Το προηγούμενο Σάββατο δεκάδες χιλιάδες εργαζόμενοι διαδήλωσαν στους δρόμους της Πράγας. Ηταν η μεγαλύτερη εργατική διαδήλωση των τελευταίων χρόνων και η κατάληξη ενός κύματος κινητοποιήσεων που ξεκίνησαν σε όλη τη χώρα από το καλοκαίρι. Στόχος των εργατικών κινητοποιήσεων είναι η προτεινόμενη από τη δεξιο-«αριστερή» κυβέρνηση συνασπισμού (της οποίας ηγούνται οι Σοσιαλδημοκράτες του Βλάντιμιρ Σπίντλα) δραστική περικοπή των δημοσίων δαπανών έτσι ώστε η χώρα να γίνει μέλος της ΟΝΕ μέχρι το 2009. Το δημόσιο έλλειμμα στην Τσεχία βρίσκεται περίπου στο 4,5% του ΑΕΠ (4,77 δισ. δολάρια) και η κυβέρνηση επιθυμεί να το μειώσει σε πρώτη φάση σε 3,24 δισ. δολάρια μέχρι το 2007. Καταληκτικός στόχος, όπως δήλωσε και ο πρωθυπουργός Σπίντλα, «είναι να συγκεντρωθούν περίπου 9 δισ. ευρώ για να υπάρξει σταθερότητα» και να καταφέρει η χώρα να ενταχθεί στην ΟΝΕ.

Η μείωση αυτή του ελλείμματος θα επιτευχθεί με το «πάγωμα» των μισθών των δημοσίων υπαλλήλων, με την αύξηση των φόρων που θίγουν τους μισθωτούς και την περικοπή των κοινωνικών επιδομάτων, όπως, για παράδειγμα, την περικοπή των επιδομάτων αναρρωτικής άδειας κατά 25% μέσα σε τρεις μέρες από την υπερψήφιση των μέτρων. Επιπλέον οι περικοπές θα σημάνουν λιγότερα χρήματα για τη δημόσια Υγεία, για τους αγρότες, για την Παιδεία, χαμηλότερες συντάξεις και την απόλυση 30.000 δημοσίων υπαλλήλων μέσα στα επόμενα 3 χρόνια. Αποκορύφωμα αυτής της επίθεσης ενάντια στο λαϊκό εισόδημα θα είναι η σταδιακή μείωση του φόρου των επιχειρήσεων από 31% σε 24% στα τρία χρόνια.

Είναι προφανές ότι η μείωση των δημόσιων εξόδων δεν είναι ο μόνος στόχος αυτής της πολυεπίπεδης (υπάρχουν 12 διαφορετικά νομοσχέδια) αντιλαϊκής επίθεσης. Ο στόχος, όπως δήλωσε και ο Σπίντλα, είναι να τονωθεί το επιχειρηματικό κλίμα και οι δραστηριότητες του κεφαλαίου στη χώρα. Οπως εύκολα καταλαβαίνει κανείς από το μέγεθος και το εύρος των προτεινόμενων περικοπών στόχος είναι τελικά να εδραιωθεί στη χώρα ένα ακόμα πιο σκληρό μοντέλο νεοφιλελευθερισμού, που θα ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις του δυτικοευρωπαϊκού αλλά και εγχώριου κεφαλαίου και στις συνθήκες της «ελεύθερης αγοράς» της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Μια μέρα μετά το μεγάλο συλλαλητήριο του Σαββάτου οι κυβερνητικοί εταίροι συναντήθηκαν και κατέληξαν ότι το προτεινόμενο πακέτο θα κατατεθεί προς ψήφιση με πολύ μικρές αλλαγές. Ο Σπίντλα επίσης έκανε σαφές ότι αν το πρόγραμμα λιτότητας δεν περάσει ο ίδιος θα παραιτηθεί. Η αδιαφορία τους για το λαϊκό αίσθημα προφανής. Ωστόσο, τα πράγματα δεν είναι καθόλου απλά. Ο δεξιο-«αριστερός» συνασπισμός των Σοσιαλδημοκρατών (CSSD) με τα κόμματα των Χριστιανοδημοκρατών (KDU-CSL) και της Ενωσης των Ελευθέρων (US-DEU) διαθέτει πλειοψηφία μόλις μίας έδρας στο Κοινοβούλιο (101 σε σύνολο 200). Περίπου 10 βουλευτές των Σοσιαλδημοκρατών μάλιστα έχουν κάνει γνωστή τη δυσαρέσκειά τους για το πρόγραμμα λιτότητας. Χαρακτηριστικά ένας από αυτούς, ο Βλάντιμιρ Λάστουβκα, δήλωσε: «Θλίβομαι που ο πρωθυπουργός συνδέει το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα με μια τέτοια μεταρρύθμιση (...) Το πρόγραμμα παίρνει από τους φτωχούς για να δώσει στους πλούσιους». Ωστόσο, παρά τις «φιλολαϊκές» διακηρύξεις, τόσο αυτός όσο και οι περισσότεροι από τους «αντιρρησίες» θα ψηφίσουν υπέρ των μέτρων όταν το θέμα έρθει προς ψήφιση σε μερικές μέρες. Οπως σημειώνει άλλος «αντιρρησίας», ο Στάνισλαβ Κρέτσεκ, «οι αλλαγές που προτείναμε δε θα εισακουστούν αλλά θα ψηφίσουμε υπέρ. Μερικές φορές η επιλογή είναι μεταξύ του χειρότερου και του χείριστου αλλά πρέπει να ψηφίσεις επειδή δεν υπάρχει άλλη επιλογή. Αν δε γίνει τώρα η μεταρρύθμιση θα γίνει αργότερα με χειρότερο τρόπο»...

