Με μορφή χιονοστιβάδας, το τελευταίο διάστημα, έρχονται πλέον οι αποκαλύψεις του γαλλικού Τύπου (της Liberation και της Monde), που αφορούν σε μίζες και δωροδοκίες, κυρίως για τις προμήθειες των υπουργείων Εσωτερικών για την ασφάλεια των Ολυμπιακών Αγώνων, και Αμυνας για τον εκσυγχρονισμό των φρεγατών τύπου S (παρά την αντίθετη άποψη ανωτάτων στελεχών του ΠΝ). Η δημοσιοποίηση των αποκαλύψεων αυτών τη συγκεκριμένη στιγμή είναι και μια μορφή πίεσης των Γάλλων ως προς την αναμενόμενη απόφαση και το «κλείδωμα» της συμφωνίας για την προμήθεια των αεροσκαφών Mirage 2000-5 και τον εκσυγχρονισμό των παλαιών. Η αναπαραγωγή των δημοσιευμάτων αυτών τις τελευταίες μέρες, από τα Μέσα Ενημέρωσης και ιδιαίτερα από τον φιλοκυβερνητικό Τύπο, είναι τουλάχιστον υποκριτική και αποπροσανατολιστική.
Το θέμα είναι παλιό, τόσο παλιό, που αν ρωτήσουμε τον μέσο πολίτη αν πιστεύει ότι υπάρχουν μίζες στις προμήθειες των Ενόπλων Δυνάμεων θα απαντήσει καταφατικά. Ασχετα λοιπόν αν αναπαράγεται τώρα σκόπιμα, έχει να κάνει κυρίως με ενδοϊμπεριαλιστικά φαγώματα και αλληλοκαρφώματα των πολυεθνικών - προμηθευτριών εταιριών, όπως η Thales στη συγκεκριμένη περίπτωση. Ο «πόλεμος» για την επίτευξη συμφωνιών μεταξύ των πολεμικών εταιριών και των κυβερνήσεών τους είναι αμείλικτος και συνεχής. Οι πιέσεις... πολιτικές, διπλωματικές και «άλλων οικονομικών συμφερόντων»... αφόρητες. Η διαμόρφωση, επομένως και το αποτέλεσμα, ενός αδιαφανούς συστήματος προμηθειών πολεμικού υλικού και οπλικών συστημάτων ειδικότερα, είναι μία πραγματικότητα.
Τα σκάνδαλα δεν είναι μόνον αυτά που βλέπουν κατά καιρούς το φως της δημοσιότητας, αλλά είναι το αποτέλεσμα των πολιτικών επιλογών κυρίως των κυβερνήσεων της Νέας Δημοκρατίας και του ΠΑΣΟΚ για την πλήρη υποταγή τους στο ΝΑΤΟ και την Ευρωπαϊκή Ενωση. Κατά συνέπεια, οι όποιες εξοπλιστικές επιλογές δεν καλύπτουν τις πραγματικές εθνικές αμυντικές ανάγκες της χώρας, αλλά τις ευρωατλαντικές επιλογές και τους ιμπεριαλιστικούς τους σχεδιασμούς στην ευρύτερη περιοχή, αλλά και όπου θίγονται τα καπιταλιστικά τους συμφέροντα.
Να θυμηθούμε εδώ τα εξοπλιστικά προγράμματα που κατά καιρούς αποφάσιζαν οι ελληνικές κυβερνήσεις με τον περιβόητο χαρακτηρισμό των «αγορών του αιώνα» των δεκαετιών του '80 και του '90, τα οποία πλήρωσε, πληρώνει και θα πληρώνει ο ελληνικός λαός με το αίμα του. Το ίδιο συνέβη και με το κολοσσιαίο εξοπλιστικό πρόγραμμα του 1997 - 2002. Η χώρα μας χαρακτηρίζεται ο πρώτος και καλύτερος «πελάτης» των πολεμικών βιομηχανιών, οι δε εμπορικοί εκπρόσωποί τους, καθώς και οι διπλωμάτες των χωρών τους περιδιαβαίνουν συχνά - πυκνά τους διαδρόμους του υπουργείου Αμυνας.
