων των εργαζόμενων.

Νίκος ΜΠΟΓΙΟΠΟΥΛΟΣ

Οσο για τον Α. Παπανδρέου, ανεξάρτητα από την ειλικρίνεια της δήλωσής του ότι δε θα διεκδικήσει μέσα στο 1995 το αξίωμα του Προέδρου της Δημοκρατίας, σοβαρή παράμετρος της τακτικής του θα είναι να ελέγξει τις εξελίξεις στο εσωτερικό του κόμματός του. Δε θα παραιτηθεί από τον κυρίαρχο ρόλο του στο ΠΑΣΟΚ, που θα προσπαθήσει να επιβεβαιώσει μέσα και από τον καθορισμό των όρων της διαδοχής του.