Αν επιχειρήσει κανείς να θυμηθεί ποιες στιγμές και για ποια θέματα το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης δικαιολόγησε την ονομασία του, αντιτάχθηκε και αντιπάλεψε ορισμένα αντιλαϊκά μέτρα, έστω και για λόγους ψηφοθηρικούς, πολύ γρήγορα θα διαπιστώσει ότι ματαιοπονεί.

Αδικα επίσης θα ψάξει στη χρονιά που πέρασε, να ανακαλύψει, αν η ηγεσία της ΝΔ συμπαραστάθηκε σε κάποιο αγώνα εργαζομένων, αν τους προέτρεψε να διεκδικήσουν τα δίκαια, όπως αναγνωρίζει, αιτήματά τους.

Πρόκειται για κάτι τυχαίο; Ασφαλώς όχι.

Απλά η ηγεσία της ΝΔ επέδειξε αξιοζήλευτη συνέπεια στην τακτική της "εποικοδομητικής αντιπολίτευσης" στη νεοφιλελεύθερη κυβερνητική πολιτική. "Δεν πρόκειται να ασκήσουμε δομική αντιπολίτευση", ξεκαθάρισε στη Συνδιάσκεψη του κόμματός του, στις 11 Δεκέμβρη, ο πρόεδρος του κόμματος Μ. Εβερτ."Ασκήσαμε και θα ασκήσουμε εποικοδομητική και υπεύθυνη αντιπολίτευση", πρόστεσε έμπλεος υπερηφάνειας. Λίγες μέρες μετά δύσκολα έκρυβε τον εκνευρισμό του για τα γκάλοπ, που έδειχναν ότι δεν κατορθώνει η ΝΔ να καρπωθεί τη φθορά του κυβερνώντος κόμματος. Διαπίστωση βέβαια που αβίαστα προέκυπτε και από τις δύο εκλογικές αναμετρήσεις της χρονιάς που πέρασε (ευρωεκλογές, δημοτικές - νομαρχιακές). Ευελπιστεί, όμως, μάλλον αυταπατάται όπως τον "κάρφωσε" ο επίτιμος πρόεδρος του κόμματοςΚ. Μητσοτάκης στην ομιλία του στη Συνδιάσκεψη, ότι "αυτόματα η φθορά της κυβέρνησης θα μετατραπεί σε κυβερνητική πλειοψηφία της ΝΔ", χάρη στη "σιδερένια λογική" του δικομματισμού.

"Μονομερής προσφορά"

Ωστόσο η ηγεσία της ΝΔ μπορεί βάσιμα να καυχηθεί ότι πέρασε επιτυχώς από τη δοκιμασία των εξετάσεων στην οικονομική ολιγαρχία και τα μεγάλα αφεντικά. Μάλλον θα πρέπει να της αναγνωρίζουν τη χωρίς ταλαντεύσεις συνέπεια που επέδειξε στην εξυπηρέτηση των συμφερόντων της από τη θέση του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης.

Από την αρχή της ανάδειξής του στην ηγεσία της ΝΔ ο Μ. Εβερτ κατέστησε σαφές ότι θα βάλει πλάτες για να προχωρήσει η έξοδος από την κρίση, προς όφελος ασφαλώς της οικονομικής ολιγαρχίας. Ανέλαβε μάλιστα μονομερώς να προωθήσει τη συναίνεση τόσο στο πολιτικό επίπεδο όσο και στο κοινωνικό.

Ο χρόνος που πέρασε ήταν αρκετός για να καταδείξει και στους πλέον δύσπιστους ή αφελείς ότι η ηγεσία της ΝΔ με όπλο τη στρατηγική της συναίνεσης στο πολιτικό επίπεδο και δευτερευόντως στο κοινωνικό, έχει αναλάβει να προωθήσει με αποφασιστικό τρόπο τα γενικότερα συμφέροντα του πολιτικού συστήματος και της οικονομικής ολιγαρχίας, υπερβαίνοντας, ομολογουμένως, σε πολλές περιπτώσεις τα στενά κομματικά συμφέροντα.

