Τον βαθιά ταξικό χαρακτήρα του Λυκείου και των αλλαγών που ετοιμάζονται ανέδειξαν οι βουλευτές του ΚΚΕ, με αφορμή τη συζήτηση που πραγματοποιήθηκε την Τρίτη στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής για το «Εθνικό Απολυτήριο». Υπενθυμίζεται ότι μετά από πρόταση του ΠΑΣΟΚ, την οποία αξιοποίησε αμέσως η κυβέρνηση, ξεκίνησε με ορίζοντα ενός χρόνου συζήτηση για τη θεσμοθέτηση «Εθνικού Απολυτηρίου».

Σε μια συζήτηση μακριά από τις βαθιές αιτίες για την υποβάθμιση του μορφωτικού χαρακτήρα του Λυκείου και σε σχέση πάντα με την πρόσβαση στην Ανώτατη Εκπαίδευση, το ΚΚΕ ανέδειξε τις ευθύνες των κομμάτων για τη σημερινή μορφωτική υποβάθμιση του Λυκείου και το ζήτημα της εισαγωγής στην Ανώτατη Εκπαίδευση και ανέπτυξε την πρότασή του για το Ενιαίο 12χρονο Σχολείο Γενικής Παιδείας για όλους.

Ακολουθούν αποσπάσματα από την αναλυτική τοποθέτηση του βουλευτή του ΚΚΕ Γιάννη Δελή στην Επιτροπή.

Η σημερινή συνεδρίαση, κυρίες και κύριοι της Επιτροπής, όπως και ο επικείμενος διάλογος για την Παιδεία που εξαγγέλθηκε, εντάσσονται στα κυβερνητικά αλλά και ευρύτερα αστικά σχέδια προετοιμασίας και κοινωνικής ζύμωσης για αλλαγές στο Λύκειο. Αλλαγές αντιδραστικές, όπως θα εξηγήσουμε, οι οποίες σκοπό έχουν να καταστήσουν το Λύκειο ακόμα πιο ανταγωνιστικό, ακόμα πιο ταξικό. Αλλαγές οι οποίες θα συνδέσουν αυτό το Λύκειο και με την ίδια τη διαδικασία πρόσβασης στα πανεπιστήμια, κατά την οποία θα υψωθούν ακόμα περισσότερο ταξικοί φραγμοί για τις λαϊκές οικογένειες και τα παιδιά τους.

Γι' αυτό και η κυβερνητική πλειοψηφία με πολύ γρήγορα αντανακλαστικά, που δεν τα επιδεικνύει φυσικά σε άλλες περιπτώσεις εδώ στη Βουλή, αξιοποίησε αμέσως την πάσα - πρόταση του ΠΑΣΟΚ για τη σημερινή συνεδρίαση. Εκδηλώνεται λοιπόν σε ένα κρίσιμο εκπαιδευτικό και κοινωνικό θέμα η συναίνεσή σας, που αφορά βεβαίως και τα υπόλοιπα αστικά κόμματα, στον έναν ή στον άλλο βαθμό, και φυσικά επιβεβαιώνεται για άλλη μια φορά η κοινή σας εκπαιδευτική στρατηγική, μην πω και η τακτική.

Συναινέσεις ως πρόβες συγκυβέρνησης διαφόρων προθύμων; Ποιος ξέρει. Τίποτε άλλωστε δεν αποκλείεται...

