Με ρυθμό, ένα βήμα μπρος και δύο βήματα πίσω, κινείται και η εισοδηματική πολιτική στο δημόσιο τομέα, που εφαρμόζει η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ. Μέσα στο διάστημα των 15 ετών από τον Οκτώβρη του 1981 μέχρι σήμερα, το ΠΑΣΟΚ - που είχε την ευθύνη διακυβέρνησης για τα 12 περίπου χρόνια - έκανε στροφή 180 μοιρών, και στην οικονομική πολιτική. Δεν είναι υπερβολή να πούμε πως η εισοδηματική πολιτική που εφαρμόζει την τελευταία τριετία η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, καθώς και αυτή που θέλει να συνεχίσει το 1997 και τα επόμενα χρόνια, είναι όχι σοσιαλιστική, αλλά "σοσιαλ-ληστρική" εισοδηματική πολιτική. Από αυτή τη δήθεν "σοσιαλιστική" εισοδηματική πολιτική, που λεηλατεί τα εισοδήματα των μισθωτών και συνταξιούχων του δημοσίου δεν έχει να ζηλέψει τίποτα η συντηρητική δεξιά αντιλαϊκή εισοδηματική πολιτική που εφάρμοσε και υποστηρίζει η ΝΔ.

Επειδή διανύουμε, ήδη, το δεύτερο δεκαήμερο του νέου έτους 1997 και οι μηνιάτικες αποδοχές των δημοσίων υπαλλήλων ορίζονται με βάση την εισοδηματική πολιτική του 1996 (καθώς το νέο μισθολόγιο που, υποτίθεται, θα εξασφαλίσει αυξήσεις μισθών και συντάξεων είναι στον "αέρα"), αξίζει τον κόπο να κάνουμε μια αναδρομή στις εισοδηματικές πολιτικές που εφαρμόστηκαν στην τελευταία 15ετία.

Οι μεγάλοι σταθμοί, στην πορεία της εισοδηματικής πολιτικής για την περίοδο 1980 - 1995 - που επηρέασαν θετικά ή αρνητικά τα εισοδήματα των εργαζομένων στο δημόσιο τομέα και των συνταξιούχων - ήταν:

Το 1981,όταν, με την άνοδο του ΠΑΣΟΚ στην κυβερνητική εξουσία, προαναγγέλθηκε και θεσπίστηκε - από τις αρχές του 1982 - η Αυτόματη Τιμαριθμική Αναπροσαρμογή (ΑΤΑ).Είναι αλήθεια πως με την ΑΤΑ και τις αξιόλογες αυξήσεις που δόθηκαν από το Γενάρη του 1982 στους κατώτατους μισθούς και συντάξεις του δημοσίου, ζεστάθηκαν αρκετά οι τσέπες πολλών χαμηλόμισθων και χαμηλοσυνταξιούχων.Είναι αλήθεια, επίσης, ότι μεγάλο μέρος εκείνων των μισθολογικών τους αυξήσεων το "έφαγαν" οι τσουχτερές αυξήσεις των τιμολογίων των ΔΕΚΟ και των φόρων, που είχε αποφασίσει με τον προϋπολογισμό του 1982 η τότε κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ. Θα πρέπει να θυμίσουμε, για την ιστορία, ότι η τότε κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ ομολογούσε δημόσια πως στην Ελλάδα έχουμε πληθωρισμό κερδών. Γι' αυτό και καθιέρωσε νομοθετικά την ΑΤΑ σαν αμυντικό μηχανισμό που θα προσφέρει την ελάχιστη προστασία της αγοραστικής δύναμης των μισθών και συντάξεων από τον πληθωρισμό (πρόβλεπε αύξηση των μισθών και συντάξεων ανά τετράμηνο, με βάση την άνοδο του επίσημου τιμαρίθμου στο προηγούμενο τετράμηνο). Το 1982, το σύνολο των δαπανών του τακτικού προϋπολογισμού 1982 για μισθούς και συντάξεις αυξήθηκε κατά 35,5% και ο επίσημος πληθωρισμός σε μέσα επίπεδα μειώθηκε από 24,8% το 1981 στο 21,3% το 1982, παρά τις μεγάλες αυξήσεις μισθών και συντάξεων.

