Σε λίγες μέρες, στις 19 Οκτώβρη, ο λαός της Ιρλανδίας καλείται για δεύτερη φορά να ξαναπάει στις κάλπες για να ψηφίσει «υπέρ» ή «κατά» της Συνθήκης της Νίκαιας. Στη χώρα υπάρχει ένα έντονο κλίμα καταψήφισης της Συνθήκης και η κυβέρνηση, με κάθε τρόπο, δείχνει την ανησυχία της. Με αφορμή αυτήν την κατάσταση, μιλήσαμε με τον Τζον Τζέφερις, μέλος της Κεντρικής Εκτελεστικής Επιτροπής του Εργατικού Κόμματος Ιρλανδίας και εκπρόσωπο Τύπου του κόμματος.

-- Ποια είναι η διαμορφωμένη κατάσταση σήμερα στην Ιρλανδία;

-- Η ήττα της Συνθήκης της Νίκαιας, στο δημοψήφισμα της 7ης Ιούνη 2001 ήταν ένα δυνατό πλήγμα για το κατεστημένο της Ιρλανδίας. Ολα τα κόμματα του κατεστημένου υποστήριζαν τη Συνθήκη. Λιγότερο από το 10% των μελών του Κοινοβουλίου της χώρας ήταν εναντίον της. Η ηγεσία του συνδικαλιστικού κινήματος την υποστήριζε καθώς και όλες οι εθνικές εφημερίδες και τα άλλα μέσα ενημέρωσης πίεζαν για μια θετική ψήφο. Παρ' όλες αυτές τις πιέσεις, ο ιρλανδικός λαός με 54% ψήφισε κατά της Συνθήκης της Νίκαιας, ενώ το 46% των ψηφοφόρων ψήφισαν υπέρ.

Το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας αυτής θα έπρεπε να ήταν και το τέλος αυτού του ζητήματος. Η κυβέρνηση της Ιρλανδίας θα έπρεπε να αναζητούσε την επαναδιαπραγμάτευση της Συνθήκης, αλλά αντί αυτού, πήγε σε μια Σύνοδο της ΕΕ και ζήτησε "συγνώμη" για τον τρόπο που ψήφισε ο λαός. Αυτή η ενέργεια της κυβέρνησης αγγίζει τα όρια της προδοσίας, μιας και πρόδωσε την ψήφο του ιρλανδικού λαού, ο οποίος απέρριψε τη Συνθήκη της Νίκαιας.

Αμέσως, το κατεστημένο άρχισε να σχεδιάζει τρόπους ώστε να αντιστρέψει την ψήφο. Η κυβέρνηση δημιούργησε το «Φόρουμ για την Ευρώπη» το οποίο υποτίθεται ότι θα συζητούσε όλες τις πλευρές της μέλλουσας πορείας της Ευρώπης. Στο «Φόρουμ» συμμετείχαν κυρίως τα κόμματα του κοινοβουλίου (Dail Iireann) - δηλαδή, αντιπροσώπευε κυρίως τις ίδιες δυνάμεις που είχαν ηττηθεί στο δημοψήφισμα. Μικρότερα κόμματα, όπως το Εργατικό Κόμμα συμμετείχαν με μια «Ειδική Κατάσταση Παρατηρητή», που τους έδινε το δικαίωμα να παίρνουν το λόγο περιστασιακά, άλλα δεν είχαν κανέναν λόγο στις αποφάσεις του «Φόρουμ». Τελικά, το «Φόρουμ» έγινε ένα ακόμα φερέφωνο για την καμπάνια του «Ναι».

-- Μεγάλος λόγος γίνεται από τους υποστηρικτές της Συνθήκης για την ουδετερότητα της Ιρλανδίας, και πώς αυτή εξασφαλίζεται με μια συμφωνία που αποφασίστηκε στη Σεβίλλη τον περασμένο Ιούνη. Ποιο είναι το σχόλιό σας;

-- Η ουδετερότητα της Ιρλανδίας έχει ήδη τεθεί σε κίνδυνο από την παρούσα κυβέρνηση της χώρας. Ο πρωθυπουργός (Taoiseach) Μπέρτι Αχερν το 1996 απέρριπτε έντονα την ιδέα να συμμετάσχει η Ιρλανδία στο «Συνεταιρισμό για την Ειρήνη» του ΝΑΤΟ, αλλά μετά από τρία χρόνια, ο τότε υπουργός Εξωτερικών υπέγραψε συμφωνία με το ΝΑΤΟ. Ανώτερο στρατιωτικό προσωπικό της Ιρλανδίας υπηρετεί στην έδρα του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες ως αποτέλεσμα της ένταξής μας στο συνεταιρισμό αυτόν. Ηδη, η κυβέρνηση επιτρέπει στα στρατιωτικά αεροσκάφη των ΗΠΑ να ανεφοδιάζονται με καύσιμα στο αεροδρόμιο Σάνον, στη δυτική ακτή της χώρας, και στρατιωτικά πλοία των ΗΠΑ και άλλων χωρών του ΝΑΤΟ είναι τακτικοί επισκέπτες στα λιμάνια της χώρας μας. Με βάση τους όρους της Συνθήκης του Αμστερνταμ, η Ιρλανδία διαθέτει στρατεύματα 850 ανδρών στη Δύναμη Ταχείας Επέμβασης της ΕΕ.

