Πολυτάραχη και δύσκολη η χρονιά που πέρασε για τη Μέση Ανατολή, αφού από το 1995 δεν έλειψαν οι συμφωνίες, τα ειρηνευτικά βήματα, αλλά και οι συγκρούσεις, οι επιθέσεις, τα προβλήματα. Η κακή ημέρα από το πρωί φαίνεται, λέει μια λαϊκή παροιμία, και κάτι τέτοιο έγινε και στη Μέση Ανατολή.

Το 1995 βρήκε την ειρηνευτική συμφωνία Ισραηλινών και Παλαιστινίων να περνά δύσκολες ώρες, αφού η έγκριση της ισραηλινής κυβέρνησης για επέκταση ορισμένων εβραϊκών οικισμών της Δυτικής Οχθης έχει προκαλέσει την έντονη αντίδραση της παλαιστινιακής αρχής. Το "πάγωμα" της απόφασης αυτής δε φαίνεται ικανό να κατευνάσει τα πνεύματα και η κατάσταση οξύνεται ακόμα περισσότερο με τη διπλή βομβιστική επίθεση που πραγματοποιεί η εξτρεμιστική ισλαμική οργάνωση "Τζιχάντ", στην περιοχή Μπέιτ Λιτ στις 22 Γενάρη. Επίθεση που αφήνει πίσω της 19 νεκρούς και 60 τραυματίες και οδηγεί στον αποκλεισμό, για άλλη μια φορά, της Δυτικής Οχθης.

Σε μια προσπάθεια να ξεπεραστεί η κρίση στις ισραηλινο-παλαιστινιακές σχέσεις, πραγματοποιείται η πρώτη τετραμερής Συνάντηση Κορυφής στο Κάιρο, στις 2 Φλεβάρη, όπου παίρνουν μέρος ο Παλαιστίνιος ηγέτης Γιάσερ Αραφάτ, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Γιτζάκ Ράμπιν, ο Ιορδανός μονάρχης Χουσεϊν και ο Αιγύπτιος Πρόεδρος Χόσνι Μουμπάρακ. Οι 4 ηγέτες επαναδιατυπώνουν την πίστη τους στην ειρηνευτική διαδικασία, ο Ράμπιν αίρει τον αποκλεισμό της Δυτικής Οχθης (16 Φλεβάρη) και ο Παλαιστίνιος ηγέτης εξαπολύει ανθρωποκυνηγητό εναντίον των φανατικών ισλαμιστών, αλλά και όλων όσοι αντιτίθενται στην ειρηνευτική συμφωνία, συλλαμβάνοντας για αρχή 72 μέλη της οργάνωσης "Δημοκρατικό Μέτωπο για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης". Παρόλα αυτά, η ένταση δεν υποχωρεί και οι συγκρούσεις Παλαιστινίων και Ισραηλινών στρατιωτών γίνονται συνηθισμένο φαινόμενο κατά τον εορτασμό της επετείου από τη σφαγή 29 Παλαιστινίων από Εβραίο έποικο σε τζαμί της Χεβρώνας (14 Φλεβάρη).

Το ανθρωποκυνηγητό της παλαιστινιακής αρχής εναντίον των φανατικών ισλαμιστών δεν εμπόδισε τη "Χαμάς" να πραγματοποιήσει, στις 9 Απρίλη, άλλη μια επίθεση αυτοκτονίας, αυτή τη φορά στη Λωρίδα της Γάζας, κατά την οποία σκοτώθηκαν 7 Ισραηλινοί στρατιώτες, και να τραυματιστούν άλλοι 45 άνθρωποι. Η επίθεση αυτή προκαλεί την οργή του Ισραήλ και κλυδωνίζει την ειρηνευτική διαδικασία. Ο Γιάσερ Αραφάτ δεν περιορίζεται, πια, στις απειλές και ζητά ρητά από τους φανατικούς ισλαμιστές να καταθέσουν άμεσα τον οπλισμό τους. Οι σχέσεις της ΟΑΠ με τη "Χαμάς" μοιάζουν να οδηγούνται στα άκρα.

Η κατάσταση οξύνεται ακόμα περισσότερο, όταν στις 5 Μάη η ισραηλινή κυβέρνηση εγκρίνει την απαλλοτρίωση εκατοντάδων εκταρίων γης στην Ιερουσαλήμ. Η ΟΑΠ ζητά από τον ΟΗΕ να καταδικάσει τη συγκεκριμένη ενέργεια ως παραβίαση του υπάρχοντος πολιτικού καθεστώτος της πόλης, όμως το αμερικανικό βέτο στο Συμβούλιο Ασφαλείας προκαλεί την έντονη παλαιστινιακή δυσαρέσκεια. Μετά από αλλεπάλληλες κατηγορίες, απειλές και προειδοποιήσεις, η ισραηλινή κυβέρνηση αποφασίζει να "παγώσει" και αυτήν την απόφαση, αφήνοντας άλλο ένα ανοιχτό θέμα για τις μελλοντικές διαπραγματεύσεις του τρίτου κύκλου της ειρηνευτικής συμφωνίας.

