Το σημαντικότερο γεγονός στην πολιτική ζωή της Ρωσίας είναι, αναμφισβήτητα, η διεξαγωγή των βουλευτικών εκλογών για την Κρατική Δούμα και η νίκη των κομμουνιστών και άλλων αριστερών δυνάμεων, η οποία σημειώθηκε μέσα σε δύσκολες συνθήκες. Η χρονιά αυτή υπήρξε μια παρατεταμένη προεκλογική περίοδος, στην οποία έγιναν πολλές ανακατατάξεις των πολιτικών δυνάμεων, δημιουργήθηκαν νέα κόμματα και σχηματισμοί, κυρίως στον κεντροδεξιό χώρο. Υπήρξε μια περίοδος διένεξης εκτελεστικής και νομοθετικής εξουσίας. Οι προτάσεις δυσπιστίας προς την κυβέρνηση που υιοθέτησε η Κρατική Δούμα απορρίφθηκαν από τον Πρόεδρο Μπορίς Γιέλτσιν. Με πρωτοβουλία της ΚΟ του ΚΚΡΟ, είχε ξεκινήσει η συγκέντρωση υπογραφών των βουλευτών της Κρατικής Δούμας για την απομάκρυνση του Γιέλτσιν από το προεδρικό αξίωμα, αλλά το καλοκαίρι αρρώστησε και η διαδικασία σταμάτησε. Αξιοσημείωτο γεγονός του 1995 αποτέλεσαν οι εκδηλώσεις για τα 50 χρόνια της Αντιφασιστικής Νίκης. Εκατομμύρια λαού σε όλες τις πρώην Δημοκρατίες της ΕΣΣΔ συμμετείχαν στους γιορτασμούς, όπου κυριάρχησε το κόκκινο χρώμα της νίκης του σοβιετικού λαού ενάντια στο γερμανικό φασισμό. Από τις εκδηλώσεις αυτές δεν έλειψαν οι ταπεινωτικές ξένες επεμβάσεις, που έδειξαν ότι τα σχέδια υποταγής δεν έχουν εγκαταλειφθεί. Οι Δυτικοί ηγέτες, ύστερα από επίμονη πρόταση του καγκελάριου Χ. Κολ, αρνήθηκαν να παραστούν στη στρατιωτική παρέλαση.

Η κοινωνικο-οικονομική κατάσταση της χώρας εξακολούθησε να επιδεινώνεται και το 1995, όσο κι αν η κυβέρνηση και η επίσημη στατιστική υπηρεσία προσπαθούν να πείσουν την κοινωνία για κάποια "σταθεροποίηση", ενώ στην πραγματικότητα οι άνθρωποι ζούνε κάθε χρόνο και χειρότερα. Ετσι, σαν αποτέλεσμα των "μεταρρυθμίσεων" προς την οικονομία της αγοράς και την καπιταλιστικοποίηση, η βιομηχανική παραγωγή συνέχισε την πτωτική της πορεία κατά 3%, σε σύγκριση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο. Κατά 4% ήταν μικρότερο το ποσοστό του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος. Τρομερή είναι η κατάσταση στην ελαφρά και επισιτιστική βιομηχανία. Η παραγωγή κρέατος και γάλακτος μειώθηκε κατά 22%, των παραγώγων κρέατος - γάλακτος κατά 28%. Η παραγωγή ηλεκτρενέργειας στους θερμοηλεκτρικούς σταθμούς μειώθηκε κατά 3%, στους ατμοηλεκτρικούς κατά 1%. Πτώση σημειώθηκε και στη βιομηχανία εξόρυξης πετρελαίου για βιομηχανικές και οικιακές ανάγκες, ενώ στην εξόρυξη άνθρακα κυμαίνεται από 4-14% σε διάφορα ορυχεία. Χειροτερεύει συνεχώς η κατάσταση στον κλάδο των μηχανοκατασκευών. Πτώση κατά 25% σημείωσε η υφαντουργική βιομηχανία.

Στο φόντο της γενικής αποσύνθεσης της οικονομίας, το βιοτικό επίπεδο του πληθυσμού πέφτει συνεχώς, ενώ οι τιμές των καταναλωτικών προϊόντων και των υπηρεσιών ακολουθούν ορμητική άνοδο. Δεν είναι, όμως, μόνο οι τιμές των προϊόντων που προκαλούν σοκ. Οι δημόσιες υπηρεσίες κάθε μήνα ανεβάζουν τις τιμές στις προσφερόμενες υπηρεσίες, οι οποίες αυξήθηκαν κατά 4,8 φορές. Κατά 16 φορές το αέριο, η υδροδότηση και η αποχέτευση κατά 4,6 φορές, η ηλεκτρενέργεια κατά 3,1 φορές. Τα ενοίκια αυξήθηκαν κατά 3,9 φορές, η παραμονή σε ξενοδοχείο κατά 2,3 φορές. Ολο και απρόσιτη γίνεται η απόκτηση κατοικίας. Οι τιμές στα εισιτήρια τρένων ακρίβαιναν κατά 3,5 φορές, στις αστικές συγκοινωνίες κατά 2,8 φορές.

