Αυτός ο πολιτικός σχηματισμός πάντα διακατέχεται από το σύνδρομο του μικρομεγαλισμού. Πάντα ταλαντεύεται ανάμεσα στην κρίση του υπαρξιακού του προβλήματος και την αδυναμία άρθρωσης αυτοτελούς προγραμματικού πολιτικού λόγου, γι' αυτό μονίμως ετεροκαθορίζεται. Θεωρεί λοιπόν πως μπορεί τουλάχιστον να παίξει το ρόλο του "συμπληρώματος" στο ΠΑΣΟΚ, αλλά διακατέχεται και από τον πόθο συμμετοχής στην κυβερνητική εξουσία. Σ' αυτό το μοτίβο συνεχίζει πιο έντονα να εκλιπαρεί το ΠΑΣΟΚ στο όνομα της δυνατότητάς του να συμβάλει στον "προοδευτικό εκσυγχρονισμό".
Γιατί αυτός ο διακαής πόθος; Για το λόγο ότι ο ΣΥΝ "αισθάνεται δικαιωμένος που και από το ΠΑΣΟΚ σπεύδουν να σηκώσουν τις ποδοπατημένες σημαίες του διαλόγου", σύμφωνα με τον Ν. Κωνσταντόπουλο.
Ωστε, λοιπόν, ο ΣΥΝ δικαιώνεται! Δικαιώνεται γιατί το ΠΑΣΟΚ αρχίζει να αντιλαμβάνεται τη δυνατότητα συγκλίσεων και προτείνει διάλογο με το ΣΥΝ. Μα αυτό το σενάριο το εγκαινίασε στη Χαλκίδα το 1985 ο Α. Παπανδρέου σαν μια "διέξοδο", όταν τα αδιέξοδα της πολιτικής του ΠΑΣΟΚ δημιουργούσαν τάσεις φυγής των ψηφοφόρων του. Και έχει επαναληφθεί κι άλλες φορές. Αυτή τη φορά όμως φαίνεται σαν μέρος ενός συνολικού σχεδίου αναδιάταξης του πολιτικού σκηνικού. Ο ΣΥΝ, λοιπόν, άδραξε την ευκαιρία και "τσίμπησε". Για να αποδείξει για άλλη μια φορά το χαρακτήρα του ως κόμματος που επιδιώκει, με το συμπληρωματικό του ρόλο, να συμβάλει στην προσπάθεια του κατεστημένου για απορρόφηση των κραδασμών από τη δυσαρέσκεια των εργαζομένων, εξαιτίας της αντιλαϊκής κυβερνητικής πολιτικής. Για να πείσει ότι τον χρειάζεται το αστικό πολιτικό σύστημα. Αλλά και ο ίδιος ο ΣΥΝ "επαιτεί" απολαβές για τις υπηρεσίες του. Μ' αυτή τη συνέπεια προς την άρχουσα τάξη και όχι προς τους εργαζόμενους αποφάσισε στη συνεδρίαση της ΚΠΕ την τακτική του ως ακολούθως: Αυτόνομη κάθοδος στις εκλογές και διάλογος με τα κόμματα και την κυβέρνηση. "Ο ΣΥΝ έχει πάνω στα κρίσιμα θέματα επιδιώξει το διάλογο με τα άλλα κόμματα και με το ΠΑΣΟΚ", λέει. Γιατί όμως αυτή η ιδιαίτερη αναφορά στο ΠΑΣΟΚ; Ενας λόγος είναι η προγραμματική σύγκλιση των δύο κομμάτων. Αλλά δεν αρκεί. Η αιτιολόγηση της αυτόνομης παρουσίας του, σε συνδυασμό με την επιθυμία του να συμμετέχει στην κυβέρνηση, εκφράζει αφ' ενός μεν το χαρακτήρα του ως κόμματος συμπληρωματικού διαχειριστή του αστικού πολιτικού συστήματος, αφ' ετέρου και τη μεγάλη αδυναμία του να ασκήσει οποιαδήποτε αντιπολιτευτική πολιτική. Μπορεί όμως να αξιοποιείται "αυτόνομα", για να λειτουργεί ως "φράγμα" στην πιθανή μετατόπιση ψηφοφόρων προς το ΚΚΕ, αλλά ταυτόχρονα θέλει να παίζει τον ίδιο ρόλο ως κόμμα συγκυβερνητικό, ως κόμμα αυτής της πολυπόθητης "εξουσίας", την οποία τα ηγετικά στελέχη του ΣΥΝ δεν αντέχουν άλλο πλέον να τη βλέπουν στα όνειρά τους, αλλά κυρίως θέλουν να τη βιώνουν στο "ξύπνιο" τους.