Το 1983,η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, με υπουργό Εθνικής Οικονομίας τον Γερ. Αρσένη,"έφαγε" τις αυξήσεις που έπρεπε να πάρουν με την τρίτη δόση της ΑΤΑ οι μισθωτοί και συνταξιούχοι του δημοσίου, με τη μέθοδο που βαφτίστηκε σαν ..."ετεροχρονισμός".

Το καλοκαίρι του 1985,το ΠΑΣΟΚ έκανε το μεγάλο βήμα, στη δεξιόστροφη πορεία οικονομικής πολιτικής, που εκφράστηκε ανάγλυφα με την εισοδηματική πολιτική που απαγόρευε να δοθούν αυξήσεις μισθών και συντάξεων, όχι μόνο στο δημόσιο, αλλά και στον ιδιωτικό τομέα,ενώ παράλληλα προχώρησε σε μεθοδεύσεις για την υπονόμευση του θεσμού της ΑΤΑ, σε μια πορεία προς την πλήρη κατάργησή της. Ενώ, παραμονές των βουλευτικών εκλογών του 1985, καλούσε τους εργαζόμενους να ψηφίσουν ΠΑΣΟΚ "για ακόμη καλύτερες μέρες", με το σχηματισμό αυτοδύναμης κυβέρνησης ακολούθησαν χειρότερες μέρες. ΟΚώστας Σημίτης παρέλαβε το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, έχοντας εξασφαλίσει τη στήριξη των Βρυξελλών και του ΣΕΒ, εφάρμοσε με ευλαβική συνέπεια το διετές πρόγραμμα μονόπλευρης λιτότητας σε βάρος των εργαζομένων. Ενα από τα βασικά στοιχεία του διετούς προγράμματος λιτότητας, ήταν η αντιλαϊκή εισοδηματική πολιτική που επέβαλε τη δραστική μείωση της αγοραστικής δύναμης των μισθών και συντάξεων με: α) την Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου, που απαγόρευε τη χορήγηση αυξήσεων στους μισθούς και συντάξεις, τόσο στο δημόσιο, όσο και στον ιδιωτικό τομέα. Οσοι τόλμησαν να παραβιάσουν αυτή την ανάλγητη εισοδηματική πολιτική, κλήθηκαν να πληρώσουν τα τσουχτερά πρόστιμα. Τέτοιο πρόστιμο επιβλήθηκε και στο "Ρ", με απόφαση που έχει την υπογραφή του Κ. Σημίτη, επειδή έδωσε αυξήσεις στο προσωπικό του! β) τη νόθευση του συστήματος της ΑΤΑ, που - με την εφεύρεση του "εισαγόμενου πληθωρισμού" - μείωνε το ποσοστό αύξησης των μισθών και συντάξεων από την άνοδο του επίσημου τιμαρίθμου, κατά το ποσοστό του εισαγόμενου πληθωρισμού. Αξίζει, για την ιστορία, ν' αναφερθεί ότι το φθινόπωρο του 1987 ο Κ. Σημίτης παραιτήθηκε από υπουργός Εθνικής Οικονομίας, επειδή ήθελε να συνεχιστεί η αντιλαϊκή πολιτική λιτότητας με την παράταση του χρόνου εφαρμογής των μέτρων του προγράμματος "σταθεροποίησης"...

Τον Απρίλη του 1990,που η κυβέρνηση της ΝΔ κατάφερε με την ψήφο του κ. Κατσίκη να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση, ο πρώτος νόμος που έφερε στη Βουλή πρόβλεπε την κατάργηση της ΑΤΑ, με το επιχείρημα ότι... αυτό το σύστημα δεν προστατεύει, αλλά υπονομεύει την αγοραστική δύναμη των μισθών και συντάξεων. Και επικαλέστηκε αυτό το επιχείρημα η ΝΔ, γιατί είχαν φροντίσει στην περίοδο 1985 - 1990 οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ να μετατρέψουν το θεσμό της ΑΤΑ από μηχανισμό προστασίας των μισθών και συντάξεων σε μηχανισμό ...αυτόματης τιμαριθμικής απώλειας.Αν και το ΠΑΣΟΚ, από τη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης, είχε καταγγείλει την κυβέρνηση της ΝΔ να καταργήσει θεσμοθετημένη ΑΤΑ, με την επάνοδό του στην κυβερνητική εξουσία τον Οκτώβρη του 1993, αντί να επαναφέρει την ΑΤΑ, συνέχισε την εισοδηματική πολιτική, που συμβάλλει στη λεηλασία των μισθών και συντάξεων.

