Η βία, η πραγματική βία και η τηλεοπτική αναπαραγωγή της, είναι το θέμα της ταινίας του Τζορτζ Σλουίζερ,η οποία κινείται ανάμεσα στο είδος του ψυχολογικού δράματος, όσον αφορά τους χαρακτήρες και στη σχέση των προσώπων, και σε μια σάτιρα με στοιχεία γκροτέσκο, χοντροκομμένης απεικόνισης. Πρωταγωνιστής και πραγματικός δημιουργός όλης της ιστορίας είναι ένα πρόσωπο κρυμμένο στο κοινωνικό σκότος, ένα πρόσωπο απεχθές και επικίνδυνο, ο Σίντνεϊ, τον οποίο υποδύεται με τη χαρακτηριστική μορφή του, το αντίθετο της τρέχουσα έννοιας της φωτογένειας, ο Πιτ Πόστλθγουέιτ.Ο Σίντνεϊ είναι ένας χαρακτηριστικός μέσος άνθρωπος, που κοιτά τη δουλιά του (τεχνίτης τηλεοράσεων, κατά έναν ειρωνικό τρόπο) και ζει με τη γυναίκα του, η οποία εξαιτίας κάποιας αρρώστιας έχει χάσει το φως της. Ο Σίντνεϊ στον ελεύθερο χρόνο του ψαρεύει γυναίκες στα μπαρ, τις παρασύρει σε απόμερα σημεία και, αφού τις σκοτώσει, τις αφαιρεί το αριστερό μάτι, για να το προσθέσει στη συλλογή που διατηρεί σε ένα ψυγείο στο εργαστήριό του. Ο πρώτος του φόνος θα τροφοδοτήσει το σενάριο μιας εκπομπής, που υποτίθεται ότι βοηθά την αστυνομική έρευνα, με τηλεοπτικές αναπαραστάσεις διαφόρων φρέσκων εγκλημάτων. Ετσι ο Σίντνεϊ την επόμενη κιόλας μέρα θα έχει την ευκαιρία να παρακολουθήσει το φόνο του να παίζεται στη μικρή οθόνη. Για το ρόλο του δολοφόνου η εταιρία παραγωγής έχει επιλέξει έναν φιλόδοξο αλλά άγνωστο ηθοποιό, τον Μπόμπι (Στίβεν Μπάλντουιν),που είναι το αντεστραμμένο είδωλο του πραγματικού δολοφόνου: νέος, ωραίος, φωτογενής, αυτό δηλαδή που θα ζητούσαν με μια φωνή τα μηχανάκια της AGB, αν μπορούσαν να μιλήσουν. Από εκεί και πέρα ο Σίντνεϊ και ο Μπόμπι θα δημιουργήσουν μια σχέση αμοιβαίας εξάρτησης. Ο μεν Μπόμπι, ο ηθοποιός, θα συνεχίσει να δουλεύει όσο ο Σίντνεϊ συνεχίζει το δολοφονικό έργο του. Ενώ ο Σίντνεϊ θα επαναλάβει πολλές φορές την πράξη του, αναλαμβάνοντας πια το ρόλο του δημιουργού, σε πρωτογενές επίπεδο, ενός θεάματος, το οποίο έχει άλλωστε μεγάλη απήχηση στο τηλεοπτικό κοινό. Πρόκειται για μια σχέση που βαθαίνει με το πέρασμα του χρόνου, καθώς ο Μπόμπι επιδιώκει με κάθε μέσο να μπει στο πετσί του ρόλου και ο Σίντνεϊ θέλει από απόσταση να αναλάβει τη σκηνοθεσία της αυτοπροβολής του, να μυήσει τελικά το alter ego του στην πραγματικότητα της βίας, που ως τώρα αποτελεί όχημα της εικόνας της στην εξευγενισμένη χυδαιότητα της τηλεοπτικής αναπαράστασης. Σε ένα επικαιρικό και άμεσα αναλώσιμο τηλεοπτικό προϊόν, που δεν αποτελεί παρά τον προπομπό ή την άλλη όψη μιας κατεστημένης κινηματογραφικής, χολιγουντιανής εκδοχής.

