Κυριακή 5 Γενάρη 1997
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 20
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
Τραγούδια για τα "σύννεφα"

Η Στέλλα Γαδέδη, φλαουτίστα, μα και συνθέτης, αφού πρόσφατα παρουσίασε το δίσκο της "Κήποι της Νύχτας", μιλάει στο "Ρ" για τη μουσική και την ποίηση, για την πραγματικότητα που ζούμε, αλλά και εκείνη που ονειρευόμαστε και την τοποθετεί κάπου στα σύννεφα

"Νιώθω την ανάγκη να συστηθώ. Τόσα χρόνια με το φλάουτο σάς δίνω την πνοή μου. Θέλω να σας πλησιάσω περισσότερο, να σας μιλήσω με τραγούδια που αγάπησα, με μουσικές που μ' έκαναν να ονειρευτώ, με δικά μου τραγούδια να σας ανοίξω την ψυχή μου".

Με αυτά τα λόγια συστήνεται η Στέλλα Γαδέδη,σαν να ήθελε να προλάβει με απαντήσεις τις ερωτήσεις. Είναι η Στέλλα Γαδέδη, που εξακολουθεί να βαδίζει πάνω σε ένα τεντωμένο σχοινί, αυτό της μουσικής, που εξακολουθεί να μεταμορφώνει το συναίσθημα σε ήχο και που συστήνεται μόνο και για να δηλώσει ότι δεν άλλαξε χώρο, γούστο, διαδρομή, ζωή. Γιατί τραγουδώντας δεν κάνει κάτι άλλο από αυτό που έκανε παίζοντας φλάουτο και μάλιστα ως σολίστ σε μεγάλες ορχήστρες. Δεν επιδιώκει κάτι άλλο εκτός από την επικοινωνία. "Δεν έκανα τραγούδια για να μπω στο χώρο του τραγουδιού. Αυτός ο δίσκος είναι απλώς η συνέχειά μου, όχι κάτι άλλο. Γι' αυτό και νιώθω περίεργα όταν με ρωτάνε τι σημαίνει για μένα να μπαίνω στο "χώρο" του τραγουδιού. Σαν να είναι το τραγούδι ένα μπακάλικο που το ανοίγεις δίπλα από ένα άλλο και ο ιδιοκτήτης του διαμαρτύρεται γιατί πήγες και άνοιξες το μαγαζί σου εκεί δίπλα.Μα το τραγούδι είναι αίσθημα, είναι διάθεση για επικοινωνία, είναι παιχνίδι", λέει εκείνη.

Και οι άνθρωποι σήμερα "ούτε ακούνε ούτε βλέπουν προσεχτικά και αυτό αφορά όλους μας. Αυτό είναι το πνεύμα της εποχής, χρειάζεται όμως να αντιστεκόμαστε. Και δεν εννοώ, φυσικά, μόνο με τις μουσικές",συμπληρώνει. Γι' αυτό και δε φάνηκε ...περίεργο, όταν σε αυτή τη συνομιλία την πρώτη ερώτηση την έκανε εκείνη καθώς αναρωτιόταν ποια ήταν η αφορμή γι' αυτή τη συνάντηση. Ισως τα ποιήματα που διάλεξε να μελοποιήσει για το δίσκο της "Κήποι της νύχτας",ίσως και η μελαγχολία που αναδίδουν...

