Η οδηγία «Για την ελεύθερη παροχή υπηρεσιών και την ελευθερία εγκατάστασης» -οδηγία Μπολκεστάιν - αποτελεί βασικό πυλώνα των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων για τη διαμόρφωση της ενιαίας αγοράς στα πλαίσια της ΕΕ, με πρωταρχικό στόχο την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, δηλαδή τη διασφάλιση και αύξηση της κερδοφορίας του ευρωενωσιακού κεφαλαίου, με την εκμετάλλευση της εργατικής τάξης και γενικότερα των εργαζομένων.

Βασική αρχή της οδηγίας για την απελευθέρωση της αγοράς των υπηρεσιών στην ΕΕ είναι η «Αρχή της χώρας καταγωγής», σύμφωνα με την οποία ο πάροχος υπηρεσιών -εγκαταστημένος οπουδήποτε στην ΕΕ - υπάγεται μόνο στο δίκαιο της χώρας που είναι εγκαταστημένος και όχι της χώρας στην οποία παρέχει τις υπηρεσίες! Πλήρης ασυδοσία των επιχειρηματικών ομίλων.

Οι δημόσιες υπηρεσίες ιδιωτικοποιούνται και ανοίγει το κουτί της Πανδώρας για τους εργαζόμενους και τους χρήστες των υπηρεσιών, αλλά και για χιλιάδες επαγγελματοβιοτέχνες και αυτοαπασχολούμενους που δραστηριοποιούνται στον τομέα των υπηρεσιών.

Η οδηγία για τις υπηρεσίες περιλαμβάνει το 70% του ΑΕΠ και το 58% της απασχόλησης της ΕΕ. Η ποσότητα, η ποιότητα και η τιμολόγηση των υπηρεσιών καθώς και το εργατικό δίκαιο (μισθολογικά και εργασιακά δικαιώματα) καθορίζονται με βάση την ισχύουσα νομοθεσία και τα κριτήρια που θέτει η χώρα την οποία δηλώνει ως έδρα ο επιχειρηματικός όμιλος.

Δίνεται έτσι η δυνατότητα στους μονοπωλιακούς ομίλους να δηλώνουν σαν έδρα τους χώρες της ΕΕ με χαμηλά «στάνταρ» υπηρεσιών και γενικότερα ελκυστικό επιχειρηματικό περιβάλλον, με το κατώτερο επίπεδο μισθών και εργασιακών δικαιωμάτων. Απασχολώντας εργάτες από αυτές τις χώρες, οι επιχειρήσεις μπορούν να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους σε οποιοδήποτε κράτος-μέλος της ΕΕ, με τους μισθολογικούς και εργασιακούς όρους που ισχύουν στη χώρα που έχουν δηλώσει σαν έδρα τους, αποκομίζοντας τεράστια κέρδη από την υπερεκμετάλλευση των εργαζομένων αυτών των χωρών.

Ενόψει της Ολομέλειας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο Στρασβούργο στις 13-16 του Φλεβάρη (η οδηγία κατατίθεται την Τρίτη και ψηφίζεται την Πέμπτη), το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα και το Ευρωπαϊκό Σοσιαλιστικό Κόμμα συμφώνησαν κατ' αρχήν να υπερψηφίσουν την Οδηγία, προτείνοντας κάποιες τροπολογίες στο κείμενό της. Με τον τρόπο αυτό επιχειρούν να συγκαλύψουν τον βαθιά αντιδραστικό και αντιλαϊκό χαρακτήρα της Οδηγίας.

Στο άρθρο 16 της Οδηγίας, που έχει τον τίτλο «Αρχή της χώρας καταγωγής», αφαιρούν τον τίτλο και αφήνουν ουσιαστικά ίδιο το περιεχόμενό του. Το μόνο που κάνουν είναι να απευθύνουν κάποιες ευχές και «συστάσεις» να μη θιγούν τα εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα των εργαζομένων, τη στιγμή που με την Οδηγία επισφραγίζεται και ενισχύεται η ασύδοτη δράση των μονοπωλίων, εντείνεται η εκμετάλλευση της εργατικής τάξης και περιορίζονται τα εργασιακά και ασφαλιστικά της δικαιώματα σε όλο το έδαφος της ΕΕ.