Αυτό το δεύτερο, όμως, εξαρτάται κυρίως από το ΠΑΣΟΚ. Παράλληλα βέβαια έχει και τις δικές του εσωτερικές "ενδοσυνασπισμιακές" διαταραχές, οι οποίες δημιουργούν παρενέργειες στην άσκηση αυτού του ρόλου του. Είναι χαρακτηριστικές οι τοποθετήσεις στελεχών του στην ΚΠΕ την περασμένη Κυριακή από τις διάφορες ομάδες και ρεύματα. Ο Θ. Γεωργακόπουλος τόνισε ότι "έχουν βελτιωθεί οι όροι και οι προϋποθέσεις σύγκλισης". Ο Μ. Παπαγιαννάκης στο ίδιο μήκος κύματος τόνισε ότι "η Κεντροαριστερά είναι ο ζωτικός χώρος του ΣΥΝ", ενώ για το διάλογο θεωρεί ότι "θα έπρεπε να τον είχαμε προτείνει εμείς" (ο ΣΥΝ δηλαδή), "γιατί έτσι θα ορίζαμε αρχικά τις προδιαγραφές του". Δηλαδή το ΠΑΣΟΚ τους "έκλεψε" την πρωτοβουλία και τώρα είναι στριμωγμένοι! Σε άλλη κατεύθυνση κινήθηκε ο Α. Αλαβάνος, που κριτικάρισε τον ετεροκαθορισμό του ΣΥΝ, λέγοντας ότι "το κείμενο εμμένει να αντιμετωπίζει τα πάντα σε σχέση με το ΠΑΣΟΚ" και ο Γ. Δραγασάκης που είπε ότι "ο ΣΥΝ μπορεί να γίνει πρωτοπορία για τον τρίτο πόλο της πολιτικής ζωής".
Χαρακτηριστικές όμως για τον προσανατολισμό της σύγκλισης με το ΠΑΣΟΚ, αλλά και της αναταραχής που δημιουργεί ήταν οι τοποθετήσεις του Δ. Χατζησωκράτη και του Φ. Κουβέλη. Ο πρώτος είπε ότι "θα αποτελούσε ένα πραγματικά διαφορετικό γεγονός μια πρωτοβουλία από την πλευρά του μεγάλου κόμματος του ΠΑΣΟΚ, όπως έκανε το ΔΚΑ στην Ιταλία, για μια ευρύτερη συζήτηση με στόχο την προοπτική διαμόρφωσης ενός μπλοκ εξουσίας, στην κατεύθυνση της διακυβέρνησης προοδευτικού εκσυγχρονισμού... ". (Δεν αντέχουμε να μην σχολιάσουμε εδώ ότι φαίνεται ανάγλυφα η αδυναμία του ΣΥΝ και η υπόκλισή του στο "μεγάλο κόμμα", προκειμένου να συγκυβερνήσει). Ο δεύτερος από τους παραπάνω είναι ακόμη πιο αποκαλυπτικός γι' αυτή την υπόκλιση στο ΠΑΣΟΚ: "Με χωριστά ψηφοδέλτια από το ΠΑΣΟΚ θα πάμε στις εκλογές, αλλά όχι αυτόνομοι, γιατί θα ετεροκαθαριζόμαστε". Στο τέλος όμως όλοι ψήφισαν την απόφαση χωρίς εναντίωση.
Η σύγκλιση του ΣΥΝ με το ΠΑΣΟΚ έχει ήδη δρομολογηθεί. Δεν υπάρχει κανένας ενδοιασμός ότι αυτή θα λειτουργήσει προς όφελος του συστήματος. Ολη αυτή η φιλολογία περί διαλόγου, συγκλίσεων και "άλλα τινά" προβάλλεται για να λειτουργήσουν αποπροσανατολιστικά για τους εργαζόμενους. Καλλιεργούν αυταπάτες και φρούδες ελπίδες για διέξοδο προς όφελός τους. Είναι πλέον καιρός για κάθε εργαζόμενο, για τα φτωχά λαϊκά στρώματα, για την εργατική τάξη να αντιτάξουν στην αναξιοπιστία του ΠΑΣΟΚ, στις αυταπάτες που σπέρνει ο ΣΥΝ, στη φιλολογία της κυοφορούμενης κεντροαριστερής ανάσας για το σύστημα, το δικό τους λαϊκό μέτωπο πάλης, με προοπτική την ανατροπή της κατάστασης και τη δική τους εξουσία. Η ενίσχυση του ΚΚΕ είναι μονόδρομος.
Σ.Λ.