Η διαδικασία παρασκευής εμβολίων κατά της γρίπης μέσω της καλλιέργειας του ιού σε αυγά, είναι πολύ αργή και περιοριστική. Ως αποτέλεσμα, το εμβόλιο κατά του πανδημικού στελέχους θα είναι έτοιμο 6 ολόκληρους μήνες από την εμφάνιση της πιο επικίνδυνης μορφής του ιού. Αλλά και μετά, οι ποσότητες που θα μπορούν να παραχθούν θα είναι πολύ λιγότερες από τις απαιτούμενες

Η πανδημία γρίπης εμφανίζεται μόνο όταν μια από τις πολλές παραλλαγές ιών γρίπης που κυκλοφορούν μεταλλαχτεί σε κάτι επικίνδυνα άγνωστο στο ανοσοποιητικό μας σύστημα και ταυτόχρονα ικανό να μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο με το φτάρνισμα, το βήχα ή την επαφή. Μερικές πανδημίες είναι ήπιες. Αλλες είναι φοβερές. Αν ο ιός αναπαράγεται πιο γρήγορα απ' ό,τι το ανοσοποιητικό σύστημα μπορεί να τον αντιμετωπίσει, τότε προκαλεί βαριά και μερικές φορές θανατηφόρα ασθένεια, οδηγώντας σε λοιμό, που μπορεί μέσα σε ένα χρόνο να έχει περισσότερα θύματα, απ' ό,τι είχε το Εϊτζ σε 25 χρόνια.

Η πρώτη άμυνα απέναντι σε ένα νέο ιό γρίπης είναι η ικανότητά μας να τον δούμε να 'ρχεται. Το συντονισμό για τον έλεγχο των περιστατικών έχουν αναλάβει η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (WHO), ο Παγκόσμιος Οργανισμός για την Υγεία των Ζώων (WOAH) και ο Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας (FAO). Ωστόσο ακόμα κι οι διευθυντές των οργανισμών αυτών παραδέχονται ότι η αναγνώριση του πανδημικού ιού από μέρους τους ίσως καθυστερήσει πολλές μέρες. Η ταχύτητα στην αναγνώριση ενός ιού που μεταδίδεται από τον αέρα μεταξύ ανθρώπων είναι πρώτιστης σημασίας. Προσομοιώσεις σε ηλεκτρονικό υπολογιστή έδειξαν ότι μόνο τις πρώτες τριάντα μέρες από την εμφάνιση του επικίνδυνου ιού είναι δυνατό να παρθούν μέτρα περιορισμού του.

Τα αντιιικά φάρμακα τύπου «Ταμιφλού» μπορούν να βοηθήσουν όσους έχουν νοσήσει, ιδίως αν τους χορηγηθούν άμεσα. Ομως, η ολοκληρωμένη απάντηση στον ιό, αυτό που προστατεύει από την ασθένεια, είναι το εμβόλιο. Από τη στιγμή που θα εμφανιστεί ο ιός της πανδημίας, θα απαιτηθούν περίπου 6 μήνες μέχρι να γίνει μαζική παραγωγή του εμβολίου που θα τον αντιμετωπίζει. Μάλιστα, επειδή δε θα υπάρχει καμιά προηγούμενη γνωριμία του ανοσοποιητικού των ανθρώπων με ανάλογο ιό, θα απαιτηθούν δύο εμβολιασμοί, ο δεύτερος σαράντα μέρες μετά τον πρώτο. Πέρα από τη μεγάλη καθυστέρηση στην παραγωγή των εμβολίων, η ποσότητα των εμβολίων θα είναι της τάξης μερικών εκατοντάδων εκατομμυρίων, όταν υπολογίζεται ότι θα νοσήσουν γύρω στα 2 δισεκατομμύρια άνθρωποι σε παγκόσμιο επίπεδο.