Επομένως, τίποτα πλέον το παράξενο, που σαν αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης εμφανίζονται κάθε μήνα στη χώρα όλο και περισσότεροι φτωχοί άνθρωποι. Ο αριθμός των Ρώσων με έσοδα κάτω από το ελάχιστο όριο επιβίωσης έφτασε στα 37.000.000 άτομα, ή το 1/4 του πληθυσμού! Η κυβέρνηση έχει αφαιρέσει πολλές κοινωνικές κατακτήσεις επί σοσιαλισμού των εργαζομένων.

Η γενική καταστροφή του οικονομικού ιστού οδηγεί στην αύξηση της ανεργίας, κυρίως στους νέους και τις γυναίκες. Επίσημα είναι καταγραμμένοι 2.100.000 άνεργοι, ή το 2,9% του οικονομικά ενεργού πληθυσμού. Αν υπολογιστούν, όμως, και όσοι βρίσκονται σε συνεχή αναζήτηση εργασίας, και η λανθάνουσα ανεργία, ο αριθμός αυτός φτάνει στα 5.900.000 άτομα (8,1%). Πάνω από 6.000 βιομηχανικές μονάδες έχουν κλείσει φέτος.

Μπροστά σ' αυτήν την κατάσταση, που δημιούργησε η αντιλαϊκή πολιτική της κυβέρνησης, οι διάφορες κατηγορίες εργαζομένων εντείνουν τις απεργιακές κινητοποιήσεις και πικετοφορίες διαμαρτυρίας για την υπεράσπιση των συμφερόντων τους. Το 1995 απέργησαν οι εργαζόμενοι σε 5.949 επιχειρήσεις και οργανισμούς (514 το 1994). Στις κινητοποιήσεις αυτές, έλαβαν μέρος πάνω από 400.000 άτομα. Κύρια οικονομικά και θεσμικά αιτήματα, που συσπείρωσαν τη διανόηση και τους ανθρακωρύχους και βιομηχανικούς εργάτες, είναι: Αύξηση και κανονική πληρωμή των μισθών, κοινωνική δικαιοσύνη, εξασφάλιση ενός αξιοπρεπούς βιοτικού επιπέδου, αποτροπή της καταστροφής ολόκληρων κλάδων της οικονομίας κ.ά. Κατά 10% μειώθηκε ο πραγματικός μισθός των εργαζομένων. Οι εργαζόμενοι σε όλες τις περιοχές της Ρωσικής Ομοσπονδίας, εκτός από τα οικονομικά, έθεσαν και πολιτικά αιτήματα, όπως παραίτηση της κυβέρνησης και του Προέδρου Μπορίς Γιέλτσιν, πρόωρες προεδρικές εκλογές.

Στις 10 Μάη, έγινε στη Μόσχα η Συνάντηση Κορυφής των Προέδρων της Ρωσίας και των ΗΠΑ, Μπορίς Γιέλτσιν και Μπιλ Κλίντον, χωρίς να γίνουν ιδιαίτερα βήματα στις ρωσοαμερικανικές σχέσεις. Οι ΗΠΑ είχαν συντάξει ολόκληρο κατάλογο θεμάτων και απαιτήσεων, με σκοπό να αποσπάσουν υποχωρήσεις και να δέσουν περισσότερο τη Μόσχα στο άρμα τους: Διεύρυνση του ΝΑΤΟ προς Ανατολάς, στην οποία αντιδρά έντονα η Ρωσία, αντιδράσεις των ΗΠΑ στη συνεργασία Ρωσίας - Ιράν στον τομέα της πυρηνικής ενέργειας, συνεργασία στα πλαίσια του ΝΑΤΟικού προγράμματος "Συνεταιρισμός για την Ειρήνη", επανεξέταση της Συνθήκης για τον Περιορισμό των Συμβατικών Οπλων κλπ. Η Ρωσία δε συμφωνεί με την άποψη να δημιουργηθεί νέο σύστημα ασφάλειας στην Ευρώπη στη βάση του ΝΑΤΟ και μάλιστα ζήτησε τη διάλυσή του. Η αντιπολίτευση επέκρινε δριμύτατα τη φιλοδυτική εξωτερική πολιτική της κυβέρνησης που θίγει τα συμφέροντα της Ρωσίας, κυρίως στα ζητήματα των Βαλκανίων και της Γιουγκοσλαβίας, που δέχτηκε να παίξει έναν υποδεέστερο ρόλο στην ειρηνευτική διαδικασία. Τα ρωσικά στρατεύματα που θα σταλούν εκεί θα είναι υπό τη διοίκηση των Αμερικανών. Φραστικές ήταν οι αντιδράσεις στις βάρβαρες επιδρομές των ΝΑΤΟικών αεροπλάνων κατά των Σέρβων της Βοσνίας.

