Ο Χρήστος Λεοντής μιλά με αφορμή τη μουσική παράστασή του στο Ηρώδειο
Δημιουργός που για τέσσερις και πλέον δεκαετίες πορεύεται με ταλέντο, ήθος και σεμνότητα, ο Χρ. Λεοντής έχει αφήσει το ευδιάκριτο στίγμα του στο ελληνικό τραγούδι, αλλά και στη μουσική για το θέατρο, το αρχαίο δράμα, τον κινηματογράφο. Η αυλαία της δημιουργικής του πορείας άνοιξε στις 12 του Μάρτη 1963, όταν στο κατάμεστο «Ακροπόλ», στη συναυλία του Συλλόγου Φίλων Ελληνικής Μουσικής, ο Μ. Θεοδωράκης «σύστηνε» στο κοινό τούς δύο νεαρούς δημιουργούς Χρήστο Λεοντή και Μάνο Λοΐζο. Από τότε η δημιουργική του συνάντηση με τη μεγάλη ποίηση του Λόρκα, του Νερούντα, του Ρίτσου και άλλων μας πρόσφερε κορυφαία τραγουδιστικά έργα. Παράλληλα, ένα μεγάλο μέρος της δραστηριότητάς του το έχει αφιερώσει γράφοντας μουσική για το θέατρο και το αρχαίο δράμα, με το οποίο έχει επισταμένα ασχοληθεί.
Μια δυνατή «γεύση» της δημιουργικής κατάθεσης του Χρήστου Λεοντή θα έχουμε την ευκαιρία ν' απολαύσουμε στις 11 του Αυγούστου (9 μ.μ.), στο Ηρώδειο. Στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών ο καταξιωμένος συνθέτης θα παρουσιάσει όψεις του έργου του, τόσο από το θέατρο όσο και τραγούδια που έχουν αγαπηθεί από το ελληνικό κοινό ιδιαίτερα.
Με τον τίτλο «Χελιδών ηδομένη..!», που παραπέμπει στις εξαιρετικές συνεργασίες του στο θέατρο, σε παραστάσεις κυρίως κωμωδιών του Αριστοφάνη, αλλά και με «Τραγούδια ευφρόσυνα» που σηματοδοτούν επιτυχίες μεγάλες στη μακρά δημιουργική του πορεία στο τραγούδι, η μουσική βραδιά προαγγέλλεται και «ηδομένη» και «ευφρόσυνος» με τη συμμετοχή εξαιρετικών ερμηνευτών: Η μουσική και τα τραγούδια του Χρήστου Λεοντή, είτε γράφονται για τον Αριστοφάνη είτε είναι άλλα τραγούδια, έχουν ειλικρίνεια και γνήσια λαϊκή συνείδηση. Ετσι, τα αριστοφανικά κομμάτια τραγουδιούνται σαν τραγούδια του σήμερα ενώ τα τραγούδια του σήμερα είναι σαν κομμάτια από την κωμωδία ή την τραγωδία της ζωής. Γεμάτα αλήθεια και γοητεία.
Ο στίχος «Χελιδών ηδομένη..!» από την «Ειρήνη» του Αριστοφάνη δίνει το στίγμα του πρώτου μέρους του προγράμματος. «Περιλαμβάνει, όπως λέει ο συνθέτης, μουσική και τραγούδια, που έχω ανασυνθέσει από μουσικές που έγραψα για έργα του Αριστοφάνη, κυρίως με το Θέατρο Τέχνης, αλλά και με το Εθνικό και με άλλα θέατρα. Δεν μπόρεσα δυστυχώς να τα βάλω όλα γιατί θα χρειαζόμουν κάπου 10 ώρες. Θα κρατήσω μόλις μία ώρα. Βάζω κάποια πράγματα από πέντε κωμωδίες. Είναι μια μουσική παράσταση. Δεν είναι ούτε θέατρο, ούτε συναυλία, ούτε επιθεώρηση, ούτε Αριστοφάνης. Τα εμπεριέχει όλα. Η ανασύνθεση αφορά κομμάτια που μου άρεσαν. Αλλα τα μεγάλωσα γιατί ήταν μικρά, άλλα τα μίκρυνα, άλλα τα πέταξα, άλλα τα έφερα μπροστά, άλλα πίσω, με άλλα κριτήρια αισθητικά και έξω από τη θεατρική ανάγκη. Εχω κάνει την κάθε ενότητα σαν μικρή σουίτα. Τα περισσότερα από τα κομμάτια χορεύονται από το Χοροθέατρο του ΚΘΒΕ, που διευθύνει ο Κώστας Ρήγος. Τα τραγούδια χορογραφούνται ελεύθερα».