(ΑΒΑΝΑ, ΤΡΟΠΙΚΑΛ, ΜΠΡΟΝΤΓΟΥΑΙΗ)

Τι είναι λοιπόν αυτή η Ταξάνδρια; Μια πόλη, μια χώρα φανταστική, μπορεί όμως και όχι. Σίγουρα πάντως, μια ταινία του φανταστικού κινηματογράφου. Ενα αλληγορικό παραμύθι, με μια αλληγορία πέρα από το συγκεκριμένο, την οποία μπορεί κανείς να ερμηνεύσει με πολλαπλούς τρόπους, ανακαλύπτοντας και εφαρμόζοντας στο σώμα του φιλμ μια σειρά από αναφορές, που έχουν την πηγή τους είτε στο χώρο της πραγματικότητας, της κοινωνικής ζωής, είτε στο χώρο του καθαρού ονείρου, που δημιουργεί έναν κόσμο πέρα από τα σύνορα της καθημερινής αλήθειας. Μπορεί ακόμη κανείς να απορρίψει κάθε προσπάθεια ερμηνείας και να σταθεί απλώς στο αισθητικό γεγονός, κρατώντας για τον εαυτό του κάθε συνειρμό, που μπορεί να προκληθεί από τη συνάντηση του θεατή με την ταινία που σκηνοθέτησε ο Ραούλ Σερβέ.Ενα έργο που ταιριάζει απόλυτα στη φράση, ότι η τέχνη δεν απευθύνεται ούτε στους πολλούς, ούτε στους λίγους, αλλά στον καθένα ξεχωριστά. Κάνοντας χρήση συμβατικών κινηματογραφικών τεχνικών, αλλά και τεχνικών animation, με σκηνικά βασισμένα σε πίνακες των ζωγράφων Μαγκρίτ και Ντελβό, ο Σερβέ δημιουργεί ένα υπερρεαλιστικό τοπίο σε ένα υπερρεαλιστικό φιλμ, όχι με τον τρόπο του επιθετικού σουρεαλισμού ενός Μπουνιουέλ για παράδειγμα, αλλά με την έννοια μιας υπερπραγματικότητας, που μπορεί κανείς να ανακαλύψει περνώντας τα απαγορευμένα σύνορα του πραγματικού κόσμου, ή καλύτερα ενός κόσμου που αξιώνει για τον εαυτό του τον τίτλο του μόνου πραγματικού. Εδώ, το απαγορευμένο σύνορο είναι ένας φάρος. Ενα παιδί, ένας μικρός πρίγκιπας, ο Γιάν, θα ξεφύγει από την επιτήρηση του δασκάλου του της συμβατικής γνώσης, της γραμματικής, της αριθμητικής και της ιστορίας, για να συναντήσει στον μοναχικό φαροφύλακα (Αρμιν Μίλερ Σταλ) έναν άλλο δάσκαλο, που θα του ανοίξει την αυλαία του κόσμου της Ταξάνδρια, της χώρας του αιώνιου παρόντος, όπου οι άνθρωποι προσπαθούν να δραπετεύσουν σε ό,τι μπορεί να χωρέσει μέσα στις λέξεις αίσθημα και φαντασία. Με ένα ερωτηματικό για τη σχέση του πραγματικού κόσμου με αυτόν της Ταξάνδρια από την αρχή μέχρι το τέλος της, η ταινία δεν παραιτείται ούτε στιγμή από την επιδίωξη μιας απλότητας, η οποία δίνει στο εικαστικό μέρος της ένα απόλυτο πλεονέκτημα, μια δύναμη του φαντασιακού στοιχείου πιο ισχυρή και σαγηνευτική από χίλια μαζί "Γκόθαμ σίτι" (ας πούμε).

(ΑΛΦΑΒΙΛ, ΜΕΤΡΟΠΟΛ)

... Είναι ο Ζεράρ Ντεπαρντιέ ως Λοράν στην ταινία του Ζεράρ Λοζιέ,που μοιάζει με γαλλική βερσιόν μιας αμερικανικής κωμωδίας, που βγήκε το χειμώνα στους κινηματογράφους με τίτλο "Δάσκαλος για κλάματα". Ομως η γαλλική εκδοχή είναι πιο ολοκληρωμένη στη δράση της και απεικονίζει πιο ρεαλιστικά, υποτίθεται, το κλίμα των γκετοποιημένων παρισινών προαστίων, όπου ο Λοράν πιάνει δουλιά ως καθηγητής της ιστορίας, ύστερα από χρόνια υπηρεσίας σε ένα ήσυχο και καθώς πρέπει γυμνάσιο. Εκεί έχει να αντιμετωπίσει τη βιαιότητα που συνοδεύει την κοινωνική υποβάθμιση και την περιχαράκωση των μειονοτήτων, βιαιότητα που χάριν συντομίας αποκαλείται μαφία. Εχει ακόμη να αντιμετωπίσει την παραίτηση των συναδέλφων του καθηγητών σε αυτό το αναρχούμενο σχολείο, τα ρατσιστικά κουτσομπολιά που συνοδεύουν κάποιες αθώες και καλής πρόθεσης ενέργειές του, ένα γείτονα "πατριώτη", καθυστερημένο κατάλοιπο από την εποχή της γαλλικής αποικιοκρατίας. Αυτά και πολλά ακόμη εμπόδια έχει να αντιμετωπίσει ο Λοράν, μόνο και μόνο για να κάνει τη δουλιά του. Και έναν ακόμη σκληρό αντίπαλο: τον εαυτό του, τη σχέση του με τις γυναίκες και τα νεύρα του, που συχνά τον εξωθούν σε απερίσκεπτες πράξεις σε αυτή την ταινία, που, ως κωμωδία, ίσως δεν αποφεύγει κάποιες υπερβολές, αλλά προσφέρει και μια απεικόνιση της κατάστασης και της ζωής των μειονοτήτων στα παρισινά προάστια των κοινωνικών αντιθέσεων. (Για περισσότερα επί του θέματος βλέπε το "Μίσος" του Μ. Κασοβίτς).