Το κόστος που κατέβαλλε μέχρι τώρα στο εσωτερικό του κόμματός του δεν είναι ευκαταφρόνητο. Η Κοινοβουλευτική Ομάδα του κόμματος είναι μειωμένη κατά δύο από πέρσι (Καλαϊτζάκης, Παπακωνσταντίνου),ενώ εκτός της δύναμής της βρίσκεται το κορυφαίο στέλεχος Α. Ανδριανόπουλος.Για να ολοκληρωθεί η εικόνα θα πρέπει να προστεθεί η διαγραφή του Γ. Δημητροκάλλη, καθώς και μια σειρά άλλων στελεχών στο νομαρχιακό επίπεδο καθώς και την αποστράτευση και την ιδιώτευση ενός αξιόλογου τμήματος του στελεχικού δυναμικού.

Η στρατηγική και η αντιπολιτευτική τακτική του Μ. Εβερτ, πράγματι δεν έγινε ούτε γίνεται εύκολα αντιληπτή. Σε βαθμό που αρκετά στελέχη να τείνουν"ευήκοον ους" στα γραφόμενα και λεγόμενα περί "μυστικής συμφωνίας ΠΑΣΟΚ - ΝΔ".

Αξίζει να καταγραφούν, κατά τομείς, η συμπεριφορά και οι μέθοδοι που εφάρμοσε, τη χρονιά που πέρασε, η ηγεσία της ΝΔ, προκειμένου να επιτύχει την εμπέδωση της συναίνεσης στις νεοφιλελεύθερες πολιτικές. Είναι προφανές ότι οι ίδιες μέθοδοι θα χρησιμοποιηθούν, με μεγαλύτερη ένταση, και την καινούρια χρονιά. Επιπλέον αυτές οι μέθοδοι συνιστούν το "καινούριο" που φέρνει στην πολιτική ζωή ο Μ. Εβερτ και αυτές κυρίως πουλάει ως "εκσυγχρονισμό".

"Υποκαθιστώντας την κυβέρνηση"

• Ξεκινώντας από τα θέματα εξωτερικής πολιτικής,θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο Μ. Εβερτ αποσαφήνισε από την αρχή ότι "τίθενται εκτός αντιπαράθεσης" και έθεσε ως στόχο τη σύμπηξη ενός "αρραγούς εθνικού μετώπου". Εξυπακούεται ότι βάση του μετώπου είναι η εφαρμοζόμενη από την κυβέρνηση πολιτική, στην οποία ποτέ δεν ασκείται δημόσια κριτική, ακριβώς γιατί αποτελεί κοινή πολιτική. Μαζί λοιπόν με την κυβέρνηση στο εμπάργκο κατά των Σκοπίων, στις απελάσεις Αλβανών "λαθρομεταναστών" και το κλείσιμο των συνόρων.

Προτιμούσε να συζητά τα θέματα εξωτερικής πολιτικής με τον πρωθυπουργό και την ηγεσία του ΥΠΕΞ, ενώ συμπλήρωνε το διάλογο με την αποστολή άκρως εμπιστευτικών επιστολών. Αποτελεί ομολογημένη πεποίθηση του Μ. Εβερτ ότι ο χειρισμός των εθνικών θεμάτων πρέπει να γίνεται με μυστικότητα και μακριά από το λαό, ο οποίος "πρέπει να ενημερώνεται εν ανάγκη και τελευταίος" (!).

Το στόχο αυτό τον υπηρέτησε με πολλούς τρόπους και πρωτοβουλίες, ενώ δεν έλειψαν οι "υπεύθυνες προτάσεις" για την επίτευξή του.

• Δε δίστασε να αναλάβει πρωτοβουλίες, δίκην υπουργού Εξωτερικών, είτε πραγματοποιώντας περιοδείες στις βαλκανικές πρωτεύουσες είτε "εκπροσωπώντας την Ελλάδα" στα ευρωπαϊκά φόρα, είτε καλώντας τους πρεσβευτές για ενημέρωση, είτε αποστέλλοντας επιστολές στους αρχηγούς των δυτικών κυβερνήσεων.