Ο Ιούλης αρχίζει αισιόδοξα, καθώς, μετά από μαραθώνιους γύρους συνομιλιών, Ισραηλινοί και Παλαιστίνιοι διαπραγματευτές καταλήγουν σε μια κατ' αρχήν συμφωνία για την επέκταση της παλαιστινιακής αυτονομίας στη Δυτική Οχθη. Η θετική ατμόσφαιρα διαλύεται με τη νέα επίθεση αυτοκτονίας που πραγματοποιεί η "Χαμάς" σε λεωφορείο μέσα στο κέντρο του Τελ Αβίβ, από την οποία χάνουν τη ζωή τους 6 άτομα. Η επικείμενη συμφωνία επέκτασης της αυτονομίας, όμως, δε δυσαρεστεί μόνο τους φανατικούς ισλαμιστές, αλλά και τους εξτρεμιστές Εβραίους εποίκους, οι οποίοι διαμαρτύρονται έντονα για την "προδοσία αυτή" και συγκρούονται σκληρά με την ισραηλινή Αστυνομία στις 31 Ιούλη.

Οι προσπάθειες της παλαιστινιακής αρχής να ελέγξει τους φανατικούς ισλαμιστές και να περιορίσει τη δράση τους αποτυγχάνουν, για άλλη μια φορά, και στις 21 Αυγούστου 5 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους και άλλοι 100 τραυματίστηκαν από βομβιστική επίθεση της "Χαμάς" σε λεωφορείο μέσα στο κέντρο της Ιερουσαλήμ. Παρά τις αρνητικές αυτές εξελίξεις, Ισραηλινοί και Παλαιστίνιοι επιμένουν στις συνομιλίες τους.

Τελικά, μετά από μαραθώνιες διαβουλεύσεις του ίδιου του Γιάσερ Αραφάτ με τον Ισραηλινό υπουργό Εξωτερικών, Σιμόν Πέρες, στις 24 Σεπτέμβρη μονογράφεται το 450σέλιδο κείμενο της συμφωνίας επέκτασης της παλαιστινιακής αυτονομίας. Η επίσημη υπογραφή της συμφωνίας γίνεται υπό το άγρυπνο βλέμμα του Αμερικανού Προέδρου Μπιλ Κλίντον, ο οποίος άλλωστε κατέβαλε και σημαντικές προσπάθειες να υπερσκελιστούν οι διαφωνίες των δύο πλευρών. Το τελικό κείμενο της συμφωνίας αυτής έχει ως βασικά σημεία την αποχώρηση του ισραηλινού στρατού από τις παλαιστινιακές πόλεις Ναμπλούς, Καλκιλία, Τουλκαρέμ, Ραμάλα, Βηθλεέμ και Τζενίν, τη διαμόρφωση ενός ιδιότυπου μεταβατικού καθεστώτος αστυνόμευσης για τη Χεβρώνα, τη διενέργεια των παλαιστινιακών εκλογών, αμέσως μετά το τέλος της αποχώρησης. Στο Λευκό Οίκο, στις 28 Σεπτέμβρη, ο Γιάσερ Αραφάτ και ο Γιτζάκ Ράμπιν έσφιξαν για δεύτερη και τελευταία, όπως αποδείχτηκε, φορά τα χέρια τους.

Πολλοί ήταν αυτοί που δε συμμερίστηκαν την ικανοποίηση των δύο υπογραφόντων. Τα προβλήματα στους κόλπους της ΟΑΠ οξύνθηκαν και πολλά ανώτατα στελέχη της, ανάμεσά τους και ο Φαρούκ Καντούμι, πολιτικός της υπεύθυνος, αποχώρησαν από τη συνεδρίαση της Εκτελεστικής Επιτροπής της Οργάνωσης, κατηγορώντας τον Γιάσερ Αραφάτ για λανθασμένους χειρισμούς κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων. Υποστηρίζουν, μάλιστα, ότι η συμφωνία της 28ης Σεπτέμβρη δεν είναι τίποτε άλλο παρά μια έμμεση θεμελίωση της ισραηλινής κυριαρχίας στη Δυτική Οχθη. Αντιδράσεις αντιμετώπισε και ο Γιτζάκ Ράμπιν, ο οποίος κατάφερε να "περάσει" τη συμφωνία με οριακή πλειοψηφία από το ισραηλινό Κοινοβούλιο (6 Οκτώβρη). Εντονα δυσαρεστημένος ο Λίβυος ηγέτης Μουαμάρ Καντάφι διατάζει να απελαθούν, περίπου, 15.000 Παλαιστίνιοι που διαμένουν μόνιμα στη χώρα του.