Στο δεύτερο μέρος θ' ακουστούν «Τραγούδια ευφρόσυνα». «Μια επιλογή», λέει ο Χρ. Λεοντής, «από πάρα πολλά κομμάτια που έγινε με πολλή "τσιγκουνιά" γιατί είναι λίγος ο χρόνος, όπου υπάρχουν από το πρώτο μου τραγούδι, "Το σπίτι γέμισε με λύπη", μέχρι το τελευταίο, ένα ζεϊμπέκικο που το λέει ο Μητροπάνος». Ερμηνευτές θα είναι οι Δημήτρης Μητροπάνος, Μανώλης Μητσιάς, Γιάννης Κούτρας, Μαρία Σουλτάτου, Δώρος Δημοσθένους, Ιωάννα Φόρτη, Πέτρος Δαμουλής. Συμμετέχει η Χορωδία του Πολιτιστικού Κέντρου του Δήμου Κηφισιάς (διεύθυνση: Θανάσης Αρβανίτης) και μια μεγάλη λαϊκή Ορχήστρα (16 όργανα), υπό τη διεύθυνση του συνθέτη. Παρουσιάζει και παρεμβαίνει ο Σπύρος Παπαδόπουλος. Τα κείμενα της παράστασης είναι του Γιώργη Γιατρομανωλάκη. Σκηνοθεσία - χορογραφίες: Κ. Ρήγος. Σκηνικά - κοστούμια: Σοφία Παντουβάκη.
«Φιλοδοξώ να είναι μια από τις πιο ενδιαφέρουσες παραστάσεις του καλοκαιριού», λέει ο Χρ. Λεοντής, ο οποίος εδώ και πολλά χρόνια ασχολείται με μεγάλο πάθος με το θέατρο. «Είναι κάτι που και με έλκει και απ' ό,τι φαίνεται έλκει και τους άλλους. Το θέατρο είναι ένας χώρος στον οποίο αισθάνομαι πλήρη ελευθερία δημιουργίας. Είναι μια δουλιά μιας ομάδας ανθρώπων όπου ο καθένας καταθέτει το ταλέντο του: Συγγραφέας, σκηνοθέτης, χορογράφος, ηθοποιοί, σκηνογράφος... Κάνεις έναν πνευματικό διάλογο ουσίας εκεί πέρα. Και αυτό σε βοηθάει και σένα να δημιουργήσεις. Πρέπει να προκληθείς για να δημιουργήσεις. Κι εκεί είναι πολλές οι αφορμές που μου δίνονται για δημιουργία. Φαίνεται βέβαια ότι η εμπιστοσύνη που σου δείχνουν ανταποκρίνεται και στο έργο που παράγεις. Γιατί τόσα χρόνια αυτό είναι που με έχει κρατήσει ζωντανό. Δε με έχει κρατήσει η δισκογραφία. Με ποιους να συνεννοηθείς; Με ανθρώπους που δεν καταλαβαίνουν πού πάνε τα τέσσερα; Εγώ οκτώ-δέκα δίσκους έχω όλους κι όλους...».
Η σημερινή κατάσταση στη δισκογραφία για τον Χρ. Λεοντή «δείχνει μια ηλιθιότητα και μια εσκεμμένη ενέργεια να αποκλείσουν τη νεολαία κυρίως από την παράδοσή της και από το γνήσιο τραγούδι. Ομως, δεν είναι μόνο το τραγούδι. Δε βλέπετε τι γίνεται παντού σε όλους τους χώρους; Είναι η μία χρήση των πάντων και χωρίς μια δεύτερη κουβέντα. Ετσι είναι τα πράγματα και ο καθένας από εμάς προσπαθεί να αντισταθεί και να πει τα πράγματα με τ' όνομά τους για να δημιουργήσει το ενδιαφέρον στον κόσμο. Βέβαια, είναι υπεύθυνος και ο κόσμος. Πρέπει να αντιδρά αποκλείοντας ή επιλέγοντας πράγματα με τα οποία θέλει να επικοινωνήσει μαζί τους. Είτε αυτά είναι μουσική, είτε βιβλίο, είτε οτιδήποτε. Να αντιδρά και στην τηλεόραση ακόμη. Θα πρέπει την ώρα που βλέπει κανείς μια αηδία να μη διστάζει να παίρνει τηλέφωνο και να διαμαρτύρεται. Αλλά δυστυχώς ο κόσμος κάθεται και περιμένει. Σου λέει "εγώ θα το κάνω;"».
«Το τραγούδι αντικατοπτρίζει την κοινωνική δομή κάθε στιγμής», αναφέρει ο Χρ. Λεοντής, σημειώνοντας πως «πρότυπο της δικής μου γενιάς ήταν ο αγώνας. Σήμερα καλλιεργούνε την παραίτηση. Μέσα από την παραίτηση, πιστεύω ότι θα βρεθούν άνθρωποι που θα σηκώσουν το ανάστημά τους. Και το βλέπω σε κάτι συναντήσεις που έχω με νέους ανθρώπους. Επαναστατούν. Ομως, έχουν τοίχο μπροστά. Ο νέος κόσμος σφαδάζει αυτή τη στιγμή. Δεν μπορεί να κάνει τίποτα όταν του έχουν στερήσει τη δυνατότητα να εκφραστεί. Πρέπει να βρεθούν τρόποι ώστε να εκφραστεί. Να ανοίξουν πόρτες σε νέους ανθρώπους ώστε να εκφραστούν ελεύθερα. Πρέπει να γίνει προσπάθεια στην κρατική τηλεόραση, αλλά και σε άλλα κανάλια όπως ο "902". Χρειάζεται μια πιο συστηματική και πιο επιστημονική δουλιά γι' αυτό».