Παπαγεωργίου Βασίλης

Ενα ατέλειωτο διπλωματικό παζάρι έχει στηθεί στην Κοπεγχάγη, στη Σύνοδο Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ενωσης και στο περιθώριό της. Η ένταση, οι μεταπτώσεις, οι συγκρούσεις και οι ανταγωνισμοί εξηγούνται αν λάβουμε υπόψη τη διακύβευση που συνιστά η διεύρυνση της ΕΕ με την ένταξη δέκα επιπλέον κρατών. Πρόκειται για ένα στόχο στρατηγικής σημασίας για τις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις της Ευρωπαϊκής Ενωσης αφού επιχειρούν να εξασφαλίσουν όχι μόνον τις νέες αγορές στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, αλλά και να αξιοποιήσουν την άφθονη φθηνή εργατική δύναμη από τις χώρες αυτές.

Στο παζάρι αυτό παίρνει μέρος, με ιδιαίτερο μάλιστα ζήλο, η ελληνική κυβέρνηση. Χτες το απόγευμα λίγο πριν αρχίσει επισήμως η Σύνοδος, ο πρωθυπουργός, Κ. Σημίτης, παραχώρησε συνέντευξη Τύπου όπου παρουσίασε τον απολογισμό από τις συναντήσεις του με τον πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, Γλ. Κληρίδη (προχτές το βράδυ) και με την τουρκική ηγεσία (Ερντογάν, Γκιούλ, Γιακίς) χτες το πρωί.

Από τις δηλώσεις του πρωθυπουργού, αλλά και από το κλίμα που επιχειρεί να δημιουργήσει στην Κοπεγχάγη η ελληνική αντιπροσωπεία, προκύπτει ότι η κυβέρνηση ετοιμάζεται να πανηγυρίσει ως εθνική επιτυχία μια απόφαση της Συνόδου για την ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ενωση.

Ωστόσο, όπως και σε όλα τα προηγούμενα στάδια αυτού του θέματος, η κυβέρνηση αποκρύπτει και αποσιωπά το γεγονός ότι μια τέτοια εξέλιξη οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στη λεγόμενη ευρω-διχοτόμηση, στο βαθμό που η ένταξη θα αφορά στο νότιο τμήμα της Κύπρου και θα παγιώνει τη γραμμή που χωρίζει το νησί στα δύο.

Ο πρωθυπουργός, Κ. Σημίτης, ισχυρίστηκε για άλλη μια φορά ότι η κυβέρνηση περιμένει από τη Σύνοδο μια «καθαρή» απόφαση για την ένταξη της Κύπρου, χωρίς προϋποθέσεις, μια απόφαση που θα αποσυνδέει την ένταξη από την πορεία επίλυσης του Κυπριακού. Ως προς αυτό όμως θα πρέπει να περιμένουμε το τελικό κείμενο των συμπερασμάτων της Συνόδου και το πρωτόκολλο που θα ακολουθεί την απόφαση. Μάλιστα, ο ίδιος ο Κ. Σημίτης, για να προλάβει κάποια εξέλιξη η οποία θα «θάμπωνε» την «καθαρή ένταξη», έσπευσε να δηλώσει ότι στο τελικό κείμενο θα υπάρχει κάποια διατύπωση με την οποία οι «δεκαπέντε» θα εκφράζουν την επιθυμία τους για τη λύση του Κυπριακού... Με τον τρόπο αυτό, ο πρωθυπουργός ουσιαστικά προαναγγέλλει ότι θα υπάρχει και «ουρά» στην απόφαση της Κοπεγχάγης για ένταξη της Κύπρου, με μια διατύπωση που θα διατηρεί τη διασύνδεση της ένταξης με την πορεία του Κυπριακού, όπως είχε γίνει και στο Ελσίνκι το Δεκέμβρη του 1999.

Στην ίδια συνέντευξη, ο Κ. Σημίτης εξέφρασε την απαισιοδοξία του σχετικά με τις διαπραγματεύσεις για το Κυπριακό, οι οποίες διεξάγονταν καθ' όλη τη διάρκεια της χτεσινής μέρας στην Κοπεγχάγη με συναντήσεις και διαβουλεύσεις μεταξύ όλων των πλευρών, αφού εδώ βρίσκονται τόσο οι εκπρόσωποι των δύο κοινοτήτων, όσο και ο ειδικός απεσταλμένος του ΟΗΕ, Αλβάρο ντε Σότο. «Αν ήταν εδώ ο κ. Ανάν θα υπήρχαν πιθανότητες επίλυσης», είπε χαρακτηριστικά ο πρωθυπουργός. Βεβαίως, οι συζητήσεις για το Κυπριακό θα συνεχιστούν και τις επόμενες μέρες, μέχρι το τέλος της Συνόδου, το οποίο παραμένει άδηλο.

Τέλος, ο Κ. Σημίτης επανέλαβε ότι η ελληνική κυβέρνηση είναι υπέρ μιας θετικής απάντησης της Συνόδου στο αίτημα της Τουρκίας για τον ορισμό ημερομηνίας έναρξης των διαπραγματεύσεων για την ένταξή της στην ΕΕ. Ανέφερε, μάλιστα, ότι κατά την άποψη της κυβέρνησης η ημερομηνία αυτή θα μπορούσε να είναι εντός του 2004. Αυτή τη θέση παρουσίασε, εξάλλου, στην τουρκική ηγεσία κατά τη διάρκεια της πρωινής συνάντησης.

Βεβαίως, το κεντρικό θέμα της Συνόδου της Κοπεγχάγης, το θέμα της διεύρυνσης, δεν αφορά μόνο στην ένταξη της Κύπρου και στην υποψηφιότητα της Τουρκίας. Εχει ένα πλήθος άλλων παραμέτρων και εμποδίων, που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι «δεκαπέντε» κατά τη διάρκεια των εργασιών σήμερα και αύριο. Το πιο σημαντικό αφορά στη χρηματοδότηση της διεύρυνσης και στα ποσά που θα διαθέσει η ΕΕ ως «δέλεαρ» στις υπό ένταξη χώρες για να πετύχει την υποταγή τους.

Η απόφαση της Συνόδου των Βρυξελλών (Οκτώβρης 2002) για τη μείωση των σχετικών κονδυλίων κατά 2 δισ. ευρώ προκάλεσε έντονες αντιδράσεις σε πολλές από τις υποψήφιες χώρες. Το ποσό των 42 δισ. ευρώ, το οποίο αποφασίστηκε από το Βερολίνο το 1999, και θα μοιράζονταν σε έξι χώρες, μειώθηκε σε 40 δισ. ευρώ ενώ αυξήθηκαν οι δικαιούχοι χώρες σε δέκα... Δηλαδή, μια πραγματική σφαγή.

Ομως, όπως και στις προηγούμενες «διευρύνσεις», δε λαμβάνουν υπόψη τους τις αντιδράσεις των ίδιων των λαών. Οπως είναι γνωστό, αυτό το διάστημα βρίσκονται σε εξέλιξη μεγάλες αγροτικές, κυρίως, κινητοποιήσεις σε δύο από τα μεγαλύτερα υποψήφια κράτη, την Πολωνία και την Τσεχία, αλλά και αλλού, για την τύχη που επιφυλάσσει η διεύρυνση στον αγροτικό και σε άλλους τομείς.