Ποιο είναι το βασικό επιχείρημα για τις προετοιμαζόμενες αλλαγές στο Λύκειο; Η απώλεια του μορφωτικού του ρόλου. Τον έχασε τον μορφωτικό του ρόλο το Λύκειο, υποβαθμίστηκε και πρέπει να ξαναζωντανέψει, λένε. Πράγματι, έτσι είναι, αυτή είναι η πικρή αλήθεια. Αλλά για μια στιγμή: Ποιοι τα λένε όλα αυτά και ποιοι είναι όλοι αυτοί που χύνουν αυτά τα δάκρυα, που από μακριά φωνάζουν ότι είναι κροκοδείλια;

Είναι όλοι αυτοί που κυβέρνησαν και κυβερνούν έως τώρα και που φρόντισαν μεθοδικά όλα τα προηγούμενα χρόνια, με τους νόμους τους και τα μέτρα τους τα αντιδραστικά για την Παιδεία, το Λύκειο να το φτωχύνουν από μαθήματα ζωντανά και κρίσιμα για τους νέους ανθρώπους. Oπως η Καλλιτεχνική Παιδεία ας πούμε, με τη Μουσική, τα Εικαστικά και το Θέατρο, ή τα μαθήματα των Κοινωνικών Επιστημών, που όλα αυτά εξοβελίστηκαν. Η Φυσική Αγωγή υποβαθμίστηκε, για να φτάσουμε σήμερα να οδηγηθεί το Λύκειο στην τελευταία του τάξη να λειτουργεί με τέσσερα μαθήματα και να μετατρέπεται στην πράξη σε ένα σκέτο φροντιστήριο, πρωινό φροντιστήριο, και με ένα κόντρα μάθημα, έτσι για να σώζονται κάποια προσχήματα.

Και πότε γίνονται όλα αυτά; Στην εποχή μας σήμερα, που η επιστήμη και η τεχνολογία - άρα και η γνώση - αναπτύσσονται με άλματα και είναι κατεπείγουσα η ανάγκη να πλατύνει, να επεκταθεί η Γενική Παιδεία και να αγκαλιάσει όλους τους μαθητές.

Γιατί η γερή αρματωσιά μιας στέρεης γενικής παιδείας για κάθε νέο άνθρωπο δεν είναι ένα στενό ζήτημα επαγγελματικού προσανατολισμού, όπως συζητάτε τόση ώρα, αλλά κάτι παραπάνω. Είναι ζήτημα ζωής. Κι όμως, στη χώρα μας το Λύκειο αποτελεί μεν μια εκπαιδευτική βαθμίδα διακριτή, έξω όμως από την υποχρεωτική Εκπαίδευση. Η υποχρεωτική Εκπαίδευση παραμένει εννιάχρονη από το 1976 και επιπλέον το Λύκειο διαχωρίζεται σε Γενικό και Τεχνικό - Επαγγελματικό, στην ουσία σε ταξική βάση.

Αυτό βέβαια με τις μηχανές της κατηγοριοποίησης των σχολείων να δουλεύουν στο φουλ, διαφοροποιώντας τα ταξικά, πότε ως Ωνάσεια, πότε ως Πρότυπα, πότε ως παρέχοντα το «Διεθνές Απολυτήριο» για την απευθείας εισαγωγή ορισμένων στα ξένα πανεπιστήμια, για τους λίγους φυσικά.

Για τους πολλούς τι μένει; Το άγχος, η πίεση, τα ατέλειωτα φροντιστήρια, το άδειο πορτοφόλι, μήπως και πιάσει κάποιος καλό βαθμό για το πανεπιστήμιο.

Ολοι αυτοί οι διαχρονικοί θύτες σε βάρος των μορφωτικών δικαιωμάτων των παιδιών των λαϊκών οικογενειών επιμένουν και σήμερα, υποδυόμενοι τους σωτήρες, να προτείνουν ως φάρμακο για το Λύκειο ένα σκέτο φαρμάκι, στη χρυσή όμως συσκευασία του «Εθνικού Απολυτηρίου». Φαρμάκι εκπαιδευτικό, εξοντωτικό, αφού για να πάρει ένας μαθητής αυτό το «Εθνικό Απολυτήριο» θα πρέπει να ολοκληρώσει έναν εξεταστικό μαραθώνιο. Μια εξεταστική δοκιμασία τύπου πανελλαδικών εξετάσεων, όχι μόνο στο τέλος του Λυκείου αλλά και στις τρεις τάξεις του Λυκείου, και με την Τράπεζα Θεμάτων να λειτουργεί στο φουλ, φυσικά, ώστε να διασφαλίζεται το αδιάβλητο, μιας και πρόκειται να είναι καθοριστικός ο ρόλος του βαθμού αυτού του «Εθνικού Απολυτηρίου» για την πρόσβαση στο πανεπιστήμιο. Αυτά ακούμε τόση ώρα...