Η ουσία είναι πως η κατάργηση της ΑΤΑ - ως θεσμού προστασίας της αγοραστικής δύναμης των μισθών και συντάξεων - είχε τεθεί στο στόχαστρο του ΣΕΒ, της ΕΟΚ, του ΟΟΣΑ, του ΔΝΤ και άλλων κέντρων στήριξης και υποστήριξης των κερδών των μεγάλων επιχειρήσεων, που ζητούσαν επίμονα την κατάργησή της. Και αξίωναν την κατάργηση της ΑΤΑ, γιατί αποτελούσε, από τη μια, τη βάση διαμόρφωσης της εισοδηματικής πολιτικής στο δημόσιο τομέα (που ήταν οι αυξήσεις γύρω από το ύψος του επίσημου πληθωρισμού) και, ταυτόχρονα, την αφετηρία για τη διεκδίκηση μεγαλύτερων αυξήσεων στον ιδιωτικό τομέα. Τώρα, χωρίς την ΑΤΑ, η εκάστοτε κυβέρνηση ορίζει την εισοδηματική πολιτική, με αυξήσεις - ψίχουλα για τους δημοσίους υπαλλήλους (ορίζονται με υπεραισιόδοξες προβλέψεις για την πορεία του πληθωρισμού, που πάντα κλείνει σε μεγαλύτερα επίπεδα). Και καθώς η εισοδηματική πολιτική του δημόσιου τομέα αποτελεί τον πιλότο, ανάλογη είναι και η εισοδηματική πολιτικού στον ιδιωτικό τομέα.

Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι η ιστορία έχει αποδείξει πως δεν ισχύει η αντιδραστική θεωρία, πως δήθεν φταίνε οι μισθοί για τον πληθωρισμό. Και αυτό είναι κάτι που τεκμηριώνεται από το γεγονός ότι: Στην πρώτη τετραετία του ΠΑΣΟΚ (1982 - 1985, που δόθηκαν αυξήσεις μισθών και συντάξεων, όσο περίπου και ο πληθωρισμός και ίσχυε μια αρκετά καλή ΑΤΑ), ο πληθωρισμός παρουσίασε πτωτική πορεία. Από 24,5% το 1981 έπεσε το 1984 στο 18,4%. Με την εφαρμογή εισοδηματικής πολιτικής λιτότητας (απαγόρευση μισθολογικών αυξήσεων και νόθευση της ΑΤΑ), ο πληθωρισμός παρουσίασε ανοδική πορεία. Το 1985, που δε δόθηκε η τρίτη δόση της ΑΤΑ, ο πληθωρισμός έκλεισε στο 19,3% και το 1986 που δε δόθηκαν καθόλου αυξήσεις έκλεισε στο 23%!Το ίδιο έγινε και το 1990. Ενώ η κυβέρνηση της ΝΔ κατάργησε την ΑΤΑ και "έφαγε" τις αυξήσεις των μισθωτών και συνταξιούχων για το πρώτο τετράμηνο, ο πληθωρισμός, σε μέσα επίπεδα, ανέβηκε στο 20,4% από 13,7% που είχε κλείσει το 1989.

Και δυστυχώς, τώρα που η ΑΤΑ έχει ...ξεχαστεί και από τα συνδικάτα, κυβέρνηση και βιομήχανοι έχουν βάλει πλώρη για την κατάργηση της Γενικής Εθνικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας, που ορίζει τον κατώτατο μισθό και το κατώτατο μεροκάματο, ώστε να μπορούν να μειώσουν σε ακόμη πιο χαμηλά επίπεδα την αγοραστική δύναμη των μισθών και συντάξεων. Στα πλαίσια αυτά, κινείται και το νέο μισθολόγιο, που αφήνει στον αέρα το "επίδομα απόδοσης".

Λάμπρος ΤΟΚΑΣ