θα συνεχίσουμε το σύντομο οδοιπορικό μας με το λεύκωμα του Μανουήλ Τασούλα: «Αθηναίων Σεβάσματα» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Ατραπός».

«Γύρω από την κεντρική πλατεία της Αγοράς, τα κτίρια άρχισαν να οικοδομούνται στη δυτική, νότια και ανατολική πλευρά της. Από Βορρά προς Νότο, στη δυτική πτέρυγα της Αγοράς, και υπό τη σκιά του ναού του Ηφαίστου, οικοδομήθηκαν στην ίδια ευθεία κατά σειρά το Λεωκόρειον, ιερό αφιερωμένο στις τρεις θυγατέρες του Λεώ, οι οποίες είχαν θυσιαστεί παλαιότερα για να σώσουν την πόλη των Αθηνών από επιδημία. Πίσω συνέχιζε η Βασίλειος Στοά, όπου συνεδρίαζε η Βουλή του Αρείου Πάγου. Ακολουθούσε η Στοά του Ελευθερίου Διός, αφιερωμένη σε όλους εκείνους οι οποίοι είχαν συμβάλει στην ελευθερία της Αθήνας. Στη συνέχεια βρισκόταν ο ναός του Απόλλωνος Πατρώου, το Μητρώον, πίσω του το Βουλευτήριο και αριστερά του ο θόλος, όπου είχε την έδρα της η Βουλή των πεντακοσίων. Εμπρός από το Μητρώον βρισκόταν επίμηκες βάθρο επάνω στο οποίο ήταν τοποθετημένα τα δέκα χάλκινα αγάλματα των Επωνύμων Ηρώων, στους οποίους οφείλονταν οι ονομασίες των δέκα φυλών της πόλης, και πολύ κοντά στο μνημείο αυτό υψωνόταν βωμός αφιερωμένος στον Αγοραίο Δία. Δυτικά του θόλου βρισκόταν το Στρατηγείο και πιο πέρα, δυτικά του βράχου του Αρείου Πάγου, υπήρχαν οι φυλακές, όπου άφησε την τελευταία πνοή του ο Σωκράτης, το 399 π.Χ. Στη Νότια πλευρά της Αγοράς υψώνονταν κατά σειρά η ΝΔ Κρήνη, το Ηλιαίο Δικαστήριο, η Νότια Στοά, η ΝΑ Κρήνη και το Αργυροκοπείο. Η πλατεία της Αγοράς διασχιζόταν από την οδό των Παναθηναίων και κοντά στην είσοδό της, στη βόρεια πλευρά, υπήρχε ο βωμός των Δώδεκα θεών. Ολα αυτά τα οικοδομήματα ολοκληρώθηκαν μεταξύ 5ου και 4ου π.Χ. αιώνα.

Στους επόμενους χρόνους η Αγορά συμπληρώθηκε από νέα οικοδομήματα, όπως ήταν η Μέση Στοά (180 π.Χ.) και η Στοά του Αττάλου, δωρεά του βασιλέα της Περγάμου Αττάλου του Β' (159-138 π.Χ.) προς τιμήν του οποίου, ως ευεργέτη της πόλεως των Αθηνών, εμπρός από την εν λόγω στοά υψώθηκε βάθρο με τέθριππο άρμα. Η περίφημη αυτή Στοά φιλοξενούσε ακριβά καταστήματα, και αποτελούσε τόπο συγκέντρωσης, κοινωνικών συναναστροφών, φιλοσοφικών συζητήσεων, αλλά και κατείχε θέση εξαιρετικού θεωρείου κατά τη θεαματική πομπή των Παναθηναίων, η οποία ξεκινούσε από το Δίπυλο στην περιοχή του Κεραμεικού και κατευθυνόμενη προς την Ακρόπολη, περνούσε από την ομώνυμη οδό εμπρός από τη στοά του Αττάλου, ανά τετραετία που πραγματοποιούνταν μεταξύ Ιουλίου - Αυγούστου.

Η ροή της ιστορίας ανατράπηκε όταν το έτος 146 π.Χ. οι Ρωμαίοι εισέβαλαν στην Κόρινθο, την κατέστρεψαν και υπέταξαν την Ελλάδα, υποβιβάζοντας τη σε ρωμαϊκή επαρχία με την επωνυμία Αχαία.

Εξήντα χρόνια αργότερα, η πόλη της Αθήνας καταλήφθηκε από τα ρωμαϊκά στρατεύματα. Ο Σύλλας λεηλάτησε την πόλη το 86 π.Χ. και το νότιο κυρίως τμήμα της Αγοράς υπέστη μεγάλη καταστροφή. Αρκετά αργότερα, και με χαμηλούς ρυθμούς, ξεκίνησε η ανοικοδόμηση της Αγοράς, και ένα από τα πρώτα λαμπρά κτίρια που υψώθηκε στο κέντρο της, περί το έτος 15 π.Χ., ήταν το Ωδείο του Αγρίππα, χωρητικότητας 1.000 θεατών, οικοδομημένο από τον Ρωμαίο στρατηγό Μάρκο Βιψάνο Αγρίππα (63-12 π.Χ.) γαμπρό του Καίσαρος Αυγούστου. Την ίδια χρονική περίοδο ανοικοδομήθηκε στην Αγορά μεταφερόμενος από την ύπαιθρο (πιθανόν από τις Αχαρνές), ο ναός του Αρη, εμπρός από το Ωδείο. Στο μεταξύ οικοδομήθηκε 100 μ. περίπου ανατολικά της Αρχαίας Αγοράς, η Ρωμαϊκή Αγορά. Η ανέγερση ξεκίνησε το 47 π.Χ. με δωρεές του Γάιου Ιουλίου Καίσαρα και ολοκληρώθηκε επί Αυγούστου.

