Ποια είναι η κατάσταση στην Παιδεία; Πόσο «δημόσια» και πόσο «δωρεάν» είναι;

Μια παλιότερη μελέτη των καθηγητών Μάνου Αντωνίνη και Πάνου Τσακλόγλου (μπορεί κανείς να τη βρει ολόκληρη στο www.aueb.gr/Users/tsakloglou/educ-imop.pdf) με θέμα τις «αναδιανεμητικές επιπτώσεις της δημόσιας εκπαίδευσης στην Ελλάδα» δίνει ενδιαφέρουσες απαντήσεις για τον (ταξικό) χαρακτήρα της ακολουθούμενης εκπαιδευτικής πολιτικής κατά τη δεκαετία του '90 και όχι μόνο.

Τα στοιχεία και συμπεράσματα των ερευνητών μιλούν από μόνα τους:

α) Η εμπειρία όλων των (καπιταλιστικών) χωρών δείχνει ότι στην κούρσα για την είσοδο στην ανώτατη εκπαίδευση τα παιδιά των πλούσιων στρωμάτων έχουν πολλαπλάσιες πιθανότητες από τα παιδιά των φτωχότερων στρωμάτων. «Παρόμοια είναι η κατάσταση και στην Ελλάδα».

β) Ο περιορισμένος αριθμός εισακτέων στα ανώτερα και ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα αυξάνει τον ανταγωνισμό στις πανελλήνιες εξετάσεις με άμεση συνέπεια τη δημιουργία ενός παράλληλου εκπαιδευτικού συστήματος φροντιστηρίων και ιδιωτικών μαθημάτων για την υποστήριξη των υποψηφίων «σε βάρος της ποιότητας της διδασκαλίας στη σχολική αίθουσα (...). Αναπόφευκτα το σύστημα αυτό επιδρά στις πιθανότητες επιτυχίας μαθητών από διαφορετικά εισοδηματικά στρώματα».

γ) Η θεωρία της «δωρεάν δημόσιας» εκπαίδευσης είναι μια απάτη καθώς στην πράξη «οι μαθητές που δε συνεχίζουν τις σπουδές στο λύκειο προέρχονται κυρίως από φτωχότερες ομάδες του πληθυσμού». Η πιθανότητα να μη μετέχουν οι φτωχοί στην εκπαιδευτική διαδικασία του λυκείου «είναι 12 φορές μεγαλύτερη» από την πιθανότητα να μη μετέχουν οι πλούσιοι. «Ετσι λιγότερα παιδιά από τα φτωχότερα νοικοκυριά φτάνουν στο σημείο αφετηρίας για τις πανελλήνιες εξετάσεις».

δ) Η πιθανότητα ένας μαθητής να συμμετέχει στην παράλληλη διαδικασία (φροντιστήρια, ιδιαίτερα) για την προετοιμασία του για τις πανελλήνιες είναι 3 φορές υψηλότερη αν ανήκει στα πλούσια εισοδηματικά στρώματα έναντι των φτωχότερων. Καθόλου τυχαία λοιπόν, στην τριτοβάθμια εκπαίδευση εισάγονται 6 στους 10 πλούσιους μαθητές λυκείου έναντι 3 στους 10 των φτωχών μαθητών.

ε) Στις ηλικίες των 15-17 ετών εκτός εκπαιδευτικού συστήματος σύμφωνα με στοιχεία της δεκαετίας του '90 ήταν το 2,5% των μαθητών από πλούσια εισοδηματικά στρώματα έναντι 31,5% των μαθητών από τα φτωχά εισοδηματικά στρώματα. Μάλιστα, τα τρία πέμπτα των παιδιών που εγκαταλείπουν το σχολείο στην ηλικία των 14 χρόνων προέρχονται από τα πιο φτωχά, μεταξύ των φτωχών, στρώματα.

*

Μήπως, λοιπόν, η απάντηση σε όλα αυτά είναι η ιδιωτικοποίηση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και της Παιδείας συνολικά; Η απάντηση είναι «ναι», αλλά μόνο εφόσον θέλεις να θέσεις «σε κίνδυνο το σύνολο της δημόσιας πολιτικής σε αυτόν τον τομέα»...