Ταυτόχρονα, προχώρησε στην υποβολή συγκεκριμένων προτάσεων όπως η σύσταση εθνικού συμβουλίου εξωτερικής πολιτικής, ενώ δε δίστασε να ζητήσει για λογαριασμό της κυβέρνησης αύξηση των αμυντικών δαπανών.

Ταυτόχρονα, όμως φρόντιζε, ανεπιτυχώς μέχρι τώρα, να μη χρεώνεται τη φθορά από τους κυβερνητικούς χειρισμούς διαφοροποιούμενος με γενικόλογες διαπιστώσεις: "Η εξωτερική πολιτική της κυβέρνησης οδηγεί σε αδιέξοδα", "η χώρα είναι απομονωμένη" κλπ.

Εξηγώντας, πρόσφατα, ο ίδιος αυτή τη συμπεριφορά του, είπε: "Για την αντιμετώπιση της απομόνωσης και ταυτοχρόνως για τη διαμόρφωση μιας πράγματι ενεργούς εξωτερικής πολιτικής, κρίναμε σκόπιμο υποκαθιστώντας ουσιαστικά την κυβέρνηση να αναλάβουμε πρωτοβουλίες στα εθνικά θέματα".

"Αγνοώντας το πολιτικό κόστος"

• Η φιλοσοφία όμως του "αρραγούς εθνικού μετώπου" δε διαπερνά μόνο τα θέματα εξωτερικής πολιτικής. Διαπερνά και την αντιμετώπιση της οικονομικής πολιτικής της κυβέρνησης.

Η στάση της καθοδηγήθηκε από τη φράση - σύνθημα που πολλές φορές έχει ακουστεί από κορυφαία στελέχη του κόμματος: "Η ΝΔ ως κόμμα εξουσίας είναι διατεθειμένη να βοηθήσει ακόμα και σε μέτρα τα οποία μπορούν να έχουν πολιτικό κόστος, αν χρειαστεί".

Δεν μπορεί κανείς να προσάψει στην ηγεσία της ΝΔ ασυνέπεια σε αυτή τη στάση. Δεν υπήρξε νεοφιλελεύθερη επιλογή και αντιλαϊκό μέτρο που δεν το στήριξε ποικιλοτρόπως. Σε καμία περίπτωση πάντως δεν όρθωσε εμπόδια, ούτε δημιούργησε περιττό θόρυβο που θα δυσκόλευαν την κυβέρνηση. Αντίθετα δεν ήταν λίγες οι περιπτώσεις που ενθάρρυνε την κυβέρνηση να προχωρήσει πιο γρήγορα και αποφασιστικά και να πάψει να ταλαντεύεται.Ολόκληρη, σχεδόν, η νομοθετική δραστηριότητα αυτό το στόχο υπηρετούσε. Επερωτήσεις, σχέδια νόμου, ομιλίες Εβερτ στη Βουλή ακριβώς εκεί αποσκοπούσαν. Το μόνιμο άγχος του Μ. Εβερτ ήταν η "αναβλητικότητα" της κυβέρνησης στη λήψη των νέων μέτρων. Μόνιμη επωδός των ομιλιών ήταν: "πάρτε μέτρα, βγείτε από την παραλυσία".

Δεν αρκέστηκε, όμως, στην παροχή πολιτικής κάλυψης στην οικονομική πολιτική. Ανέλαβε ταυτόχρονα πρωτοβουλίες για να προωθήσει την "κοινωνική συναίνεση" στις... νεοφιλελεύθερες επιλογές.

Επανειλημμένα κάλεσε τα συνδικάτα (ΓΣΕΕ, ΑΔΕΔΥ κ.ά.) για διάλογο. Στόχος των συναντήσεων ήταν να "συνειδητοποιήσουν οι συνδικαλιστικές ηγεσίες την κατάσταση και τις δυσκολίες" και άρα να αποδεχτούν ως αναγκαία τα κυβερνητικά μέτρα.Ταυτόχρονα, απέφευγε συστηματικά να αναλάβει οποιαδήποτε δέσμευση για την ικανοποίηση των λαϊκών αιτημάτων "όταν έλθει εν τη βασιλεία του".