Αυτή την Αθήνα, με την τόσο μεγάλη και σημαντική προϊστορία, ερχόταν τώρα να επισκεφθεί ο απόστολος Παύλος για να ευαγγελιστεί τον Χριστιανισμό. Εισήλθε στο δρόμο προς την Αρχαία Αγορά, περνώντας από την οδό Πειραιώς, η οποία βρισκόταν ΝΔ της Αγοράς και ΒΔ του βράχου του Αρείου Πάγου. Σύντομα βρέθηκε εκεί που χτυπούσε η καρδιά της πόλης.

Περιδιαβαίνοντας την πόλη με βλέμμα ερευνητικό, ο Παύλος αναζήτησε την εβραϊκή συνοικία, όπου θέλησε αρχικά να έρθει σε επαφή με τους συμπατριώτες του. Και στις επόμενες ημέρες συνδιαλεγόταν είτε με τους Ιουδαίους στην εβραϊκή Συναγωγή της Αθήνας, είτε με τους Επικούρειους και Στωικούς φιλοσόφους της Αγοράς της Αθήνας, οι οποίοι συνήθιζαν να συχνάζουν στη Στοά του Αττάλου. Οι Αθηναίοι φιλόσοφοι παραξενεύτηκαν από τους λόγους του Παύλου.

Ο Αρειος Πάγος αρχικά αποτελούσε την κορυφαία κρατική αρχή και συνεδρίαζε στη Βασίλειο Στοά, κάτω από το ναό του Ηφαίστου. Ομως, από το 461 π.Χ. εξέπεσε, και συγκροτούμενος από «Εννέα άρχοντες», ως μόνη αρμοδιότητα είχε την εκδίκαση ιεροσυλιών, προμελετημένων φόνων, δηλητηριάσεων και εμπρησμών. Οι λόγοι του αποστόλου Παύλου είχαν φανεί ως ιερόσυλοι στους φιλοσόφους, ότι έθιγαν δηλαδή τα όσια και ιερά της αθηναϊκής πολιτείας, και για το λόγο αυτό τον οδήγησαν προς ανάκριση στον Αρειο Πάγο.

Εκεί, ο απόστολος του Θεού άδραξε την ευκαιρία ενθυμούμενος το βωμό με την επιγραφή προς τους αγνώστους θεούς την οποία είχε δει καταπλέοντας στο Φάληρο και τους είπε ότι για Εκείνο τον άγνωστο θεό ήρθε να τους μιλήσει. Οτι "τους μεν χρόνους της αγνοίας υπεριδών ο Θεός τανύν παραγγέλλει τοις ανθρώποις πάσι πανταχού μετανοείν" (Πράξη ΙΖ, 30).

Ομως, όταν τους ανέφερε την Ανάσταση του Χριστού δεν τον άφησαν να συνεχίσει. Τον χλεύασαν. Και τότε ο Παύλος τους εγκατέλειψε και έφυγε από τον Αρειο Πάγο.

Ομως, κάποιοι άνδρες τον ακολούθησαν με ενδιαφέρον και θέλησαν να συνεχίσουν μαζί του τη συζήτηση. Μεταξύ αυτών ήταν και δύο Αρεοπαγίτες, ο Διονύσιος και ο Ιερόθεος, και μία γυναίκα, η Δάμαρις. Σε αυτούς ευαγγελίστηκε ο Παύλος το Χριστιανισμό και χειροτόνησε ως πρώτο επίσκοπο της ελάχιστης στον αριθμό αυτής πρώτης χριστιανικής κοινότητας της Αθήνας, τον Ιερόθεο (η μνήμη του στις 4 Οκτωβρίου). Η τοπική παράδοση αναφέρει ότι ο απόστολος Παύλος κρίθηκε ιερόσυλος από τους άλλους Αρεοπαγίτες, και αποφασίστηκε η κράτησή του. Ο Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης, του οποίου η οικία βρισκόταν σε βραχώδη εσοχή στις βόρειες υπώρειες του Αρείου Πάγου, τον έκρυψε στο πηγάδι του σπιτιού του, και την επομένη ο Παύλος αναχώρησε κρυφά για την Κόρινθο, διαφεύγοντας τον κίνδυνο. Τον Ιερόθεο λίγο μετά διαδέχτηκε στην επισκοπή της Αθήνας ο Διονύσιος, ο οποίος όμως σύντομα έφυγε από την Αθήνα, πιθανόν διωκόμενος».