"Η μελαγχολία στην τέχνη δεν είναι το ίδιο με τη ζωή. Η μελαγχολία στην τέχνη εξαγνίζει. Απλώς συμβαίνει να ταυτίζεσαι με κάποια τραγούδια", λέει. "Κι εγώ δε μελοποίησα ποιητές, επειδή το "πρέπον" για μία "κλασική" μουσικό είναι να μελοποιεί "ποίηση". Τα ποιήματα αυτά λένε πράγματα με έναν τρόπο ουσιαστικό, δυνατό, συμπυκνωμένο. Κατ' αρχήν έχουν μουσικότητα και πολλές φορές αρκεί μόνο να ακούς τις λέξεις και η μουσική μαζί με το ποίημα ρέουν. Εξάλλου, δε θα ήθελα αυτά τα τραγούδια να θυμίζουν κάποια άλλα και γι' αυτό να ακούγονται εύκολα, δηλαδή υπό την επήρεια του εθισμού σε ένα μοντέλο. Στα τραγούδια μου εάν ξαφνιάζει κάτι, είναι ο κόσμος που "περιγράφω" και αν μας δυσκολεύει κάτι είναι ότι όλοι, όταν θέλουμε να ακούσουμε κάτι, αναζητάμε κάτι συγκεκριμένο και όμοιο με άλλα. Νιώθω όμως ότι υπάρχουν άνθρωποι που θα τα άκουγαν. Μόνο που αυτοί οι άνθρωποι δύσκολα συναντιούνται, δύσκολα τους συναντάς". Η παύση που κάνει, η σιωπή είναι γεμάτη ήχους. Υποδηλώνουν όσα θα ήθελε ακόμα να πει... Για τη μοναξιά, για όνειρα που κάποτε ήταν συλλογικά ή ατομικά, μα ήταν όνειρα. Για ελπίδες που "βιδώθηκαν" στον καναπέ αντίκρυ της τηλεόρασης. "Κάποιες στιγμές συμβαίνει να είμαστε τελείως μόνοι, εμείς και ο εαυτός μας. Αυτές οι στιγμές δε θέλουν τραγούδια να τραγουδηθούν;".

"Μοντέλα" ζωής

Υπάρχει όμως και η άλλη όψη. Αυτή που "μοιάζει με απομόνωση. Αλλά νομίζω ότι αν η μελαγχολία σημαίνει σκέψη και αν η στροφή προς τον εαυτό μας, να γνωρίσουμε τον εαυτό μας, δεν ταυτίζεται αναγκαστικά με την απόσυρση και την παραίτηση, τότε δεν ακυρώνεται η συλλογικότητα και η συμμετοχή.Η μοναξιά, όταν την επιλέγουμε, συμβαίνει για να θυμηθούμε, όχι για να ξεχάσουμε. Και τότε, βέβαια, δε λέγεται μοναξιά. Η απομόνωση είναι η λήθη, η νάρκωση. Και το χειρότερο είναι ότι οι άνθρωποι δεν μπορούν καν να αποφασίσουν μόνοι τους τον τρόπο που θα ξεχάσουν! Συνήθως κι αυτό είναι ετεροκαθοριζόμενο από την τηλεόραση. Μας προσδιορίζει πώς θα ξεχάσουμε, τι θα ξεχάσουμε και για πόσο θα ξεχάσουμε. Ολα γύρω μας συνηγορούν να ξεχάσουμε.Αυτό δεν είναι "βιασμός" της ζωής; Υπάρχουν μόνο μοντέλα ζωής και όχι ζωή πραγματική, στα οποία προσπαθούμε να μοιάσουμε και να γίνουμε όλοι ίδιοι. Κι εδώ που τα λέμε, ακόμα κι αυτό που λέμε ποιοτικό ελληνικό τραγούδι, καλό ελληνικό τραγούδι αρχίζει και γίνεται διαφημιστικό δόλωμα. Τελικά καταλήγει να γίνεται ένας άλλος μικρόκοσμος, κλειστός και περιορισμένος. Κάτι σαν συνωμοσία, με σήμα κατατεθέν την επανάληψη. Και γεννιέται το ερώτημα: Μα όλοι εκφραζόμαστε με τον ίδιο τρόπο; Δηλαδή, οι εικόνες οι δικές μου από τη Λαμία, το Καρπενήσι, από το δάσος, από το σπίτι με τους χιλιάδες ήχους που έμπαιναν μέσα από το τζάκι, με τις νεράιδες και τις φαντασίες και μετά η επαφή μου με την κλασική μουσική πρέπει να μπουν σ' έναν "ντορβά"; Πραγματικά αισθάνομαι ότι το συναίσθημα του κόσμου προσδιορίζεται από τις εταιρίες, τους παραγωγούς, τις κριτικές".

Εκείνο το συναίσθημα που αν ήταν ελεύθερο θα ακουμπούσε πάνω σε λέξεις όπως οργή, αγωνία, ξέσπασμα, μνήμη, μελαγχολία, έρωτας, χαρά, ανάγκη, παιχνίδι...