Επειδή - όπως λέτε - δεν μπορεί ένα τρίωρο εξεταστικό να κρίνει τη ζωή ενός ανθρώπου, τι προτείνετε εσείς; Το εξεταστικό αυτό τρίωρο, από τρίωρο να γίνει τρίχρονο. Αυτό προτείνετε. Είναι δυνατόν αυτό να το λέτε κατάργηση των πανελλαδικών εξετάσεων; Πολλαπλασιασμός των εξετάσεων είναι και όχι κατάργηση!

Το πρόβλημα του Λυκείου είναι ο εξετασιοκεντρικός χαρακτήρας του και η φροντιστηριοποίησή του. Αυτά είναι που το κάνουν ανιαρό, αυτά είναι που οδηγούν νέους που ψάχνουν και αναζητούν να πνίγουν τους προβληματισμούς τους μέσα στο σχολείο, να τους καταπνίγουν, γιατί όλα αυτά δεν είναι για τις εξετάσεις, βλέπετε.

Το φαινόμενο του φροντιστηρίου δεν είναι ελληνικό μονάχα, είναι διεθνές. Και δεν έχει να κάνει με τον τρόπο πρόσβασης, αλλά με την ίδια την ταξικότητα του σχολείου, με τον σκοπό του ως σχολείου - μηχανισμού αναπαραγωγής του κοινωνικού καταμερισμού εργασίας.

Το πρόβλημα δεν είναι ότι υπάρχει φροντιστήριο. Το πρόβλημα είναι ότι υπάρχει ένα μεγάλο κομμάτι λαϊκών οικογενειών που δεν έχει παραιτηθεί ακόμα από την προσδοκία να σπουδάσει τα παιδιά τους. Γι' αυτό και υπάρχει τόση αγωνία να επεκταθεί και να αλλάξει στάση η ελληνική κοινωνία απέναντι στην Τεχνικοεπαγγελματική Εκπαίδευση.

Η ρίζα των προβλημάτων, εν τέλει, είναι ότι το Λύκειο δουλεύει - και αύριο μάλιστα προορίζεται να δουλέψει με τα μέτρα αυτά ακόμα περισσότερο - για να αποκλείσει κάποιους από τη γνώση, τους πολλούς. Γιατί αύριο το σύστημα αυτούς τους πολλούς θέλει να τους αποκλείσει και από τη ζωή με δικαιώματα. Εδώ βρίσκεται και το άγχος των μαθητών του Λυκείου, η απώλεια του μορφωτικού του ρόλου.

Ούτε μπορείτε λοιπόν ούτε και θέλετε να εξασφαλίσετε τη μόρφωση για όλα τα παιδιά του λαού μας. Αυτήν την ολόπλευρη και πλατιά μόρφωση την προορίζετε μόνο για όσους «αντέχει η τσέπη τους». Για τους άλλους τους πολλούς, δεξιότητες και καταρτίσεις, «και πολύ τους είναι».

Μη νομίζετε όμως ότι όλα αυτά που απεργάζεστε μέρα - νύχτα θα τα περάσετε και τόσο εύκολα. Εχουν γνώση οι φύλακες. Ούτε μία εκπαιδευτική Ομοσπονδία δεν είναι μαζί σας στα σχέδια αυτά. Οσο για τους γονείς, και αυτοί διδάσκονται από την πικρή τους πείρα.