Η εξαίρεση από την Οδηγία Μπολκεστάιν των υπηρεσιών της Υγείας και των οπτικοακουστικών υπηρεσιών, των μεταφορών και των λιμενικών προσπαθεί να συγκαλύψει το γεγονός ότι η Οδηγία αφορά στο σύνολο των παρεχόμενων υπηρεσιών, ακόμη και των «υπηρεσιών γενικού ενδιαφέροντος», δηλαδή των κοινωφελών υπηρεσιών (όπως, για παράδειγμα, τις υπηρεσίες εκπαίδευσης, ύδρευσης, αποχέτευσης, κλπ). Οι υπηρεσίες αυτές «εξαιρούνται» από τη συγκεκριμένη Οδηγία ακριβώς επειδή η πλήρης απελευθέρωσή τους προωθείται με άλλα αντίστοιχα νομοθετήματα της ΕΕ.

Με αυτό τον τρόπο προωθείται η ιδιωτικοποίηση των δημόσιων και κοινωφελών υπηρεσιών και η παράδοση ολόκληρου του τομέα των υπηρεσιών στο ευρωπαϊκό μονοπωλιακό κεφάλαιο. Επιφέρει τεράστιο πλήγμα στα μισθολογικά, εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα των εργαζομένων σε όλη την ΕΕ με την εξίσωσή τους στο κατώτατο δυνατό επίπεδο, ενώ θα έχει σοβαρές αρνητικές επιπτώσεις στην ποιότητα και στην ασφάλεια των παρεχόμενων υπηρεσιών.

Μήτρα και αυτής της Οδηγίας αποτελεί η Συνθήκη του Μάαστριχτ, που στη χώρα μας από κοινού ψήφισαν η ΝΔ, το ΠΑΣΟΚ και ο ΣΥΝ.

Η κατ' αρχήν πολιτική συμφωνία «Σοσιαλιστών» και Λαϊκού Κόμματος στο Ευρωκοινοβούλιο για την υπερψήφιση της Οδηγίας αποδεικνύει το ρόλο των πολιτικών αυτών δυνάμεων, την ενιαία στρατηγική του μεγάλου κεφαλαίου. Οι τροπολογίες που προτείνουν όχι μόνο αφήνουν ανέπαφο τον αντιδραστικό - αντιλαϊκό χαρακτήρα της Οδηγίας, αλλά ταυτόχρονα επιχειρούν να χρυσώσουν το χάπι για να περιορίσουν τις αντιδράσεις των εργαζομένων.

Τι συμφώνησαν σοσιαλδημοκράτες και Λαϊκό Κόμμα σχετικά με την «τροποποίηση» της Οδηγίας Μπολκεστάιν; Να καταργήσουν στα λόγια την «Αρχή της Χώρας Καταγωγής». Επικαλούνται μάλιστα την Οδηγία 96/71/ΕΚ, που ορίζει το καθεστώς εργασίας των αποσπασμένων εργαζομένων, για να στηρίξουν το ψευδέστατο επιχείρημά τους ότι με την εφαρμογή της οδηγίας Μπολκεστάιν δε θα θιγούν τα δικαιώματά τους.

Την ίδια ώρα, η Επιτροπή Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, στη συνεδρίασή της στις 22/1/2006, επισήμανε ότι με τη συγκεκριμένη Οδηγία 96/71/ΕΚ προκύπτουν «τεράστια προβλήματα» από τον ίδιο τον ορισμό της έννοιας «εργαζόμενος», από τα κριτήρια καθορισμού του κατώτερου μισθού και των συλλογικών συμβάσεων. Επί της ουσίας μεθοδεύεται η άμεση αναμόρφωση προς το χειρότερο της ήδη αντεργατικής Οδηγίας για τη μετεγκατάσταση των εργαζομένων.