Αυτή εξάλλου είναι η μέθοδος με την οποία η ηγεσία της ΝΔ σχεδιάζει να αποκαταστήσει τη "χαμένη αξιοπιστία του πολιτικού κόσμου": Δε δεσμεύεται για τίποτα, ώστε και να έχει λυμένα τα χέρια του αργότερα και να απαντά ότι ποτέ δεν είπε τα αντίθετα.

Βέβαια, τα περιθώρια της ηγεσίας της ΝΔ να "πείσει" τους εργαζόμενους είναι περιορισμένα. Ωστόσο, τα εξάντλησε μη διστάζοντας να αποδοκιμάσει έμπρακτα τα "δικά της παιδιά" (νοικοκυραίοι ΣΕΠ, απολυμένοι ΔΕΗ κ.ά.) όταν κατέβηκαν στο πεζοδρόμιο "διαταράσσοντας το συναινετικό κλίμα".

Θεσμική θωράκιση

Σταθερή επιδίωξη του Μ. Εβερτ, η οποία αναμένεται να εκδηλωθεί εντονότερα το 1995, είναι η θεσμική θωράκιση της συναίνεσης, με τον ψευδεπίγραφο τίτλο"θεσμικός εκσυγχρονισμός".

Το περίγραμμά του το έδωσε πρόσφατα ο ίδιος ο Μ. Εβερτ: "Ο εκσυγχρονισμός που προτείνουμε αφορά στην οργάνωση μιας κυβέρνησης και διοίκησης ικανών να επιλύουν προβλήματα πολιτών".

Στον "εκσυγχρονισμό" - ο οποίος δεν είναι μόνο "αίτημα" της ηγεσίας της ΝΔ αλλά, συμπίπτουν πλήρως και τα άλλα τρία κόμματα (ΠΑΣΟΚ, Πολιτική Ανοιξη, "ΣΥΝ") - σχεδιάζεται να περιβληθεί την ισχύ συνταγματικών διατάξεων. Αυτός είναι ο λόγος που επιδιώκεται άμεσα η αναθεώρηση του Συντάγματος.

Ενδεικτικές των "εκσυγχρονιστικών τομών" που επιδιώκονται, προκειμένου να θωρακιστεί η συναίνεση, είναι οι "άξονες" που έχει προτείνει ο Μ. Εβερτ:

• Σύσταση συμβουλίου αρχηγών κομμάτων για τα εθνικά θέματα με σαφείς αρμοδιότητες, σύσταση διακομματικού συμβουλίου για την Παιδεία, σύσταση συμβουλίου οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής.
• Καθιέρωση σε ορισμένα υπουργεία (Εξωτερικών, Παιδείας, Οικονομικών) του θεσμού των μονίμων υφυπουργών. Τοποθέτηση των διοικητών των ΔΕΚΟ για μια πενταετία τουλάχιστον, καθιέρωση του επιτρόπου της δημόσιας διοίκησης.Ως απαραίτητο συμπλήρωμα των παραπάνω απαιτείται "να φύγουν τα κόμματα από την Τοπική Αυτοδιοίκηση, από τα ΑΕΙ, τα συνδικάτα, το συνεταιριστικό κίνημα".

Προφανώς για να μείνει "μέσα" η κυρίαρχη πολιτική, ώστε να την εφαρμόσουν απερίσπαστα οι επίδοξοι διαχειριστές της, όπως η ηγεσία της ΝΔ.

Παναγιώτης ΚΑΚΑΛΗΣ

------------------------------------------------------------------------

σποτ

Ο χρόνος που πέρασε ήταν αρκετός για να καταδείξει και στους πλέον δύσπιστους ή αφελείς ότι η ηγεσία της ΝΔ με όπλο τη στρατηγική της συναίνεσης στο πολιτικό επίπεδο και δευτερευόντως στο κοινωνικό, έχει αναλάβει να προωθήσει με αποφασιστικό τρόπο τα γενικότερα συμφέροντα του πολιτικού συστήματος και της οικονομικής ολιγαρχίας, υπερβαίνοντας, ομολογουμένως, σε πολλές περιπτώσεις τα στενά κομματικά συμφέροντα

-----------------------------------------------------------------------