Οι δισταγμοί του ισραηλινού πολιτικού κόσμου και η οργή των Εβραίων εποίκων δεν εμπόδισαν τον Ράμπιν να δώσει εντολή να απελευθερωθούν οι πρώτοι 300 από τους 5.000 Παλαιστινίους που κρατούνται στις ισραηλινές φυλακές (10 Οκτώβρη) και να διατάξει την έναρξη της ισραηλινής στρατιωτικής αποχώρησης από την Τζενίν, στις 25 Οκτώβρη. Η θεαματικότερη, όμως, εξέλιξη του Οκτώβρη είναι αναμφίβολα η στροφή 180 μοιρών στην πολιτική της "Χαμάς", η οποία αποφασίζει να συζητήσει με την ΟΑΠ και εξετάζει σοβαρά το ενδεχόμενο να πάρει μέρος στις παλαιστινιακές εκλογές. Η έτερη μεγάλη φανατική οργάνωση, όμως, η "Τζιχάντ", δε μοιάζει διατεθειμένη να κάνει καμία συζήτηση, ιδιαίτερα μετά τη δολοφονία του ηγέτη της, Φατχί Σακάκι, στις 26 Οκτώβρη στη Μάλτα από πράκτορες της Μοσάντ, όπως αποκαλύφθηκε αργότερα. Η εκδίκηση των μαχητών της "Τζιχάντ" έρχεται λίγες ημέρες αργότερα, στις 2 Νοέμβρη, με 2 επιθέσεις αυτοκτονίας σε ισραηλινά λεωφορεία, τραυματίζοντας 11 άτομα.

Η 4η Νοέμβρη,όμως, είναι, χωρίς καμία συζήτηση, η ημερομηνία που χαράχτηκε στη μνήμη του ισραηλινού λαού. Στις 4 Νοέμβρη, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Γιτζάκ Ράμπιν πέφτει νεκρός από τις σφαίρες ενός νεαρού Εβραίου εξτρεμιστή φοιτητή της Νομικής, του Γιγκάλ Αμίρ, που δηλώνει υπερασπιστής της ιστορίας και της γης του Ισραήλ. Το πλήγμα ήταν ισχυρότατο για την ισραηλινή κοινή γνώμη, καθώς είναι η πρώτη φορά που ένας Εβραίος πρωθυπουργός δολοφονείται από ομόθρησκό του, είναι η πρώτη φορά που οι ισραηλινές μυστικές υπηρεσίες έκαναν τόσο τραγικά λάθη. Στην κηδεία του Ράμπιν παρευρίσκεται η αφρόκρεμα της παγκόσμιας πολιτικής σκηνής που θρηνεί τον"μεγάλο ειρηνοποιό".

Πρωθυπουργικά καθήκοντα αναλαμβάνει ο Σιμόν Πέρες, ο οποίος αφού πέρασε εύκολα το σκόπελο της ισραηλινής Βουλής, εμφανίζεται αποφασισμένος να επισπεύσει την ισραηλινή αποχώρηση από τη Δυτική Οχθη και να φέρει σε επιτυχές πέρας την ειρηνευτική προσέγγιση με τη Συρία.

Τα ισραηλινά στρατεύματα, εν μέσω των παλαιστινιακών πανηγυρισμών, απομακρύνονται από την Καλκιλία, τη Ναμπλούς, την Τζενίν, την Τουλκαρέμ μέχρι τις 17 Δεκέμβρη και μέχρι του τέλους του χρόνου δεσμεύονται να έχουν εγκαταλείψει τη Βηθλεέμ και τη Ραμάλα. Οι παλαιστινιακές εκλογές προγραμματίζονται για τις 20 Γενάρη, όμως μέχρι τις τελευταίες ώρες του 1995 η "Χαμάς" δεν είχε ξεκαθαρίσει τη θέση της ούτε είχε αποσαφηνίσει αν θα πάρει μέρος στις εκλογές ή όχι.

Στις 27 Δεκέμβρη επαναλήφθηκαν και οι ισραηλινο-συριακές διαπραγματεύσεις, μετά από την επιτυχή παρέμβαση του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών, Ουόρεν Κρίστοφερ, ο οποίος κατάφερε να δώσει ένα τέλος στις συνεχείς αναβολές του χρόνου που μας άφησε.

Η εκπνοή του 1995 βρίσκει τη Συρία να διαπραγματεύεται με το Ισραήλ, την αυτόνομη παλαιστινιακή αρχή να ετοιμάζεται για εκλογές, τις παλαιστινιακές πόλεις, πλην της Χεβρώνας, αυτόνομες, τις ΗΠΑ να εγγυώνται την ευτυχή κατάληξη της ισραηλινο-συριακής προσέγγισης. Ο παλαιστινιακός λαός, όμως, δεν έχει, ακόμα, καταφέρει να ζήσει πραγματικά ελεύθερος και να ξεφύγει από την καθημερινή βία, τη μιζέρια και την οικονομική ανέχεια.