Βέβαια, στο χτίσιμο ενός συστήματος προμηθειών, εκτός από τη «συμμαχική» ένταξη της χώρας, η οποία δίνει και το στίγμα τού ποιοι επιβάλλουν την αμυντική της θωράκιση, απαιτείται και επιβάλλεται η στελέχωση του μηχανισμού προμηθειών από «κατάλληλα» στρατιωτικά και πολιτικά πρόσωπα, τα οποία θα ενεργούν «αρμόδια και νομότυπα» για τις προμήθειες. Τέτοια στελέχη επιλέγονται και τοποθετούνται με καθαρά κομματικά κριτήρια σε νευραλγικές θέσεις του εφοδιαστικού συστήματος κάθε όπλου ενισχύοντας έτσι την αδιαφάνεια.
Δε θα μπορούσε, βέβαια, να λειτουργήσει τίποτα υπέρ της αδιαφάνειας, αν δεν υπήρχε και το νομικό εκείνο πλαίσιο περί προμηθειών, που στη συγκεκριμένη περίπτωση έχουμε το διάτρητο και παμπάλαιο στην ουσία Προεδρικό Διάταγμα 284/89 (ούτε καν νόμος...) που δεν είναι τίποτα άλλο από συγχωνεύσεις και μεταγλωττίσεις των παλαιοτέρων, ΠΔ 785/1978 και 909/1981. Με το συγκεκριμένο πλαίσιο δεν καλύπτονται και δεν εξυπηρετούνται βασικοί στόχοι όπως:
- Η υψηλότερη αμυντική ισχύς με το χαμηλότερο δυνατόν κόστος.
- Η διαφάνεια των προμηθειών ανεξαρτήτου ύψους.
- Η ανάπτυξη της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας.
- Μείζονες εξοπλιστικές προμήθειες.
Για να αποφασιστεί, για παράδειγμα, η προμήθεια ενός τύπου πολεμικού πλοίου για το Πολεμικό Ναυτικό, θα πρέπει να προηγηθούν διαδικασίες, που να καταδεικνύουν την επιχειρησιακή ανάγκη και προτάσεις ενσωμάτωσης της απαίτησης αυτής, σε μακροπρόθεσμο ή μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα εξοπλισμών (ΕΜΠΑΕ), ως νομοθετημένη διαδικασία. Σήμερα, η εκάστοτε πολιτική ηγεσία του υπουργείου Αμυνας, εκμεταλλευόμενη αυτήν τη νομοθετική ανεπάρκεια, τροποποιεί κατά το δοκούν εισηγητικές εκθέσεις, καθυστερεί σε αποφάσεις, με συνέπεια να προμηθεύεται συστήματα που δεν εξυπηρετούν πάντα τις απαιτήσεις, αλλά και με ιδιαίτερα αυξημένο κόστος κ.ά.
Ετσι, λοιπόν, αρκετές φορές η φυσική ηγεσία των Ενόπλων Δυνάμεων έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Αμυνας, για τις επιλογές προμήθειας οπλικών συστημάτων που να καλύπτουν (;) ρεαλιστικά τις αμυντικές ανάγκες της πατρίδας μας. Το αποτέλεσμα είναι αρκετές φορές τραγικό. Οπλικά συστήματα που προμηθεύεται η χώρα μας κατά καιρούς να μην ενεργοποιούνται και να χρησιμοποιούνται για πολιτικούς, τεχνικούς ή εκπαιδευτικούς λόγους. Επίσης, άλλο ένα φαινόμενο είναι η ύπαρξη πανσπερμίας υλικού, ίδιας αποστολής και χρήσης, αλλά διαφορετικής προέλευσης, έτσι ώστε το προσωπικό να αδυνατεί να ενσωματωθεί μαζί του και να καλύψει τεχνικές και άλλες ανάγκες. Οι δυσκολίες και τα προβλήματα είναι τεράστια που για προφανείς λόγους δεν μπορούν να καταγραφούν στο άρθρο αυτό.
