H επίσκεψη του επικεφαλής του Συμβουλίου Ενεργειακής Κυριαρχίας του Λευκού Οίκου, Νταγκ Μπέργκαμ, στην Αθήνα πραγματοποιήθηκε στο φόντο πυκνών εξελίξεων και εντεινόμενων ανταγωνισμών πάνω από τον παγκόσμιο ενεργειακό χάρτη. Η επίσκεψή του, μετά την οποία ακολουθεί συνάντηση με τον Ελληνα υπουργό Ενέργειας Στ. Παπασταύρου στο περιθώριο του «Gastech Forum» στο Μιλάνο, έρχεται να σηματοδοτήσει τον κομβικό ρόλο που επιφυλάσσουν οι ΗΠΑ στην Ελλάδα για τα ενεργειακά τους σχέδια.

Αλλωστε ο αποκαλούμενος από τον αστικό Τύπο «τσάρος της Ενέργειας» των ΗΠΑ από τη θέση του στο Συμβούλιο Ενεργειακής Κυριαρχίας, που συγκροτήθηκε για να ελέγχει κεντρικά τις πολιτικές στον τομέα της Ενέργειας, κατευθύνει επιθετικά τη στρατηγική για την αύξηση των εξαγωγών LNG στις ευρωπαϊκές αγορές και διεθνώς.

Η ατζέντα του Μπέργκαμ διαμορφώνεται στο πλαίσιο σύνθετων διεθνών εξελίξεων και είναι ενδεικτική των μεγάλων κινδύνων που σηματοδοτούν τα σχέδια «αναβάθμισης» της χώρας μας στα ενεργειακά σχέδια των ΗΠΑ.

Η πρόσφατη συμφωνία Ρωσίας - Κίνας για νέο αγωγό φυσικού αερίου από τη Σιβηρία, μετά την επιβολή υψηλών δασμών από το Πεκίνο στο αμερικανικό LNG, επισφράγισε το τέλος στις ροές αμερικανικού αερίου προς την Κίνα, όπου μέχρι το 2024 οι ΗΠΑ κάλυπταν σχεδόν το 10% των αναγκών. Ετσι, η Ουάσιγκτον, ο μεγαλύτερος εξαγωγέας LNG του πλανήτη, στρέφεται ακόμα πιο αποφασιστικά προς τις αγορές της Ευρώπης.

Στην προμετωπίδα βρίσκεται η υλοποίηση της συμφωνίας ΗΠΑ - ΕΕ που υπογράφηκε τον Ιούλη, με βάση την οποία προβλέπονται από την ΕΕ αγορές αμερικανικών ενεργειακών προϊόντων 250 δισ. δολαρίων ετησίως. Οι αμερικανικές εξαγωγές κερδίζουν έδαφος στην ευρωπαϊκή αγορά, ωστόσο συνεχίζουν να ανταγωνίζονται το φυσικό αέριο που φτάνει με αγωγούς από Ρωσία και Αζερμπαϊτζάν, όπως και με τη μορφή LNG από το Κατάρ και αλλού. Στο πρώτο εξάμηνο του 2025, το 55% των ευρωπαϊκών εισαγωγών LNG προήλθε από τις ΗΠΑ, ενώ τον Αύγουστο το ποσοστό αυτό έφτασε στο 70%. Ολα αυτά την ώρα που η κατανάλωση LNG στην ΕΕ μειώνεται λόγω ΑΠΕ και βιομηχανικής στασιμότητας, γεγονός που δείχνει πως ο ανταγωνισμός για τα μερίδια αγοράς θα οξυνθεί.

Κεντρικό εργαλείο στους σχεδιασμούς των ΗΠΑ είναι ο Κάθετος Διάδρομος φυσικού αερίου, που ενώνει την Ελλάδα με τα δίκτυα Βουλγαρίας, Ρουμανίας, Ουγγαρίας, Σλοβακίας, Μολδαβίας και Ουκρανίας, αξιοποιώντας τους τερματικούς σταθμούς LNG σε Ρεβυθούσα και Αλεξανδρούπολη. Τα σχέδια του διαδρόμου προωθούνται εδώ και πάνω από μια δεκαετία, με συνολικό κόστος που εκτιμάται πως ξεπερνά τα 3 δισ. ευρώ, συμπεριλαμβανομένων 600 εκατ. για το ελληνικό τμήμα του δικτύου μεταφοράς φυσικού αερίου.

Δεν είναι τυχαίο ότι οι ΗΠΑ έχουν χαρακτηρίσει τον Διάδρομο «όνειρο της κυβέρνησής» τους, καθώς προσφέρει τη δυνατότητα να διοχετεύεται αμερικανικό LNG έως τα σύνορα με τη Ρωσία, παρακάμπτοντας τους ρωσικούς αγωγούς.

Παρά τις πανηγυρικές δηλώσεις που έχουν συνοδεύσει την ολοκλήρωση του Κάθετου Διαδρόμου, τα στοιχεία δείχνουν ότι η υλοποίηση περνά μέσα από ισχυρές αντιθέσεις. Οι πρώτες δημοπρασίες δυναμικότητας στον Κάθετο Διάδρομο απέτυχαν, με μηδενικές ή ελάχιστες δεσμεύσεις. Το πολύ υψηλό κόστος θεωρείται εμπόδιο στη μεταφορά LNG από την Ελλάδα μέχρι τις άδειες αποθήκες φυσικού αερίου της Ουκρανίας. Την ίδια στιγμή, εναλλακτικές διαδρομές (π.χ. μέσω Κροατίας ή Πολωνίας) κοστίζουν το μισό ή και το ένα τρίτο. Ετσι, τον Ιούλη και τον Αύγουστο ο Διάδρομος μετέφερε στην Ουκρανία μόλις το 2% των εισαγωγών της.

Τα εμπόδια δεν περιορίζονται φυσικά στην «αγορά». Ο πόλεμος στην Ουκρανία δείχνει πώς οι ενεργειακές υποδομές γίνονται στόχοι. Τον Αύγουστο ρωσικά drones έπληξαν σταθμό του Διαβαλκανικού αγωγού στη Ρουμανία, ο οποίος αποτελεί τμήμα του Κάθετου Διαδρόμου, σταματώντας τη ροή αερίου προς την Ουκρανία. Οι ζημιές «διορθώθηκαν», αλλά οι παραδόσεις παραμένουν μηδενικές, επιβεβαιώνοντας ότι στα χέρια του κεφαλαίου οι αγωγοί είναι ταυτόχρονα «όπλο» και «στόχος» των ανταγωνισμών.

Η επίσκεψη Μπέργκαμ, οι δηλώσεις Αμερικανών αξιωματούχων ότι η Ελλάδα είναι «ενεργειακός κόμβος» και «στρατηγικός πυλώνας» των σχεδιασμών «ενεργειακής κυριαρχίας», αποκαλύπτουν το βάθος της εμπλοκής. Η κερδοφορία των μονοπωλίων και οι ιμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί σπρώχνουν βαθύτερα τη χώρα σε επικίνδυνα σχέδια, που καμία σχέση δεν έχουν με τις λαϊκές ανάγκες. Σημαίνουν «συναγερμό» για πιο αποφασιστική πάλη απέναντι στους επικίνδυνους σχεδιασμούς!