"Πιστεύω ότι η ευαισθησία φοβίζει. Και πιστεύω ακόμα ότι δεν εκφράζεται μόνο με το δήθεν πάθος και τη δήθεν ένταση που δήθεν περιγράφουν την πραγματικότητα. Μα χρειάζεται να περιγράψει κανείς την πραγματικότητα; Μήπως δεν την έχουμε μπροστά μας και κυρίως μέσα μας καθημερινά; Αν θέλω να μιλήσω για κάτι, δεν είναι γι' αυτή την πραγματικότητα, αλλά για μία άλλη που έχω μέσα μου, που την ονειρεύομαι, που τη συντηρώ και την προσέχω σαν να 'ταν παιδί.Βιώνω τη ζωή κι έτσι όπως είναι κι έτσι όπως θα την ήθελα, δηλαδή διαφορετικά. Και αγωνίζομαι να κρατήσω αυτό το "διαφορετικά" και στη μουσική μου και στη ζωή μου. Νομίζω ότι κανείς δεν μπορεί να προτείνει έναν άλλον κόσμο, εάν δεν έχει σαφή αντίληψη του τι συμβαίνει γύρω του.Ο αγώνας του καλλιτέχνη είναι αυτός: Εχοντας συναίσθηση της πραγματικότητας να μπορεί να βρίσκεται και στα "σύννεφα". Κι αυτά τα "σύννεφα" να τα προτείνει".

Τραγούδια - κύκλος ζωής

Η Στέλλα Γαδέδη, όμως, δε θα ήθελε λίγα παραπάνω "φώτα" εκεί στα "σύννεφα";

"Η επιθυμία μου δεν είναι ακριβώς να με μεταχειριστούν. Για τη δουλιά μου και τον εαυτό μου φαντάζομαι μάλλον μία μαγική κατάσταση, που θα την ορίσω εγώ και στην οποία θα "συναντηθώ" με τους ανθρώπους που θέλω. Η αγωνία μου δεν είναι να με πάρει μία εταιρία ή να κάνω σουξέ. Προσωπικά θα εξακολουθώ να προσπαθώ να λέω αυτό που κάθε φορά νιώθω, έξω από κλισέ ή μοντέλα. Αυτό που με αφορά είναι η ψυχή μου, οι εικόνες μου και οι μνήμες μου. Και η επιλογή των τραγουδιών μου δεν έγινε αφηρημένα. Από το ποίημα του Σεφέρη "Η στέρνα" διάλεξα μόνο μία στροφή που λέει "μόνη και στην καρδιά της τόσο πλήθος και στην καρδιά της τόσος μόχθος και τόσος πόνος στάλα στάλα μόνος",γιατί ένιωσα να ταυτίζομαι κατά κάποιο τρόπο. Και τα υπόλοιπα τραγούδια είναι συγκεκριμένα, διαλεγμένα για να περιγράψουν μία ζωή, ένας κύκλος με πράγματα για τα οποία ήθελα να μιλήσω. Αλλωστε ποιος είπε ότι όταν μελοποιείς Ν. Λαπαθιώτη είσαι εκτός τόπου και χρόνου;".

Και πριν τελειώσει τη φράση της ανοίγει το εσώφυλλο του δίσκου. Διαβάζει και εξηγεί:

""Ενα τραγούδι της Αυγής" του Ν. Λαπαθιώτη που μιλάει για τη φύση. Η μήπως η φύση δεν είναι σημερινή και παντοτινή ανάγκη; Η μήπως η φυγή του Σαββατοκύριακου, που καταλήγει σε τόσα δυστυχήματα, δε δηλώνει διάθεση να ενωθούμε με τη φύση; Μόνο που φοβόμαστε να αποδεχτούμε τα συναισθήματά μας, τις αγάπες μας, τις ανάγκες μας, τον ίδιο μας τον εαυτό.Και έτσι είναι εύκολη υπεκφυγή να γελάσουμε με το στίχο "δροσοσταλίδες ήμερες, βαθιές πάνω στα κρίνα σαν χίλιες διαμαντόπετρες..." παρά να νιώσουμε τις λέξεις. Ολα αυτά θέλω να τα θυμίσω. Γιατί όλα αυτά είναι ομορφιά και η ομορφιά είναι ανάγκη. Κι η εικόνα του Καρυωτάκη που λέει "Σάββατο βράδυ, ανοίγουνε στους δρόμους σαν λουλούδια οι απλές καρδιές" είναι ...όμορφη".

Δήμητρα ΜΥΡΙΛΑ


Κορυφή σελίδας
Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