Η σημερινή πολιτική ηγεσία του υπουργείου Αμυνας ακολουθεί πλήρως τις πολιτικές πρακτικές της προηγούμενης κυβέρνησης. Αν και επικαλείται την αλλαγή του νομικού και θεσμικού πλαισίου για τις προμήθειες των Ενόπλων Δυνάμεων, στην ουσία δρομολογεί ένα μόρφωμα που ενισχύει το προηγούμενο καθεστώς και θέτει νέα αδιαφανή πλαίσια όπου:
- Θα καθορίζεται ένας κατ' εξαίρεση τρόπος προμήθειας με διαγωνισμό περιορισμένης συμμετοχής για κύριο εξοπλιστικό υλικό π.χ. για προμήθεια αρμάτων, φρεγατών αεροσκαφών κλπ. χωρίς πρότερη γνωμοδότηση της Κεντρικής Γνωμοδοτικής Επιτροπής Προμηθειών (ΚΓΕΠ).
- Δημιουργεί παράθυρο για τον αποκλεισμό της εγχώριας βιομηχανίας, σε συμπαραγωγή με οίκο του εξωτερικού, π.χ. αν προμηθευτούμε μέσω διακρατικής συμφωνίας με τις ΗΠΑ και κατόπιν διακρατικής συμφωνίας (με τα περιβόητα προγράμματα FMS) καινούρια F-16, σ' αυτή την περίπτωση η Lockheed που τα κατασκευάζει μπορεί να μη μας δώσει υποκατασκευαστικό έργο.
- Δημιουργούνται και θεσμοθετούνται διαδικασίες και όροι που θα προβλέπουν ανάθεση ή πρόσκληση για απ' ευθείας διαπραγμάτευση αυτών που επιθυμεί το υπουργείο και ο αρμόδιος υπουργός. Και εδώ η διαφάνεια πάει... περίπατο.
- Καταργείται η υπάρχουσα δυνατότητα ανάθεσης έργου - προμήθειας σε εγχώρια βιομηχανία, τουλάχιστον κατά 20%, που ίσχυε μέχρι σήμερα. Σε όλα αυτά ενισχύεται πάντα η απευθείας ανάθεση ύστερα από συμφωνίες μετά και μέσω κυβερνητικών αρχών. Ετσι, αφήνεται ανοιχτό το θέμα της διαπλοκής με τη διαδικασία FMS, μέσω της διαδικασίας αυτής προμηθευόμαστε πολλές φορές υλικά αμερικανικής προέλευσης.
- Δεν υπάρχει ο σχεδιασμός και η μέριμνα για την αποφυγή της σπατάλης και της αιμορραγίας των ανεξέλεγκτων προμηθειών, κύριου αλλά και δευτερεύοντος υλικού (ανταλλακτικών κ.ά.), ώστε να αποφευχθεί το φαινόμενο της προμήθειας ομοειδών υλικών, με δεκαπλάσιες ή και δεκαπενταπλάσιες τιμές απόκλισης, ενώ αντίστοιχα υλικά αξίας πολλών εκατομμυρίων σαπίζουν στις αποθήκες εφοδιαστικών κέντρων.
- Αποκλείει, για μια ακόμη φορά, το ρόλο της Ελληνικής Βουλής, στο να αποφασίζουν και να ψηφίζουν τα κόμματα για τα εξοπλιστικά προγράμματα.
Αυτή, σήμερα, είναι η κατάσταση και οι πολιτικές επιλογές των κυβερνήσεων ΝΔ και ΠΑΣΟΚ, η οποία έχει οδηγήσει τη χώρα μας σε μια κούρσα εξοπλισμών, που δεν εξυπηρετούν την αμυντική μας ικανότητα. Εξυπηρετούνται μόνον ιμπεριαλιστικές επιταγές και σχεδιασμοί των ευρωατλαντικών συνασπισμών που συμμετέχουμε, με πλήρη αδιαφάνεια, χρεώνοντας τη χώρα στις διάφορες πολυεθνικές οπλικών συστημάτων, με υπέρογκα ποσά που φτάνουν και ξεπερνούν το 25% του δημόσιου χρέους. Ενα χρέος που αιμορραγεί την οικονομία της πατρίδας μας, χρέος που λειτουργεί σε βάρος της Υγείας, της Παιδείας και του ασφαλιστικού συστήματος του λαού.
Νίκος ΤΖΟΒΛΑΣ
Αξιωματικός ε.α. του Πολεμικού Ναυτικού, μέλος της Γραμματείας της Κίνησης για την Εθνική Αμυνα