Για εμάς, το ΚΚΕ, απέναντι σε αυτό το σχολείο - εξεταστικό κέντρο, το σχολείο της απόγνωσης που ετοιμάζετε και όχι της γνώσης, το Κόμμα μας προβάλλει τη δημιουργία του Ενιαίου 12χρονου Σχολείου Γενικής Μόρφωσης, που δεν θα εξοντώνει, που θα δουλεύει σταθερά με όλα και για όλα τα παιδιά, αναπτύσσοντας όλες τις κλίσεις, τα ενδιαφέροντα, τα ταλέντα, θα καλλιεργεί τη δίψα για μόρφωση, θα δίνει διέξοδο στις νεανικές ανησυχίες, θα μορφώνει δηλαδή - και το «μορφώνει» βγαίνει από την αρχαία ελληνική λέξη «μορφή» - και θα καλλιεργεί πολύπλευρα την προσωπικότητα κάθε μαθητή μέχρι να ενηλικιωθεί, ώστε όταν ενηλικιωθεί να μπορεί ελεύθερα να επιλέξει αν θα συνεχίσει στην Ανώτατη ή στην Τεχνικοεπαγγελματική Εκπαίδευση, ή αν άμεσα θα εργαστεί. Τότε θα πρέπει να γίνει αυτή η επιλογή, και όχι πρόωρα, στα 14 - 15, γιατί το κρίσιμο ερώτημα τελικά δεν είναι αν πρέπει να υπάρχει Τεχνικοεπαγγελματική Εκπαίδευση, αλλά πότε πρέπει να αρχίζει αυτή, και στην ερώτηση αυτή όλοι σας απαντάτε ότι μπορεί να αρχίζει στα 14 και στα 15.

Μόνο το ΚΚΕ λέει ότι θα πρέπει να υπάρχει το Ενιαίο Γενικό Σχολείο μέχρι τα 18 χρόνια, μέχρι να ενηλικιωθεί ο άνθρωπος. Πρόκειται για την πρότασή μας για το σχολείο των σύγχρονων αναγκών και των δυνατοτήτων της εποχής μας, και αυτό το σχολείο, που είναι για όλους, δεν το αντέχει και δεν το επιδιώκει, σε τελική ανάλυση, ο καπιταλισμός.

Η Παιδεία είναι μέρος του συνολικού κοινωνικού προβλήματος. Δεν ξεκόβεται από τις ταξικές σχέσεις, και αυτές είναι που καθορίζουν τελικά και τον χαρακτήρα του σχολείου. Για το σχολείο αυτό και για την κοινωνία αυτή παλεύουμε κάθε μέρα, από σήμερα κιόλας και για το σήμερα, διεκδικώντας για το σήμερα έναν τρόπο πρόσβασης διαφορετικό, έστω ως μέτρο ανακούφισης, έστω ως μέτρο ενίσχυσης της προσπάθειας των μαθητών από τις λαϊκές οικογένειες. Να υπάρχει απεριόριστη δυνατότητα πολλαπλών επιλογών προτίμησης, να υπάρχει δικαίωμα επανάληψης της διαδικασίας όσες φορές το επιθυμούν οι υποψήφιοι και, το κυριότερο, να υπάρχει δυνατότητα να κατοχυρώνουν τα παιδιά τη βαθμολογία μαθημάτων και για τις επόμενες χρονιές.

Με την ευκαιρία, υπάρχει και ένας πολύ σοβαρός προβληματισμός από εκπαιδευτικούς για κάτι θέματα απίστευτης δυσκολίας που μπαίνουν κάθε χρόνο στις πανελλαδικές εξετάσεις. Θέματα που είναι τελείως μα τελείως αναντίστοιχα με το επίπεδο στο οποίο εξετάζονται αυτά τα 18χρονα παιδιά, μοιάζουν να προορίζονται να παίζουν τον ρόλο του κόφτη κάθε χρόνο και ακόμα κι αυτοί που τα προτείνουν δυσκολεύονται να τα λύσουν, ή χρειάζονται τουλάχιστον τρεις ώρες για να το κάνουν.