Αλλά το θέμα δεν τελειώνει εκεί. Ενας από τους «αντιρρησίες» των Σοσιαλδημοκρατών, ο βουλευτής Γιόσεφ Χόινταρ, που αποχώρησε από την κυβερνητική κοινοβουλευτική ομάδα τον Ιούνη, απειλεί πλέον να καταψηφίσει το πρόγραμμα και ουσιαστικά να ρίξει την κυβέρνηση. Μάλιστα, στις 16 του Σεπτέμβρη δήλωσε στην εφημερίδα «Λίντοβε Νόβινι»: «Κατηγορηματικά θα καταψηφίσω τις προτάσεις της κυβέρνησης». Μία μέρα μετά τις δηλώσεις ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε ότι θα συναντηθεί μαζί του για να τον πείσει για το αντίθετο...

Από την άλλη πλευρά βρίσκεται το μεγαλύτερο κόμμα της αντιπολίτευσης, οι δεξιοί Κοινωνικοί Δημοκράτες (ODS), οι οποίοι φυσικά ευελπιστούν σε μια πτώση της κυβέρνησης και στη δική τους άνοδο στην εξουσία. Φέρονται μάλιστα έτοιμοι να καταθέσουν πρόταση μομφής κατά της κυβέρνησης στις 23 του Σεπτέμβρη για να εκβιάσουν αυτή την εξέλιξη. Ωστόσο, ούτε εδώ τα πράγματα είναι απλά. Οι Κοινωνικοί Δημοκράτες δεν είναι τόσο αφελείς ώστε να θέλουν να χρεωθούν αυτοί τα αντιλαϊκά μέτρα. Ούτε φυσικά είναι κατά των μέτρων και της ευρωπαϊκής προοπτικής τους, ακόμα και αν ο δεξιός λαϊκισμός τους (τον οποίο εκφράζει και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Βάτσλαβ Κλάους) τους επιτρέπει να καταδικάζουν φραστικά κάποιες πτυχές αυτών των εξελίξεων.

Και εδώ έρχεται να προστεθεί ένα ακόμα σενάριο, το οποίο κερδίζει σε υποστηρικτές και το οποίο είναι αποκαλυπτικό των προθέσεων και των συμφερόντων των αστικών πολιτικών δυνάμεων. Σύμφωνα με τον αντιπρόεδρο των Σοσιαλδημοκρατών και υπουργό Εργασίας, Ζντένεκ Σκρόμαχ, στην περίπτωση που πέσει η κυβέρνηση πρέπει να σχηματιστεί μια κυβέρνηση «ουράνιο τόξο» με τη συμμετοχή όλων των μη κομμουνιστικών κομμάτων! Δηλαδή, όλων των κομμάτων πλην του Κομμουνιστικού Κόμματος Βοημίας- Μοραβίας (KSCM), της τρίτης δύναμης στη χώρα με 18,5% των ψήφων. Μιας τέτοιας κυβέρνησης, πάντα σύμφωνα με τον Σκρόμαχ, θα ηγηθεί ένας ανεξάρτητος τραπεζίτης και το μόνο μέλημά της θα είναι να εφαρμόσει το αντιλαϊκό πρόγραμμα για το οποίο κανένα κόμμα δε θέλει να αναλάβει την ευθύνη! Το σχέδιο φυσικά αντιμετωπίζει θετικά και η ηγεσία των Κοινωνικών Δημοκρατών.

Δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι η κυβέρνηση θα πέσει αλλά τα προσχήματα της αστικής πολιτικής ζωής στην Τσεχία έχουν πλέον πέσει. Μπροστά στο φάσμα να μην εφαρμοστεί το σκληρό αντιλαϊκό πακέτο και στην ανάγκη να κρατηθεί μακριά από την εξουσία η μόνη πολιτική δύναμη που έχει διαφορετικό πρόγραμμα, τα αστικά κόμματα είναι πρόθυμα να κάνουν τα πάντα. Ακόμα και όταν η μεγάλη πλειοψηφία του λαού αντιτίθεται στα σχέδιά τους.