Αλλάζει από την 1η Ιούλη 2005 το καθεστώς χρηματοδότησης των Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων (ΝΑ) της χώρας, όχι όμως και ο ρόλος τους, αυτός δηλαδή της διεκπεραίωσης κρατικών υποθέσεων.

Με νομοσχέδιο που καταθέτει σήμερα στη Βουλή και παρουσίασε χτες ο υπουργός Εσωτερικών, Π. Παυλόπουλος, προωθείται ο διαχωρισμός των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων (δηλαδή, της κρατικής επιχορήγησης που εισπράττουν οι Νομαρχίες) από την επιχορήγηση που διαθέτει η κυβέρνηση για βοηθήματα υγειονομικής περίθαλψης και επιδόματα Κοινωνικής Πρόνοιας. Το διαχωρισμό αυτό - που συνοδεύεται και από κατάργηση τριών ΚΑΠ που εισπράττει η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση με βάση τον ιδρυτικό της νόμο - επιχείρησε ο υπουργός χτες να παρουσιάζει ως δυναμική αύξηση στα έσοδα του θεσμού. Δεν ήταν σε θέση, ωστόσο, να προσδιορίσει σε τι επίπεδα θα κυμανθεί αυτή η αύξηση, κάτι που, όπως ισχυρίστηκε, θα γίνει κατά τη συζήτηση του νομοσχεδίου στη Βουλή. Τα στοιχεία, ωστόσο, είναι σαφή και «λένε» ότι η ΝΑ, για το 2005, εισπράττει συνολικά 6 τοις χιλίοις επί του κρατικού προϋπολογισμού.

Συγκεκριμένα, ως ΚΑΠ θεωρούνται μόνο:

• Το 2% του Φόρου Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ) και
• Το 15% επί των τελών κυκλοφορίας αυτοκινήτων

Καταργούνται, δηλαδή, οι ακόλουθοι ΚΑΠ:

• Το 20% επί του φόρου μεταβίβασης οικοδομών, οικοπέδων και αγροκτημάτων.
• Το 4,5% επί του τέλους ταξινόμησης στα επιβατικά, φορτηγά αυτοκίνητα και λεωφορεία ΙΧ και ΔΧ που κυκλοφορούν για πρώτη φορά.
• Το 100% επί των τελών διενέργειας τεχνικών ελέγχων οχημάτων.

Τα έσοδα από ΦΠΑ και τέλη κυκλοφορίας αυτοκινήτων διατίθενται στις νομαρχίες ως εξής: Το 1/2 του ΦΠΑ διατίθεται για την κάλυψη λειτουργικών και λοιπών γενικά δαπανών των ΝΑ, ενώ το υπόλοιπο για επενδύσεις που χρηματοδοτούνται αποκλειστικά από εθνικούς πόρους. Τα έσοδα από τα τέλη κυκλοφορίας θα διατίθενται για τη βελτίωση, συντήρηση και αποκατάσταση του οδικού δικτύου.

Ολα τα προνοιακά επιδόματα και βοηθήματα υγειονομικής περίθαλψης θα καλύπτονται με ξεχωριστή επιχορήγηση από τον κρατικό προϋπολογισμό και όχι και από τους ΚΑΠ, όπως ισχύει σήμερα. Σύμφωνα με τον προϋπολογισμό του 2005, τα έσοδα των ΝΑ για την καταβολή των παραπάνω επιδομάτων ανέρχονται στα 204 εκατομμύρια ευρώ.

Σύμφωνα με το νομοσχέδιο, οι νομαρχίες θα μπορούν να αξιοποιούν τα έσοδά τους, για να πετύχουν μεγαλύτερες αποδόσεις, με την κατάθεση έως και του 30% των διαθεσίμων τους στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων (ΤΠκΔ) ή σε εμπορικές τράπεζες, υπό μορφή επένδυσης στο Κοινό Κεφάλαιο Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου και Ασφαλιστικών Φορέων που διαχειρίζεται η Τράπεζα της Ελλάδας. Επίσης, θα μπορούν να επιχορηγούν αστικές εταιρίες μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, οι οποίες δραστηριοποιούνται στην καταπολέμηση των ναρκωτικών. Τέλος, οι Νομαρχίες θα μπορούν να εκδίδουν δικές τους προκηρύξεις θέσεων, που θα υποβάλλονται στον έλεγχο νομιμότητας του ΑΣΕΠ.

Καταργείται, επίσης, η είσπραξη των τελών μεταβίβασης αυτοκινήτων από τις νομαρχίες.

Στο νομοσχέδιο ρυθμίζονται θέματα που αφορούν την οικονομική λειτουργία των δήμων και κοινοτήτων, με την κυβέρνηση να κάνει ένα βήμα παραπέρα την πολιτική της δανειοδότησης που έχει ανάγει σε λύση - μαζί με τους φόρους - στο οικονομικό πρόβλημα συνολικά της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Συγκεκριμένα, προβλέπεται η αναδιαπραγμάτευση και κεφαλαιοποίηση παλιών δανείων που έχουν λάβει η δήμοι από το ΤΠκΔ. Αναστέλλεται, δηλαδή, η καταβολή οφειλών από παλιά άληκτα δάνεια, που έχουν συνάψει οι δήμοι κατά το παρελθόν και αυτά ενοποιούνται και κεφαλαιοποιούνται με τη συνομολόγηση μιας νέας δανειακής σύμβασης.

Επίσης, με σειρά άλλων διατάξεων διευκολύνεται το ξεπούλημα ουσιαστικά της ακίνητης περιουσίας των δήμων, με το πρόσχημα, μάλιστα, ότι δεν έχουν λεφτά για να την αξιοποιήσουν. Συγκεκριμένα, προβλέπεται η συμμετοχή ιδιωτών, μέσω χρηματοδοτικής μίσθωσης (leasing), σε δημοπρασίες εκποίησης ακινήτων των δήμων. Προκρίνεται δε ως πρόσφορο για την αξιοποίηση ακινήτων το σχήμα της εκμίσθωσής τους για ορισμένο χρόνο, με την υποχρέωση του μισθωτή να τα ανακατασκευάσει ή να τα ανακαινίσει με μειωμένη δαπάνη και σε αντάλλαγμα να καταβάλει μειωμένο μίσθωμα.

Ακόμα, απαλλάσσονται από τα δημοτικά τέλη καθαριότητας και φωτισμού κενά ή μη ηλεκτροδοτούμενα ακίνητα. Σε περίπτωση που διαπιστώνεται χρήση του ακινήτου, τα τέλη καταβάλλονται αναδρομικά.

Επιπλέον, παρατείνεται έως τα τέλη Μάη - αντί του Απρίλη που ισχύει σήμερα - η προθεσμία υποβολής στη Δημαρχιακή Επιτροπή ή στο Δημοτικό Συμβούλιο του λογαριασμού της διαχείρισης του οικονομικού έτους των δήμων.

Τέλος, ενισχύεται παραπέρα ο ρόλος του Γενικού Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης, καθώς του παρέχεται η δυνατότητα άρσης του τραπεζικού, χρηματιστηριακού και φορολογικού απορρήτου των μελών των ιδιαίτερων Σωμάτων Επιθεώρησης και Ελέγχου, ενώ διευρύνεται η λειτουργία των ΚΕΠ τα απογεύματα και το Σάββατο.