Στον φιλόξενο χώρο του Μνημείου - Μουσείου του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας (ΔΣΕ) στη Θεοτόκο, στον Γράμμο, εκεί όπου κάθε χρόνο χτυπά η καρδιά της ιστορικής μνήμης και της τιμής στη μεγάλη δρακογενιά του ΔΣΕ, θα πραγματοποιηθεί διήμερο εκδηλώσεων στις 16 και 17 Αυγούστου.

Τη διοργάνωση έχει αναλάβει η Κομματική Οργάνωση Ηπείρου - Κέρκυρας - Λευκάδας του ΚΚΕ.

Η φετινή εκδήλωση ξεχωρίζει για την παρουσίαση του βιβλίου «Ο Πολιτικός Επίτροπος στον ΔΣΕ», της ιστορικού Φιλιώς Τόλια, διδάκτορα Σύγχρονης Ιστορίας και συνεργάτιδας του Τμήματος Ιστορίας της ΚΕ του ΚΚΕ, το Σάββατο 16 Αυγούστου στις 8 μ.μ. στον προαύλιο χώρο του Μουσείου.

Το βιβλίο έρχεται να ρίξει φως σε μια σχετικά άγνωστη αλλά κομβική πλευρά της δράσης του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας: Τον ρόλο του Πολιτικού Επιτρόπου. Με βάση πολυετή μελέτη και πλήθος αρχειακού υλικού, η συγγραφέας σκιαγραφεί τη φυσιογνωμία και τη συμβολή αυτής της ιδιότητας, η οποία έπαιξε καταλυτικό ρόλο στη λειτουργία και στη συνοχή του ΔΣΕ.

Αντλώντας εμπειρία από τον θεσμό του κομισάριου στον Κόκκινο Στρατό - σύμβολο της επαναστατικής πειθαρχίας και της πολιτικής καθοδήγησης - το ΚΚΕ αξιοποίησε τον θεσμό του Πολιτικού Επιτρόπου τόσο στον ΕΛΑΣ όσο και στον ΔΣΕ αργότερα, με ακόμα πιο συγκροτημένο τρόπο. Στον ΔΣΕ όμως ο θεσμός δεν ήταν απλή αντιγραφή: Απέκτησε ελληνικά χαρακτηριστικά και ενσωμάτωσε τις ανάγκες ενός λαϊκού στρατού που συγκροτήθηκε μέσα σε συνθήκες διωγμού και τρομοκρατίας, με στόχο όχι απλώς την επιβίωση αλλά τη νίκη.

Ο Πολιτικός Επίτροπος δεν ήταν απλώς «ο εκπρόσωπος του Κόμματος» σε κάθε μονάδα. Ηταν εκείνος που φρόντιζε να παραμένει ψηλά το φρόνημα των μαχητών, που διαφώτιζε, οργάνωνε, εμπνεόταν και ενέπνεε. Από το Γενικό Αρχηγείο έως τη διμοιρία, από την πρώτη γραμμή της μάχης έως τα μετόπισθεν της επιμελητείας, ο ΠΕ είχε καθοριστικό ρόλο: Διαμόρφωνε συνειδητούς αγωνιστές, που ήξεραν γιατί πολεμούν και για ποιον. Εμπαινε μπροστά στη μάχη, ως παράδειγμα και όχι μόνο ως καθοδηγητής. Ηταν υπεύθυνος για την πολιτική εκπαίδευση, την πειθαρχία, την ηθική θωράκιση του στρατεύματος. Ηταν δίπλα στους τραυματίες, στις μαχήτριες, στους νέους, σε κάθε ανάγκη της καθημερινής ζωής του ΔΣΕ.

Οπως και ο ίδιος ο ΔΣΕ, έτσι και ο ΠΕ αποτέλεσε στόχο των αστών. Κατά καιρούς παρουσιάστηκε ως «δογματικός», «σκληρός», «άνθρωπος του Κόμματος». Κι όμως, το βιβλίο καταγράφει με ιστορική ακρίβεια και ανθρώπινη ευαισθησία τα πρόσωπα πίσω από τον θεσμό: Ανθρώπους απλούς, με πίστη, θυσία και αυταπάρνηση, που έπαιξαν ρόλο θεμελιακό στην αντοχή και συνοχή του ΔΣΕ.

Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου ζωντανεύει και ένα άλλο, λιγότερο γνωστό κεφάλαιο: Η καθιέρωση γυναικών Πολιτικών Επιτρόπων στον ΔΣΕ, για την αντιμετώπιση των ιδιαίτερων προβλημάτων που είχαν να διαχειριστούν οι γυναίκες μαχήτριες. Σε μια εποχή που ακόμα και η παρουσία των γυναικών στον στρατό ήταν σπάνια, η επιλογή αυτή του ΚΚΕ μαρτυρά την πρωτοπορία και το προχώρημα της λαϊκής εξουσίας, ακόμα και κάτω από τις σφαίρες.

Η συγγραφέας δεν μένει σε περιγραφές. Ανασύρει στοιχεία για 2.559 Πολιτικούς Επιτρόπους, παρακολουθεί τις διαδρομές τους, εντοπίζει τόπους θυσίας, συγκεντρώνει μαρτυρίες. Το έργο της είναι πολύτιμο: Δεν αναδεικνύει απλώς έναν θεσμό, αλλά τον τρόπο με τον οποίο το ΚΚΕ οργάνωνε την ψυχή του στρατού του, σε καιρούς άνισου πολέμου, σε συνθήκες ηρωισμού και αιματηρών θυσιών.

Το διήμερο ολοκληρώνεται την Κυριακή 17 Αυγούστου με οργανωμένη επίσκεψη στον ιστορικό χώρο του Νοσοκομείου του ΔΣΕ, με ώρα αναχώρησης 9.30 π.μ. από το Μουσείο στη Θεοτόκο. Οι επισκέπτες θα έχουν την ευκαιρία να δουν από κοντά τον χώρο όπου λειτουργούσε το νοσοκομείο του ΔΣΕ, καθώς και το νεκροταφείο των μαχητών και μαχητριών που άφησαν την τελευταία τους πνοή εκεί, όπου είχαν μεταφερθεί βαριά τραυματισμένοι στη διάρκεια της μεγάλης μάχης του Γράμμου το καλοκαίρι του 1948.

Στο πλαίσιο οργανωμένων εργασιών που πραγματοποιήθηκαν τους προηγούμενους μήνες, αναδείχθηκαν 40 τάφοι που εντοπίστηκαν σε οργανωμένη διάταξη, πραγματοποιήθηκαν παρεμβάσεις καθαρισμού και σήμανσης, ενώ βελτιώθηκε και η προσβασιμότητα του χώρου, με τη διαμόρφωση μονοπατιών και σκαλοπατιών.