Στη χειροτέρευση και την όξυνση της κατάστασης στη χώρα, συντέλεσε ο πόλεμος στην Τσετσενία, η οποία, υπό τον Τζοχάρ Ντουντάγεφ, είχε κηρύξει το 1992 την απόσχισή της από τη Ρωσική Ομοσπονδία. Από τις 11 Δεκέμβρη 1994, που άρχισε η επέμβαση των ρωσικών ομοσπονδιακών δυνάμεων στη Δημοκρατία αυτή μέχρι σήμερα, σκοτώθηκαν πάνω από 2.000 Ρώσοι στρατιωτικοί. Χιλιάδες είναι τα θύματα ανάμεσα στον άμαχο πληθυσμό και οι πρόσφυγες, που κατέφυγαν στις γειτονικές με την Τσετσενία περιοχές του Καυκάσου. Η τρομοκρατική ενέργεια των Τσετσένων του Σαμίλ Μπασάγεφ στο Μπουντιόνοβσκ ανάγκασαν των πρωθυπουργό Βίκτορ Τσερνομίρντιν να προχωρήσει σε διαπραγματεύσεις υπό την αιγίδα του ΟΑΣΕ με τους Τσετσένους αυτονομιστές. Αν και στις 30 Ιούλη υπογράφηκε στρατιωτική συμφωνία κατάπαυσης του πυρός, δε σταμάτησε εκεί η αιματοχυσία, προπαντός τις μέρες των προεδρικών και βουλευτικών εκλογών. Είναι σαφές ότι και στη Μόσχα υπάρχουν δυνάμεις, που είναι υπέρ των δυναμικών λύσεων στην Τσετσενία. Ο πόλεμος στην Τσετσενία έφερε αναστάτωση στην κοινωνία και στο στρατό, τον οποίο το γιελτσινικό καθεστώς οδήγησε σε θλιβερή κατάσταση. Η αντιπολίτευση (Εργαζόμενη Ρωσία κ.ά.) στη Μόσχα και σε άλλες πόλεις οργάνωσε αντιπολεμικές συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας.

Ανησυχητικές διαστάσεις προσλαμβάνει η αύξηση της εγκληματικότητας. Το 1995 οι υπηρεσίες του υπουργείου Εσωτερικών έχουν καταγράψει 2.316.000 εγκληματικές πράξεις, οι περισσότερες έχουν οικονομικά κίνητρα. Ανησυχητικές διαστάσεις παίρνουν οι πληρωμένες δολοφονίες κατά παραγγελίαν και οι απαγωγές, καθώς και των εγκλημάτων που διαπράττουν ανήλικα παιδιά και νεολαίοι, τους οποίους χρησιμοποιούν οι οργανωμένες ομάδες της κοινωνικο-οικονομικής μαφίας, το έδαφος της οποίας το έστρωσαν καλά οι "μεταρρυθμιστές". Οι συγκρούσεις για ιδιοκτησιακά προβλήματα είναι συχνό φαινόμενο στη Ρωσία.

Τη χρονιά αυτή, παρατηρήθηκε μια νέα ισχυρή αριστεροποίηση των κοινωνικών διαθέσεων και ανάπτυξη του κομμουνιστικού και εργατικού κινήματος. Στις 21-22 Γενάρη διεξήχθη το 3ο Συνέδριο του Κομμουνιστικού Κόμματος Ρωσικής Ομοσπονδίας. Υιοθέτησε το Πρόγραμμα του κόμματος, στο οποίο αναφέρεται ότι το ΚΚΡΟ στηρίζεται στη μαρξιστικο-λενινιστική βάση, επιδιώκει την αναγέννηση της πραγματικής λαϊκής εξουσίας, την ανασύσταση, σε εθελοντική βάση, του ενιαίου ενωσιακού κράτους και μπορεί να υπάρχει μόνο πάνω στη βάση των αρχών του σοσιαλισμού. Εντονη δραστηριότητα ανέπτυξε η Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΚΚΡΟ στην Κρατική Δούμα.