(ΔΕΞΑΜΕΝΗ, ΕΛΛΗΝΙΣ, ΘΗΣΕΙΟΝ)

Ενα μελόδραμα, μια ερωτική ιστορία με φόντο τις μάχες του Α' Παγκόσμιου Πολέμου στην Ιταλία, είναι η ταινία του Ρίσαρντ Ατένμπορο,που αφηγείται την αληθινή περιπέτεια του έρωτα του δεκαοκτάχρονου Ερνεστ Χέμινγουέι (Κρις Ο' Ντόνελ) για την εικοσιεξάχρονη Αγκνες Φον Καρόφσκι (Σάντρα Μπούλοκ),στης οποίας το ημερολόγιο βασίζεται και το σενάριο του φιλμ. Πρόκειται για την ίδια ιστορία που ενέπνευσε αργότερα τον Χέμινγουέι να γράψει το μυθιστόρημά του "Αποχαιρετισμός στα όπλα". Εδώ, λοιπόν, ο έρωτας του Ερνεστ, νεαρού εθελοντή στο μέτωπο των μαχών, για την Αγκνες, νοσοκόμα του Ερυθρού Σταυρού, τρέφεται από την ένταση του πολέμου, για να πάρει τις διαστάσεις της μοναδικότητας, που χαρακτηρίζουν πάντοτε μια τέτοια σχέση, όταν ριζώνει στο έδαφος μεγάλων συγκινησιακών κραδασμών. Ομως, έμελλε τελικά η ένωσή τους να αποβεί ατελέσφορη, καθώς η εφηβική ορμή του πρώτου, και η ανασφαλής ωριμότητα της δεύτερης δε δημιούργησαν παρά μια πληγή, που με μια μαχαιριά ο Χεμινγουέι της έδωσε τη χαριστική βολή. Κι έτσι η ταινία δεν περιγράφει παρά το πέρασμά του από τον κόσμο της εφηβείας στην είσοδο ενός αιώνια πληγωμένου ανδρισμού.

(ΑΘΗΝΑΙΑ, ΒΙΛΑΤΖ 3, ΓΛΥΦΑΔΑ, ΗΛΕΚΤΡΑ, ΤΑΡΑΤΣΑ, ΜΠΟΜΠΟΝΙΕΡΑ)

Διασκευασμένη μεταφορά του κλασικού μυθιστορήματος του Ντανιέλ Ντεφόε σε σκηνοθεσία Τζορτζ Μίλερ,χωρίς ιδιαίτερη πιστότητα πάνω στο λογοτεχνικό έργο. Η έννοια του μοιραίου που βαραίνει πάνω στο χαρακτήρα του Ροβινσώνα, αλλά και ο ίδιος ο χαρακτήρας, που σκιαγραφείται με αρκετή λεπτομέρεια στο βιβλίο, εξαλείφονται, και ο πρωταγωνιστής οδηγείται άρον άρον στο ναυάγιο, συναντώντας γρήγορα τον Παρασκευά, για να γίνει η σχέση τους κεντρικό θέμα του φιλμ και για να εξυπηρετηθούν τα εξωτερικά χαρακτηριστικά της περιπέτειας, αντί της δύσκολης αντιμετώπισης ενός μόνο ήρωα, που ζει στο έρημο νησί για πάνω από 20 χρόνια.

(ΑΡΚΑΔΙΑ, ΣΠΟΡΤΙΓΚ, ΑΜΑΡΥΛΛΙΣ, ΠΛΑΝΗΤΗΣ, ΦΙΛΟΘΕΗ, ΧΛΟΗ)

Αγης ΜΑΡΑΓΚΟΥΔΑΚΗΣ