Ο κύριος λόγος που η ικανότητα παραγωγής εμβολίων είναι τόσο περιορισμένη, εξηγεί ο Τ. Μάθιους, της φαρμακοβιομηχανίας «Σανόφι», είναι ότι οι κατασκευαστές εμβολίων όταν παίρνουν αποφάσεις για την παραγωγή της επιχείρησής τους, στοχεύουν μόνο να ικανοποιήσουν την ετήσια ζήτηση εμβολιασμών. «Πραγματικά, δε βλέπουμε την πανδημία σαν εμπορική ευκαιρία», υποστηρίζει. Βεβαίως, ο ισχυρισμός αυτός υποκρύπτει τα αιτήματα των φαρμακοβιομηχάνων για προσφορά σ' αυτούς κινήτρων, που ξεκινούν από κρατικές εγγυήσεις για τις επενδύσεις τους, προχωρούν σε αυξημένα ποσοστά κέρδους και φτάνουν σε εγγυημένες κρατικές παραγγελίες. Ωστόσο, το γεγονός παραμένει: αν οι καπιταλιστές δεν εξασφαλίσουν αυτά που ζητούν, δε θα παρασκευάσουν στις επιχειρήσεις τους αυτά που χρειάζεται ο κόσμος για να ζήσει.

Σύμφωνα με δήλωση του Σ. Φόσι, διευθυντή του Εθνικού Ινστιτούτου Αλλεργιών και Μολυσματικών Ασθενειών (NIAID) των ΗΠΑ, η αμερικανική κυβέρνηση, αλλά και μια σειρά άλλων κυβερνήσεων που διαθέτουν εμβόλια κατά του H5N1, δεν έχουν αποφασίσει ακόμη αν σε περίπτωση πανδημίας θα χρησιμοποιήσουν μέρος των αποθεμάτων τους για να περιοριστεί ο ιός στην ασιατική χώρα, όπου πιθανά θα εμφανιστεί, ή αν θα τα κρατήσουν για τη χώρα τους, περιμένοντας την άφιξη του ιού. Ηδη, πάντως, έχουν αποφασίσει ότι μαζί με το ιατρικό και παραϊατρικό προσωπικό που θα πρέπει δικαιολογημένα να εμβολιαστεί και να χρησιμοποιήσει κατά προτεραιότητα τα αντιγριπικά φάρμακα, ώστε να τα βγάλει πέρα με τον τεράστιο αριθμό των ασθενών που θα εμφανιστούν, ένα μέρος των φαρμακευτικών εφοδίων θα διατεθεί για την εξασφάλιση των κρίκων της διοίκησης, δηλαδή για τους κυβερνητικούς υπαλλήλους. Ετσι, ο Μπους ίσως θα νιώθει το ίδιο ασφαλής στην Ουάσιγκτον, όπως όταν πέθαιναν κατά χιλιάδες οι φτωχοί μαύροι στη Νέα Ορλεάνη, μετά το χτύπημα του τυφώνα «Κατρίνα».

Θα αποδειχτεί αρκετή η επιστημονική πρόοδος για να αντιμετωπίσει την εγγενή αδυναμία του κυρίαρχου σήμερα καπιταλιστικού συστήματος να υποτάσσει τα πάντα και τους πάντες στους απάνθρωπους οικονομικούς του νόμους, στο κίνητρο του κέρδους, ακόμα κι αν διακυβεύεται η ζωή των ανθρώπων; Ή θα υπερισχύσει η αδιαφορία και η απραξία, με την ελπίδα ότι θα μείνουν αλώβητοι από μια ενδεχόμενη πανδημία οι έχοντες και το πολιτικό προσωπικό τους στις κυβερνήσεις, επειδή θα προμηθευτούν κατά προτεραιότητα αντιγριπικά σκευάσματα και εμβόλια; Για όσους δεν πιστεύουν ότι είναι δυνατή τέτοια στάση των κυβερνήσεων των ανεπτυγμένων καπιταλιστικών χωρών, ας θυμηθούν τη Νέα Ορλεάνη. Για να μην μπούμε και στα σενάρια που καταλογίζουν σκοπιμότητες πίσω από την ανάλγητη στάση μπροστά στον κίνδυνο...