Αλλά και στη σημερινή της μορφή, η συγκεκριμένη Οδηγία σε καμιά περίπτωση δεν εξασφαλίζει τα δικαιώματα των εργαζομένων που καλούνται να μεταφερθούν σε μια άλλη χώρα για να παράσχουν τις υπηρεσίες τους, όπως προβλέπει η οδηγία Μπολκεστάιν. Κι αυτό επειδή πέρα από τη γενικότερη πρόβλεψη ότι «Για τους σκοπούς της παρούσας Οδηγίας (σ.σ. 96/71/ΕΚ), η έννοια των ελάχιστων ορίων μισθού ορίζεται από τη νομοθεσία ή/και την εθνική πρακτική του κράτους-μέλους στο έδαφος του οποίου έχει αποσπαστεί ο εργαζόμενος», οι δυνατότητες εξαίρεσης από το παραπάνω ευχολόγιο είναι πάμπολλες.

Εξαίρεση πρώτη: Οι συλλογικές συμβάσεις μιας χώρας δεν ισχύουν για τους κλάδους των οικοδόμων και των ναυτεργατών («Η παρούσα Οδηγία δεν εφαρμόζεται στις επιχειρήσεις εμπορικής ναυτιλίας όσον αφορά το ναυτιλλόμενο προσωπικό» και «Η διάταξη αυτή δεν εφαρμόζεται στις δραστηριότητες του οικοδομικού τομέα που ορίζονται στο παράρτημα»).

Εξαίρεση δεύτερη: Οι συλλογικές συμβάσεις δεν ισχύουν για τους εργαζόμενους εκείνους που θα έρθουν από τη χώρα καταγωγής να εγκαταστήσουν την υποδομή της επιχείρησης και θα παραμείνουν για λιγότερες από 8 ημέρες (...δεν εφαρμόζεται στις εργασίες αρχικής συναρμολόγησης ή/και πρώτης εγκατάστασης ενός αγαθού... όταν η διάρκεια της απόσπασης δεν είναι μεγαλύτερη των οκτώ ημερών).

Εξαίρεση τρίτη: Οι συλλογικές συμβάσεις δεν ισχύουν για τους εργαζόμενους που αποσπώνται λιγότερο από ένα μήνα, «κατόπιν διαβουλεύσεως με τους κοινωνικούς εταίρους και σύμφωνα με τα ήθη και έθιμα του κάθε κράτους- μέλους».

Εξαίρεση τέταρτη: Οι συλλογικές συμβάσεις δε θα ισχύουν για τους εργαζόμενους που αποσπώνται για λιγότερο από ένα μήνα, εφόσον οι «κοινωνικοί εταίροι» στο κράτος-μέλος υποδοχής έχουν ήδη προνοήσει και έχουν καταλήξει σε άλλου τύπου ρύθμιση (πέρα δηλαδή από την κλαδική, π.χ., συλλογική σύμβαση) για κλάδους και τομείς που δραστηριοποιείται η αλλοδαπή επιχείρηση. Η συμβιβασμένη πλειοψηφία της ΓΣΕΕ μπορεί από τώρα να θριαμβολογεί γιατί μαζί με την κυβέρνηση και τους βιομηχάνους έχουν ήδη διευρύνει τα θεσπισμένα από το ΠΑΣΟΚ Σύμφωνα Τοπικής Απασχόλησης.

Εξαίρεση πέμπτη: Οι συλλογικές συμβάσεις δεν ισχύουν για τους εργαζόμενους που αποσπώνται για να πραγματοποιήσουν «μικρής έκτασης εργασίες». Ποιος ορίζει την έκταση της εργασίας; «Τα κράτη-μέλη που κάνουν χρήση της δυνατότητας, καθορίζουν τις προϋποθέσεις οι οποίες πρέπει να πληρούνται ώστε οι προς εκτέλεση εργασίες να θεωρούνται ως "μικρής έκτασης"»!

Αφού λοιπόν όλες οι παραπάνω κατηγορίες αποσπώμενων εργαζομένων εξαιρούνται από το εθνικό εργασιακό δίκαιο και τις Εθνικές Συλλογικές Συμβάσεις, τότε ποιος απομένει να καλύπτεται από αυτές; ΕΛΑΧΙΣΤΟΙ! Οι οποίοι, σύντομα, με την προωθούμενη τροποποίηση της Οδηγίας 96/71/ΕΚ, θα εξαιρεθούν επίσης! Ολοι λοιπόν οι εργαζόμενοι υπάγονται στο δίκαιο της χώρας καταγωγής, ό,τι δηλαδή προβλέπει με μια κουβέντα και η οδηγία Μπολκεστάιν.