«Καρφί» στο μάτι της αντίδρασης, ντόπιας και ξένης, καθώς αποκάλυπτε το βρόμικο ρόλο του μοναρχοφασισμού και των ιμπεριαλιστικών αφεντικών του - Μ. Βρετανίας και ΗΠΑ - που επενέβησαν για να καθυποτάξουν το λαό που έβγαινε νικητής από την Κατοχή, ο «Ρ» ακολούθησε το ΚΚΕ στις διώξεις. Ετσι, στις 17 Οκτώβρη 1947 με την απαγόρευση λειτουργίας του ΚΚΕ (φασιστικό Γ' Ψήφισμα και Ν. 509), απαγορεύεται και η νόμιμη κυκλοφορία της εφημερίδας. Μια απαγόρευση που θα κρατήσει -καθώς μεσολάβησαν ο Εμφύλιος και η ήττα του ΔΣΕ και η μακρά παρανομία του Κόμματος - 27 ολόκληρα χρόνια! Χρόνια όμως, που ποτέ δε σταμάτησε να κυκλοφορεί, σε βαθιά παρανομία, πάντα, ο «Ριζοσπάστης» για να ενημερώνει και εμψυχώνει τον αγωνιζόμενο λαό, στην πάλη του για δημοκρατικά και κοινωνικά δικαιώματα, για εθνική ανεξαρτησία και σοσιαλισμό, για τα κομμουνιστικά ιδανικά.
Η νόμιμη επανέκδοση του «Ριζοσπάστη» θα έρθει, τελικά, με ασίγαστους και ανυποχώρητους αγώνες και με θυσίες, πρώτα απ' όλα, των κομμουνιστών, των λαϊκών αγωνιστών, όλ' αυτά τα χρόνια των διώξεων και της παρανομίας.
Σχετικά με τη νόμιμη επανέκδοση του «Ριζοσπάστη», ως οργάνου της ΚΕ του ΚΚΕ, θυμίζουμε πως ακολούθησε, άμεσα, τη νομιμοποίηση του Κόμματος, κάτι που έγινε με την κατάργηση, από τη μετά τη χούντα κυβέρνηση, των φασιστικών, Γ' Ψηφίσματος και του Ν. 509. Πόσες χιλιάδες, αλήθεια, αγωνιστές κομμουνιστές δε δικάστηκαν και καταδικάστηκαν, ταλαιπωρήθηκαν, βασανίστηκαν και δολοφονήθηκαν ακόμη, μ' αυτούς τους φρικιαστικούς νόμους του εμφυλιοπολεμικού κράτους. Κι ανάμεσά τους πολλοί, άνθρωποι του «Ρ», δημοσιογράφοι και άλλοι εργαζόμενοι και διακινητές αλλά και απλοί αναγνώστες του «Ρ» στις μαύρες εκείνες περιόδους... Αλλά η νομιμοποίηση του ΚΚΕ και η νόμιμη επανέκδοση του «Ριζοσπάστη» ήταν η πιο μεγάλη, η πιο σημαντική λαϊκή κατάχτηση.
Με την πτώση της χούντας και μέχρι να νομιμοποιηθεί το ΚΚΕ, με τη φροντίδα του Κόμματος, εκδόθηκε, προσωρινά, η εφημερίδα «ΝΕΑ ΕΛΛΑΔΑ». Ενώ προετοιμαζόταν η έκδοση του «Ρ» μόλις θα το επέτρεπαν οι συνθήκες. Αυτό έγινε, ακριβώς, στις 24 Σεπτέμβρη 1974 το βράδυ οπότε ο «Ριζοσπάστης», την επομένη στις 25 το πρωί κρεμόταν «ολοζώντανος» στα περίπτερα προκαλώντας τη συγκίνηση και το θαυμασμό κομμουνιστών και φίλων του Κόμματος, των λαϊκών αγωνιστών που διάβαζαν, νόμιμη πια την εφημερίδα τους, μετά 27 χρόνια βαθιάς παρανομίας...
Πρώτος εκδότης του «Ρ» - που έμεινε ως το 1978 - ήταν ο σ. Νίκανδρος Κεπέσης. Ενώ πρωταγωνιστικό ρόλο, από διάφορες θέσεις, για τη νόμιμη πλέον επανέκδοση της εφημερίδας, στην πρώτη αυτή νόμιμη έκδοση μετά από 27 ολόκληρα χρόνια παρανομίας, 25.9.74, είχαν οι Ζήνωνας Ζορζοβίλης, Γιάννης Παλαβός, Μάκης Λυμπεράτος, Θεμιστοκλής Υψηλάντης μαζί με μια μικρή ομάδα συντρόφων δημοσιογράφων.
Βεβαίως οι συνθήκες ελληνικές και διεθνείς έχουν αλλάξει σε σχέση με το 1974. Νέα, σύνθετα και πολύπλοκα καθήκοντα και απαιτήσεις μπαίνουν μπροστά στην εφημερίδα του Κόμματος. Η ανάγκη της ουσιαστικής ενημέρωσης γίνεται ολοένα και περισσότερο επιτακτική. Η ίδια η αγωνιστική ιστορία, ο χαρακτήρας και, ασφαλώς, η αποστολή της εφημερίδας μας ως καθημερινής κομμουνιστικής εφημερίδας, οργάνου της ΚΕ του ΚΚΕ, υπογραμμίζει σε όλους τους κομμουνιστές το χρέος τους, να δουλεύουν καθημερινά με το «Ριζοσπάστη». Πρώτα απ' όλα, να τον διαβάζουν, να τον μελετούν ανελλιπώς για να ενημερώνονται ολόπλευρα για την πολιτική και τις θέσεις του ΚΚΕ. Αλλά και αυτό, όσο και αν συμβάλλει αποφασιστικά στην καλύτερη δυνατή ανάπτυξη της δουλιάς των κομμουνιστών, δε φτάνει. Χρειάζεται και η διάδοσή του, η ανάπτυξη της κυκλοφορίας του. Ετσι που να φτάνει η φωνή του ΚΚΕ σε πολύ περισσότερους εργάτες, αγρότες, νεολαίους, γυναίκες και επαγγελματοβιοτέχνες. Και εδώ η διάδοση του «Ριζοσπάστη» είναι μαζί με την πλατιά δουλιά μας στις λαϊκές δυνάμεις το καλύτερο «εργαλείο» σύνδεσής τους με το Κόμμα και την πολιτική του. Ετσι θα προωθείται πιο αποφασιστικά η μοναδική εναλλακτική για το λαό διέξοδος που προτείνει το ΚΚΕ, το κοινωνικοπολιτικό μέτωπο πάλης για τη λαϊκή εξουσία.