Δεν κατόρθωσαν να συμφωνήσουν τα κομμουνιστικά κόμματα της Ρωσίας (κυρίως το ΚΚΡΟ και το ΚΕΚΡ) και στο ζήτημα της συνεργασίας, ενόψει των βουλευτικών εκλογών. Πρώτη η Ολομέλεια του Κομμουνιστικού Εργατικού Κόμματος Ρωσίας κάλεσε το ΚΚΡΟ να συγκροτήσουν κοινό εκλογικό συνασπισμό. Το ΚΚΡΟ, όμως (στην Ολομέλειά του 924 Ιούνη), αποφάσισε να κατέβει αυτοτελώς στις εκλογές και πρότεινε στις άλλες κομμουνιστικές δυνάμεις να συμφωνήσουν με τη θέση αυτή, να ενταχθούν στο συνδυασμό του και με διαβουλεύσεις να εξεταστούν τα συγκεκριμένα ζητήματα. Οι διαβουλεύσεις δεν ευόδωσαν. Το Σεπτέμβρη το ΚΚΡΟ, στην Πανρωσική Συνδιάσκεψή του, υιοθέτησε την προεκλογική του πλατφόρμα και πρότεινε τους υποψηφίους του. Υστερα απ' αυτό, η Εργαζόμενη Ρωσία, το ΚΕΚΡ, το Κόμμα των Κομμουνιστών της Ρωσίας, η Οργάνωση του ΚΚΣΕ στη Ρωσία (πρώην Ενωση Κομμουνιστών της Ρωσίας του Αλεξέι Πριγκάριν), το Συνέδριο των Σοβιετικών Γυναικών πραγματοποίησαν το ενιαίο συνέδριο τους και συγκρότησαν το συνασπισμό "Κομμουνιστές - Εργαζόμενη Ρωσία - Για τη Σοβιετική Ενωση". Στις βουλευτικές εκλογές στις 17 Δεκέμβρη, το ΚΚΡΟ ήρθε πρώτο στις προτιμήσεις των ψηφοφόρων με πάνω από το 21,8% και κερδίζει 58 έδρες. Ο συνασπισμός "Κομμουνιστές - Εργαζόμενη Ρωσία - Για τη Σοβιετική Ενωση" πλησίασε πολύ το όριο του 5%, αλλά δεν κατόρθωσε να το περάσει και να μπει στο Κοινοβούλιο. Εκλέγει έναν βουλευτή από μονοεδρική περιφέρεια.

Επομένως, η νίκη των κομμουνιστών δεν μπορεί να θεωρηθεί απόλυτη, διότι, πρώτον, η Κρατική Δούμα δεν έχει, πρακτικά, αρμοδιότητες, δεύτερον, μπροστά στην πολιτική ζωή της Ρωσίας, είναι οι κρίσιμες προεδρικές εκλογές (16 Ιούνη 1996) και αν μέχρι τότε οι αριστερές δυνάμεις δε θα μπορέσουν να σχηματίσουν ενιαίο μέτωπο, θα χαθεί η ιστορική ευκαιρία. Τρίτον, δεν κατορθώθηκε να συσπειρωθεί το εργατικό κίνημα στη Ρωσία. Μια από τις αιτίες αυτού, είναι η συνεχιζόμενη διάσπαση του κομμουνιστικού κινήματος στη χώρα. Σοβαρό σταθμό στην ανασυγκρότηση και την παραπέρα ισχυροποίηση του κομμουνιστικού κινήματος στο έδαφος της πρώην ΕΣΣΔ αποτέλεσε το 30ό Συνέδριο της Ενωσης Κομμουνιστικών Κομμάτων - ΚΚΣΕ που πραγματοποιήθηκε στις 1/2 Ιούλη. Συμμετείχαν αντιπροσωπείες των 22 κομμουνιστικών κόμματων και κινημάτων που ανήκουν στη σύνθεση της ΕΚΚ - ΚΚΣΕ. Υιοθέτησε το νέο Πρόγραμμα και το Καταστατικό της ΕΚΚ - ΚΚΣΕ, που καθορίζει τη στρατηγική και την τακτική των κομμουνιστών των πρώην Δημοκρατιών της ΕΣΣΔ για την αποκατάσταση της εξουσία των εργαζομένων, του σοσιαλισμού και της ΕΣΣΔ. Επειδή προέκυψε διαφωνία για τη διατήρηση στον τίτλο του κόμματος της ονομασίας "ΚΚΣΕ", ο πρόεδρος Ολέγκ Σένιν έθεσε σε ψηφοφορία το θέμα αυτό. Υπέρ της διατήρησης του "ΚΚΣΕ, ψήφισαν 270 αντιπρόσωποι και 125 κατά (117 ήταν του ΚΚΡΟ).

Βλαντίμιρ ΜΑΣΙΝ