Η Διακήρυξη της Σεβίλλης σχετικά με την ουδετερότητα της Ιρλανδίας δεν είναι μέρος της Συνθήκης της Νίκαιας και δεν έχει επικυρωθεί από τα κοινοβούλια των χωρών - μελών της ΕΕ. Το Εργατικό Κόμμα ζητούσε να εισαχθεί ένα πρωτόκολλο στη Συνθήκη της Νίκαιας, που να αναφέρεται στην ουδετερότητα της Ιρλανδίας. Οτιδήποτε λιγότερο από ένα πρωτόκολλο δεν προστατεύει τη θέση μας.

-- Η οικονομία της Ιρλανδίας δεν είναι και στην καλύτερη κατάσταση και οι υποστηρικτές του «όχι» έχουν κατηγορηθεί ότι ωθούν τους ψηφοφόρους να χρησιμοποιήσουν το δημοψήφισμα σαν ευκαιρία για να τιμωρηθεί η κυβέρνηση. Είναι αυτός ο πραγματικός στόχος;

-- Για μια σειρά χρόνια, η οικονομία της Ιρλανδίας ήταν σε άνοδο. Σχεδόν για πρώτη φορά, η κυβέρνηση είχε ένα μεγάλο εισοδηματικό πλεόνασμα και περίσσευμα χρημάτων. Αυτή ήταν η επίφαση, που πίσω της υπήρχε μια τελείως διαφορετική πραγματικότητα. Η εργατική τάξη της Ιρλανδίας δεν επωφελούνταν απ' αυτήν την ευφορία της οικονομίας. Υπήρχαν περισσότερες θέσεις εργασίας, αλλά κακοπληρωμένες και χωρίς την ασφάλεια του μέλλοντος. Πολλές από τις επιχειρήσεις των ΗΠΑ που έρχονται είχαν μια καθαρά αντισυνδικαλιστική πολιτική.

Επιπρόσθετα, το κυβερνητικό πλεόνασμα σε ρευστό χαραμιζόταν. Η κατασκευή δημόσιας στέγασης πρακτικά σταμάτησε όταν η κυβέρνηση υιοθέτησε μια πολιτική που στηριζόταν στην ιδιωτική κατασκευή. Τα ενοίκια και οι τιμές των σπιτιών έφτασαν στα ύψη. Ηταν πλέον κοινό φαινόμενο, άνθρωποι να έχουν υποθήκες πέντε φορές πάνω του ετήσιου εισοδήματός τους. Την ίδια στιγμή, οι υπηρεσίες για την υγεία σταματούσαν. Χιλιάδες νοσοκομειακά κρεβάτια βγήκαν από το σύστημα υγείας και οι λίστες αναμονής για βασικές εγχειρήσεις και περιθάλψεις έγιναν ακόμα πιο μεγάλες. Αυτή η κατάσταση ακόμα ισχύει.

Στις πρόσφατες γενικές εκλογές, που πραγματοποιήθηκαν το Μάη του 2002, η απερχόμενη κυβέρνηση συνασπισμού του Μπέρτι Αχερν υποσχέθηκε πως δε θα υπάρξουν περικοπές σε ό,τι αφορά την υγεία. Η κυβέρνηση επέστρεψε στην εξουσία με μια μεγάλη πλειοψηφία. Τα κόμματα της Αριστεράς δεν πήγαν καλά. Σε λιγότερο από 5 εβδομάδες μετά τις εκλογές, η νέα κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι αυξάνει τις επιβαρύνσεις για τις υπηρεσίες Ατυχημάτων και Επειγόντων Περιστατικών στα νοσοκομεία. Η τιμή του νοσοκομειακού κρεβατιού αυξήθηκε κατά 30% και η κυβέρνηση ενέκρινε μια μαζική αύξηση σε ό,τι αφορά τις ιδιωτικές ιατρικές ασφαλίσεις. Πρόσφατα, ένα υπόμνημα της κυβέρνησης διέρρευσε και έδειχνε ότι η κυβέρνηση έχει ανακαλύψει πως υπάρχει έλλειμμα 900 εκατομμυρίων ευρώ, που θα πρέπει να καλυφθεί από περικοπές. Υπάρχει ένας πραγματικός θυμός και αγανάκτηση ανάμεσα στο λαό που αισθάνεται ότι έχει εξαπατηθεί από την κυβέρνηση. Ο κύριος όγκος του κυβερνητικού συνασπισμού αποτελείται από το κόμμα «Φιάνα Φάιλ», το οποίο είδε πρόσφατα σε δημοσκόπηση τη δημοτικότητά του να πέφτει κατά 7%, σύμφωνα με δημοσίευμα του «Αϊρις Τάιμς» αυτής της εβδομάδας.

