"Το υπουργείο Πολιτισμού καταγγέλλει τους βανδαλισμούς από ομάδα πιστών στη Ροτόντα" έγραφε ανακοίνωση του ΥΠΠΟ επί υπουργίας Θάνου Μικρούτσικου μετά τα γεγονότα που σημειώθηκαν στο μνημείο στις 30 Οκτώβρη 1995.

Με έμμεσο πλην σαφές τρόπο ο τότε υπουργός πολιτισμού καθρέφτιζε την πρόθεση της κυβέρνησης να μη συγκρουστεί με την Εκκλησία. Η αποφυγή του υπουργείου να ονοματίσει τον υποκινητή, δηλαδή τη Μητρόπολη Θεσσαλονίκης, ήταν μόνο ένα σημάδι της πολιτικής του ΠΑΣΟΚ σε σχέση με τα μνημεία και την εκκλησιαστική εξουσία.Αλλωστε, την περίοδο που οι εξελίξεις στη Ροτόντα ήταν στα καθημερινά φύλλα των εφημερίδων, εκείνες περίπου τις ημέρες η Μητρόπολη προσέλαβε αλλοδαπούς εργάτες και ανενόχλητη επιζωγράφισε τις τοιχογραφίες του Πανσέληνου (!) στο παρεκκλήσι που βρίσκεται δίπλα στον Αγιο Δημήτριο Θεσσαλονίκης. Οσο για τον Αγιο Δημήτριο, εδώ και χρόνια γίνονται κακές επεμβάσεις και προσθήκες. Ενώ συχνά πυκνά οι αρχαιολόγοι διαμαρτύρονται για τη "νεωτερίζουσα" κατάντια των μοναστηριών. Διαμαρτυρίες που επιβεβαιώνουν την ίδια συμπεριφορά των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ, όσο και της Νέας Δημοκρατίας απέναντι στην Πολιτιστική Κληρονομιά.

Τις ίδιες ημέρες άρχισαν να γίνονται γνωστές οι αξιώσεις της Εκκλησίας και σε άλλα μνημεία.Αξιώσεις που κατέληγαν και ακόμα καταλήγουν στο αίτημα να αποκοπούν οι ναοί από την απόλυτη προστασία και δικαιοδοσία του υπουργείου και της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας. Ενα από σύνολα που φέρονται να διεκδικούνται είναι και ο Μυστράς, παρ' όλο που η Διεύθυνση Αρχαιοτήτων συντηρεί και αποκαθιστά τις εκκλησίες του Μυστρά στο σύνολό τους.Σε αυτή την προσπάθεια της Διεύθυνσης συνδράμει η Κοινότητα με κονδύλια.

Εκεί ίσως να βρίσκεται και το σημείο κλειδί, αφού είναι γνωστό ότι η Εκκλησία έχει υποβάλει στην Κοινότητα κατάλογο εκκλησιαστικών μνημείων στα οποία προγραμματίζει εργασίες.Αλλά η Κοινότητα θέλει εγγυήσεις για την απορρόφηση των χρημάτων. Και η Ροτόντα, στην οποία βρίσκονται ήδη τα συνεργεία της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, θα ήταν ένας καλός "κράχτης" για την εισροή τέτοιων κονδυλίων.Πιθανόν το ίδιο και ο Μυστράς.

Οι δέσποτες και οι ιερείς, βέβαια, είχαν συμμάχους.Ενας ήταν ο τέως υπουργός Δημόσιας Τάξης, Σ. Παπαθεμελής, του οποίου η εκλογική περιφέρεια είναι ο Νομός Θεσσαλονίκης. Ο άλλος σύμμαχος ήταν η σύζυγος του εκλιπόντος τέως πρωθυπουργού, η οποία με προσωπικές παρεμβάσεις και τηλέφωνα σε υπουργούς έδινε κατευθύνσεις για την τύχη της Ροτόντας. Ο σάλος που δημιουργήθηκε, οι δηλώσεις διανοουμένων και πνευματικών και οι αντιδράσεις των αρχαιολόγων οδήγησαν πέρυσι το Αρχαιολογικό Συμβούλιο στην απόφαση να λειτουργείται το μνημείο ως εκκλησία μόνο τρεις φορές το χρόνο.Σε αυτή την απόφαση συναίνεσε και το Συμβούλιο της Επικρατείας.

Εκείνες τις ημέρες το ΚΚΕ ήταν το μόνο κόμμα που επέμενε στη διατήρηση του μνημειακού χαρακτήρα της Ροτόντας, με ερωτήσεις προς τους υπουργούς Πολιτισμού, Παιδείας και Δημόσιας Τάξης.Ηταν, εξάλλου, το μόνο κόμμα που επισήμανε την "τάση" της κυβέρνησης να εκχωρήσει "γην και ύδωρ" στην Εκκλησία.Με ερώτησή τους, στις 7/2/95,οι βουλευτές Γιάννης Κατσαρός και Γεράσιμος Αραβανής ζητούσαν τη διαβεβαίωση της κυβέρνησης ότι θα υλοποιηθεί η απόφαση του ΚΑΣ και ρωτούσαν εάν γνωρίζει κάτι για το αίτημα της Ιεράς Συνόδου προς την Κοινότητα.Στο πρώτο ερώτημα το υπουργείο Πολιτισμού διαβεβαίωνε για την εφαρμογή της απόφασης.Το δεύτερο το υπεξέφυγε λέγοντας ότι δεν υπάρχει αίτημα της Εκκλησίας για χρηματοδότηση της Ροτόντας.

Σε επόμενη ερώτησή τους, αμέσως μετά τα γεγονότα βίας και τρομοκρατίας που υποκίνησε η Μητρόπολη Θεσσαλονίκης, οι βουλευτές του ΚΚΕ, Γιάννης Κατσαρός και Στρατής Κόρακας, καταγγέλλουν την Εκκλησία και την απαθή στάση της αστυνομίας και ρωτούν συγκεκριμένα "πότε επιτέλους θα οριστικοποιηθεί ότι η βασική λειτουργία του μνημείου είναι ιστορική - πολιτιστική;".Για άλλη μια φορά αποσπούν την απάντηση ότι θα εφαρμοστεί η απόφαση του Αρχαιολογικού Συμβουλίου.

Οι διαβεβαιώσεις, όμως, αποδείχτηκαν κούφιες.Γιατί οι πρόσφατες δηλώσεις του υπουργού Πολιτισμού, Σταύρου Μπένου, στην άκρως προεκλογική τελευταία συνέντευξη Τύπου, ήταν σαφέστατες και εκλογοθηρικές. Σαφέστατες, γιατί οι έμμεσοι εκβιασμοί της Μητρόπολης, που ζητούσε τη Ροτόντα έναντι της έκθεσης κειμηλίων του Αγίου Ορους, απέδωσαν. Και απέδωσαν γιατί πάνω σε αυτή την έκθεση στηρίζεται το χάρτινο οικοδόμημα της "Πολιτιστικής Πρωτεύουσας", που ουσιαστικά δεν έχει να παρουσιάσει τίποτε άλλο. Ο υπουργός Πολιτισμού θεώρησε "λανθασμένη" την απόφαση του ΚΑΣ και είπε ότι περιμένει προτάσεις της Μητρόπολης για νέο τρόπο λειτουργίας του μνημείου. Ηταν, όμως, και εκλογοθηρικές αφού απευθύνονταν και σε εκείνους τους "πιστούς" ψήφους που ελέγχονται από τη Μητρόπολη.