Ασύλληπτα υπερκέρδη αποκομίζουν οι τραπεζίτες από το «μπαράζ» ιδιωτικοποιήσεων, εξαγορών και συγχωνεύσεων τραπεζών, ενώ η θέση των εργαζομένων χειροτερεύει συνεχώς
Η ... «έκρηξη» που έγινε με τις συγχωνεύσεις - εξαγορές και ιδιωτικοποιήσεις των ελληνικών τραπεζών, την περίοδο 1998 -99, είχε σημαντικές επιπτώσεις στις εργασιακές σχέσεις των τραπεζοϋπαλλήλων. Οι τραπεζίτες βρήκαν την ευκαιρία να ενισχύσουν και να πολλαπλασιάσουν τις καταστρατηγήσεις της εργατικής νομοθεσίας στις οποίες είχαν επιδοθεί εδώ και καιρό. Σημαντικές αναμένονται και οι επιπτώσεις στην απασχόληση, καθώς σε συνδυασμό με την εφαρμογή νέων μοντέλων εργασίας και την εκμετάλλευση των νέων τεχνολογιών, πολλές θέσεις εργασίας θα καταργηθούν. Ηδη, κάποιες τράπεζες προχώρησαν σε μείωση προσωπικού με απολύσεις και προγράμματα «εθελουσίας εξόδου».
Σημαντικού μεγέθους και ρόλου τράπεζες, που ήταν στον έλεγχο του δημοσίου, ξεπουλήθηκαν αδίστακτα και με μικρά τιμήματα, ώστε να παίξει και το ελληνικό τραπεζικό κεφάλαιο το ρόλο του στον παγκόσμιο ανταγωνισμό. Εναν ανταγωνισμό που συνθλίβει κάθε εργασιακό δικαίωμα. Είναι χαρακτηριστική η διεθνής εμπειρία με την πρόσφατη συγχώνευση των γερμανικών τραπεζών Deutsce Bank και Dresdner Bank, οι οποίες, δημιουργώντας το μεγαλύτερο τραπεζικό κολοσσό στον κόσμο, ανακοίνωσαν και τις απολύσεις 16.000 εργαζόμενων.
Οι ιδιωτικοποιήσεις, συγχωνεύσεις και εξαγορές κρίθηκαν απαραίτητες από το τραπεζικό κεφάλαιο στα πλαίσια του σκληρού ανταγωνισμού του. Δύο χρόνια μετά, τα αποτελέσματα για τους τραπεζίτες είναι ασύλληπτα κέρδη και δικαίωση των προσδοκιών τους. Η κυβέρνηση, από την πλευρά της, έκανε κάθε τι που μπορούσε για να βοηθήσει αυτές τις επιδιώξεις, μένοντας πιστή στις επιταγές της ΟΝΕ, πλήρως υποταγμένη με όλη της τη θέληση στις αξιώσεις των παγκόσμιων αγορών. Ο «παράδεισος» της ΟΝΕ και της μετα-ΟΝΕ εποχής, ανεξάρτητα από το αν θα κυβερνά το ΠΑΣΟΚ ή η ΝΔ, δεν υπόσχεται τίποτα άλλο από τη μεγαλύτερη ασυδοσία των εργοδοτών. Η ψήφος στο ένα ή το άλλο από τα δυο κόμματα θα ενισχύσει απλώς τη σιγουριά τους για την εφαρμογή των αντιλαϊκών επιλογών τους. Εκ των πραγμάτων, η ενίσχυση του ΚΚΕ και εκλογικά αποκτά ιδιαίτερο βάρος για την ενίσχυση ενός μετώπου αντίστασης σ' αυτή την πολιτική και ανατροπής της.
Οι συγχωνεύσεις - εξαγορές - ιδιωτικοποιήσεις ξεκίνησαν το 1992, όταν ο Μ. Σάλας απέκτησε την Πειραιώς. Το 1998 πρόσθεσε στον όμιλό του τη Μακεδονίας - Θράκης και τη Χίος. Την ίδια εποχή συγχωνεύεται η Εθνική με την Κτηματική, ξεκινώντας και το χορό των ιδιωτικοποιήσεων, αφού λίγο καιρό μετά ιδιωτικοποιείται η Τράπεζα Κρήτης με την αγορά της από την EUROBANK, του ομίλου Λάτση, ο οποίος εξαγόρασε και την Τράπεζα Αθηνών, για να ακολουθήσει το 1999 η εξαγορά της Εργασίας, οι οποίες βρίσκονται σε διάφορα στάδια συγχώνευσης.