Και, εκτός απ' όλα αυτά, ο πρώην υπουργός Εξωτερικών, Ρέι Μπούρκε, επίσης μέλος του «Φιάνα Φάιλ» και στενός συνεργάτης του Αχερν κρίθηκε ένοχος για διαφθορά. Ο Μπούρκε, που είχε επαναδιοριστεί στην κυβέρνηση από τον Αχερν το 1997, ενώ βρισκόταν υπό ανάκριση, κρίθηκε ένοχος για μίζες αξίας πάνω από 300.000 ευρώ τη δεκαετία του 1980. Ακόμα ένας έμπιστος άνθρωπος του Αχερν, ο Π. Μάρα, πρώην κυβερνητικός εκπρόσωπος και διευθυντής της εκλογικής εκστρατείας για τη Συνθήκη της Νίκαιας του κόμματος «Φιάνα Φάιλ», κρίθηκε πως είχε παρακωλύσει την έρευνα. Αναγκάστηκε να παραιτηθεί την Παρασκευή 27 Σεπτέμβρη.

Παρ' όλα αυτά, το Εργατικό Κόμμα της Ιρλανδίας δεν υποστηρίζει πως ο λαός θα πρέπει να ψηφίσει κατά της Συνθήκης της Νίκαιας για να τιμωρήσει την κυβέρνηση. Πιστεύουμε ότι θα πρέπει να ψηφίσει αυστηρά σε σχέση με τη Συνθήκη της Νίκαιας και πιστεύουμε ότι αυτή η Συνθήκη έχει πολλά μειονεκτήματα και είναι επιβλαβής για την Ιρλανδία και τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Αυτό και μόνο είναι ένας σημαντικός λόγος για να καταψηφιστεί η Συνθήκη. Πάντως, είμαστε γεμάτοι πεποίθηση ότι για μια ακόμα φορά μπορούμε να νικήσουμε τη Συνθήκη. Μια δημοσκόπηση που δημοσιεύτηκε τη Δευτέρα 30 Σεπτέμβρη ανάμεσα στην αγροτική κοινότητα - που κατά παράδοση έχουν ψηφίσει υπέρ των συνθηκών της ΕΕ - έδειξε ότι οι υποστηρικτές της Συνθήκης φτάνουν μόνο το 43%.

-- Υπάρχει, απ' ό,τι ξέρουμε, ένα γερό κίνημα ενάντια στη Συνθήκη της Νίκαιας. Τι μπορείτε να μας πείτε γι' αυτό;

-- Πράγματι, υπάρχει. Σήμερα στην Ιρλανδία, εκτός από το Εργατικό Κόμμα Ιρλανδίας, κατά της Συνθήκης τάσσονται και το Σοσιαλιστικό Κόμμα που έχει ένα μέλος στο Κοινοβούλιο, το Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα, το Σιν Φέιν με 5 μέλη του Κοινοβουλίου, το Κόμμα των Πρασίνων με 6 μέλη του Κοινοβουλίου και το Κομμουνιστικό Κόμμα της Ιρλανδίας. Παράλληλα, υπάρχουν μια σειρά κινήματα ενάντια στη Συνθήκη, δεξιά, με τάσεις κατά των μεταναστών και άλλα. Ωστόσο, υπάρχει και η «Συμμαχία για την Ειρήνη και την Ουδετερότητα», που είναι μια πλατιά πλατφόρμα που συσπειρώνει μια σειρά οργανώσεις και κόμματα όπως το Εργατικό Κόμμα, το Σιν Φέιν, τους Πράσινους, το Σοσιαλιστικό Κόμμα και άλλους.

Αξίζει να σημειώσω ότι όλες οι ομάδες του «ΟΧΙ» αναμένεται να ξοδέψουν 250.000 ευρώ για την καμπάνια ενάντια στη Συνθήκη, σε αντίθεση με τους υποστηρικτές της Συνθήκης. Χαρακτηριστικά μπορώ να αναφέρω ότι το «Φιάνα Φάιλ» του κυβερνητικού συνασπισμού αναμένεται να ξοδέψει 500.000 ευρώ, ενώ οι υπόλοιποι μαζί 2,5 εκατομμύρια ευρώ...