Δύο αρχαιολογικοί χώροι της Ελλάδας, η Ελίκη στην Αχαΐα και το Παλαίκαστρο στην Κρήτη, περιλαμβάνονται μεταξύ των 100 μνημείων και αρχαιολογικών χώρων που κινδυνεύουν από εγκατάλειψη ή άλλες αιτίες, σύμφωνα με το σχετικό κατάλογο για το 2004 που δημοσιεύει κάθε χρόνο το Διεθνές Ταμείο Μνημείων (World Monuments Fund).

Το Παλαίκαστρο είναι ο μινωικός οικισμός με λιμάνι στην ανατολική ακτή της Κρήτης και σύμφωνα με τον παραπάνω φορέα «η φυσική διάβρωση και η άνοδος του επιπέδου της θάλασσας» έχουν δημιουργήσει προβλήματα στα μνημεία. Προσθέτει μάλιστα ότι τον περσινό χειμώνα, λόγω των ισχυρών βροχοπτώσεων καταστράφηκε ένα προσωρινό στέγαστρο που κατασκευάστηκε το 1990, για να προστατεύσει ένα ιδιαίτερα εύθραυστο κτίριο. Η κυριότερη απειλή, πάντως, προέρχεται από την τουριστική ανάπτυξη και συγκεκριμένα από την κατασκευή ενός δρόμου ο οποίος θα περνάει μέσα από την αρχαία πόλη. Σύμφωνα με το ίδρυμα, η εμφάνιση του Παλαίκαστρου και στον περσινό κατάλογο κινητοποίησε τις αρχές της Κρήτης για την προστασία του χώρου, αν και η εκτίμηση είναι ότι χρειάζεται μια «δημόσια εκστρατεία υπεράσπισής» του, για να «ελαχιστοποιηθεί» ο κίνδυνος από τα τουριστικά σχέδια.

Η περιοχή της αρχαίας Ελίκης - η οποία, θυμίζουμε, έτυχε πρόσφατης δημοσιότητας με αφορμή νέα ευρήματα - κινδυνεύει, σύμφωνα πάντα με τον κατάλογο, από τη νέα σιδηροδρομική γραμμή που θα συνδέει την Αθήνα με την Πάτρα. «Δεδομένου ότι η κατασκευή προγραμματίζεται να αρχίσει το 2005, οι ράγες θα καταστρέψουν την περιοχή προτού να αποκαλύψουν οι συστηματικές ανασκαφές τι βρίσκεται εκεί», σημειώνεται στον κατάλογο.

Πάντως, ο κατάλογος περιλαμβάνει και ελληνικού ενδιαφέροντος μνημεία στην Ουκρανία, όπως η αρχαία Τύρα στην περιοχή της Οδησσού. Ο αρχαιολογικός χώρος εξακολουθεί να είναι χαρακτηρισμένος ως εθνικό μνημείο από το υπουργείο Πολιτισμού της Ουκρανίας, αλλά, όπως σημειώνεται στον κατάλογο, η έλλειψη χρηματοδότησης θα εντείνει την «αποσύνθεσή» του. Προστίθεται, επίσης, ότι κατά τη διάρκεια των προηγούμενων τεσσάρων δεκαετιών, έγιναν εργασίες αποκατάστασης στα αρχαιοελληνικά ευρήματα, καθώς και κατασκευή υποστηριγμάτων κατά μήκος της εκβολής του ποταμού, για να αποφευχθεί η διάβρωση. Εργασίες που πλέον έχουν «παγώσει».

Τέλος, ο κατάλογος περιλαμβάνει και τα Ασσυριακά παλάτια της Νινευή και της Νιμρούντ στο Ιράκ, θυμίζοντας ότι «δώδεκα χρόνια κυρώσεων του ΟΗΕ περιόρισαν δραστικά την αποτελεσματικότητα του ιρακινού τμήματος αρχαιοτήτων στον έλεγχο της λεηλασίας, γεγονός που οδήγησε γλυπτά και από τις δύο περιοχές να εμφανίζονται στην αγορά τέχνης, αλλά και σε ζημιές ή καταστροφές του 50% των γλυπτών στη Νινευή»! Και υπογραμμίζεται ότι «η περαιτέρω λεηλασία και ο βανδαλισμός αποτελούν αποτελέσματα και του πολέμου του Ιράκ το 2003».