Το 1998 η Κεντρική Τράπεζα της Ελλάδας (ανήκε στον όμιλο της Αγροτικής) εξαγοράστηκε από την Εγνατίας. Το Μάρτη του 1999 ιδιωτικοποιείται ο τραπεζικός κολοσσός Ιονική, που εξαγοράζεται από την Τράπεζα Πίστεως του Γ. Κωστόπουλου. Η συγχώνευση των δύο τραπεζών ολοκληρώνεται σε λίγο καιρό. Σήμερα η κυβέρνηση προωθεί την ιδιωτικοποίηση της Εμπορικής, αλλά και της Αγροτικής, ενώ στο στόχαστρο είναι και η Γενική, αλλά και όλες οι μικρότερες εμπορικές τράπεζες που βρίσκονται στον έλεγχο του δημοσίου.
Το ελληνικό τραπεζικό κεφάλαιο σε όλη αυτή τη διαδικασία, που συνεχίζεται, είχε στο πλευρό του, εκτός από την κυβέρνηση, την ίδια την ηγεσία της ΟΤΟΕ. Οι συνδικαλιστές που την απαρτίζουν, ένθερμοι υποστηρικτές της ΟΝΕ και δικαιολογητές του ανταγωνισμού και των συνεπειών του, επέτρεψαν στους τραπεζίτες να σαρώσουν πολυδιάστατα τις εργασιακές σχέσεις των τραπεζοϋπαλλήλων, το ωράριο, τις συλλογικές συμβάσεις, το είδος της απασχόλησης.
Οι τραπεζίτες δεν περίμεναν την «καταιγίδα» των εξαγορών, για να προχωρήσουν σε απολύσεις. Μεσαία στελέχη, με αποδοχές «ενοχλητικά» υψηλές για τις τράπεζες, θυσιάζονταν στο βωμό του εργατικού κόστους. Νέοι εργαζόμενοι έπαιρναν τη θέση τους, με λιγότερα δικαιώματα και αξιώσεις. Ωστόσο, οι συγχωνεύσεις έδωσαν την ευκαιρία για συνολικότερες μειώσεις προσωπικού που ακόμη δεν έχουν ξεδιπλωθεί ολοκληρωτικά.
Οι εκπρόσωποι της Ενωσης Ελληνικών Τραπεζών επαναλαμβάνουν σε κάθε ευκαιρία ότι θα υπάρξει μείωση των θέσεων εργασίας, αν δεν προσαρμοστούν οι εργαζόμενοι στη νέα κατάσταση. Ο υφυπουργός Εργασίας Χρ. Πρωτόπαππας, πρώην συνδικαλιστής στις τράπεζες, προωθεί το νέο μοντέλο τραπεζοϋπαλλήλου. Το νέο αυτό μοντέλο ορίζει τον εργαζόμενο έξω από την τράπεζα, να κυνηγά πελάτες και στόχους από τους οποίους θα εξαρτάται η αμοιβή του, με συνεχώς ανανεούμενα και πιο εξαντλητικά πλάνα, μέχρι τη δική του εξάντληση. Δεδομένο ωράριο εργασίας, αποδοχές, ασφάλιση, συνδικαλιστικά δικαιώματα και δράση δε χωρούν σε αυτό το νέο μοντέλο. Ηδη η ΟΤΟΕ διαπραγματεύεται με τους τραπεζίτες για ειδικά ωράρια εργασίας, σε «ειδικές» θέσεις, με αντάλλαγμα καλύτερες αποδοχές.
Σε αυτή τη φάση δύο κυρίαρχα προβλήματα αντιμετωπίζουν οι τραπεζοϋπάλληλοι στις τράπεζες που συγχωνεύτηκαν ή ιδιωτικοποιήθηκαν. Την αλλαγή των εσωτερικών οργανισμών εργασίας και την ενοποίηση των ασφαλιστικών Ταμείων εκείνων των τραπεζών που συγχωνεύτηκαν. Οι αλλαγές των οργανισμών εργασίας θα κινηθούν στην παραπάνω κατεύθυνση ελαστικοποίησης των εργασιακών σχέσεων. Θα καταργήσουν και έχει ήδη αρχίσει αυτό κατακτήσεις πολλών ετών. Θα επιβάλουν τα νέα συστήματα αμοιβών, που καταργούν τις ρυθμίσεις των συλλογικών συμβάσεων εργασίας.