«Σχέδιο δράσης για συμμετοχή» ζήτησε χτες ο υπουργός Εξωτερικών της Κύπρου Κωνσταντίνος Κόμπος, προσερχόμενος στη συνεδρίαση των Ευρωπαίων ομολόγων του, επικαλούμενος κατά τ' άλλα τη σημασία της «διπλωματικής παρέμβασης», με φόντο τη ραγδαία ανάφλεξη στη Μέση Ανατολή και σε όλη τη γειτονιά, που σύρεται στον όλεθρο μετά τα χτυπήματα των ΗΠΑ κατά του Ιράν.

Προσερχόμενος στη συνάντηση ο Κόμπος είπε πως «πρέπει να βεβαιωθούμε ότι σε αυτές τις δύσκολες στιγμές διαδραματίζουμε ηγετικό ρόλο» στις εξελίξεις. «Διακυβεύονται πολλά πράγματα. Η ΕΕ δεν μπορεί να μείνει και δεν είναι ένας παθητικός παρατηρητής».

Αλλά και την προηγούμενη βδομάδα, παρεμβαίνοντας σε έκτακτη τηλεδιάσκεψη των Ευρωπαίων ΥΠΕΞ μετά τα πρώτα πλήγματα του Ισραήλ στην ιρανική επικράτεια, ο Κόμπος ανέφερε - μιλώντας εν πρώτοις για το πεδίο των διπλωματικών επαφών - ότι «η ΕΕ πρέπει να προχωρήσει σε ουσιαστική εμπλοκή, τόσο θεσμικά όσο και μέσω των κρατών - μελών» και τόνισε «την ανάγκη ανάσχεσης της περαιτέρω κλιμάκωσης και τερματισμού των αμοιβαίων επιθέσεων (...) απαιτείται συγκροτημένος σχεδιασμός πολιτικής εμπλοκής και στρατηγική τοποθέτηση της ΕΕ από τώρα».

Την ίδια στιγμή βέβαια που η Λευκωσία υπερθεματίζει για την αξία διπλωματικών πρωτοβουλιών, συγκεντρώνει ήδη μια σειρά προϋποθέσεις για την ολοένα βαθύτερη εμπλοκή της στις στρατιωτικές εξελίξεις, όχι μόνο εξαιτίας των βρετανικών βάσεων που φιλοξενεί σε Ακρωτήρι και Δεκέλεια, αλλά και κατ' εφαρμογήν σειράς «αμυντικών συμφωνιών» που έχει υπογράψει με μια σειρά «δυτικές» δυνάμεις και τις οποίες - καθόλου τυχαία - υπενθυμίζουν τις τελευταίες μέρες απανωτά ελληνοκυπριακά δημοσιεύματα.

Με βάση «Σύμφωνο αμυντικής συνεργασίας» που υπέγραψε η Κύπρος με τη Γαλλία τον Σεπτέμβρη του 2022 (αναβαθμίζοντας και επεκτείνοντας προηγούμενες του 2017 και του 2007), θεσμοθετήθηκε «η συνεργασία των δύο κρατών κατά τη διάρκεια επιχειρήσεων εκκένωσης στο πλαίσιο κατάστασης κρίσεως από την Μέση Ανατολή», που μεταξύ άλλων προβλέπει: Στάθμευση στην Κύπρο στρατιωτικών οχημάτων, (αερο)σκαφών και προσωπικού των Ενόπλων Δυνάμεων της Γαλλίας. Ακόμα, όπως μεταδίδουν ελληνοκυπριακά ΜΜΕ επικαλούμενα διαρροές των ίδιων των Συμφωνιών (των οποίων τα κείμενα δεν έχουν δοθεί στην δημοσιότητα), προβλέπεται η δυνατότητα για εγκατάσταση και λειτουργία ασύρματων πομπών και δεκτών (συμπεριλαμβανομένων δορυφορικών συστημάτων) της Γαλλίας στην κυπριακή επικράτεια, με δωρεάν μάλιστα χρήση ραδιοσυχνοτήτων, μετά τη χορήγηση σχετικής άδειας από την κυπριακή κυβέρνηση.

Με τις ίδιες Συμφωνίες κατοχυρώνεται η ανταλλαγή και αμοιβαία προστασία διαβαθμισμένων πληροφοριών, όπως και η δωρεάν παροχή δημόσιων υποδομών και χώρων απαραίτητων για τη διαμονή στρατιωτικού και πολιτικού προσωπικού της Γαλλίας και των «εκκενωμένων», απαραίτητων υπηρεσιών κοινής ωφελείας για τις εν λόγω υποδομές (υδατοπρομήθειας, υγιεινής, εγκαταστάσεων, ηλεκτρισμού, μέσων επικοινωνίας) και η δωρεάν παροχή αποθηκευτικού χώρου για υλικά και πυρομαχικά του «Αποστέλλοντος Μέρους» (της Γαλλίας). Η Συμφωνία μπορεί να ενεργοποιηθεί με επίσημο αίτημα του «αποστέλλοντος μέρους» (της Γαλλίας) μέσω «ρηματικής διακοίνωσης τουλάχιστον 48 ώρες πριν την προγραμματισμένη έναρξη της επιχείρησης εκκένωσης».

Ενδεικτική είναι και η Διμερής Συμφωνία «Acquisition and Cross - Servicing Agreement (ΑCSA)», που αφορά την ανταλλαγή υπηρεσιών Διοικητικής Μέριμνας μεταξύ Κύπρου - ΗΠΑ και είχε υπογραφεί τον Σεπτέμβρη του 2022, στο κατάστρωμα του αμερικανικού πολεμικού πλοίου «USNS YUMA» ενώ αυτό ελλιμενιζόταν στη Λεμεσό. Οπως είχε τονίσει ο τότε υπουργός Αμυνας της Κύπρου Χαράλαμπος Πετρίδης, η Συμφωνία δίνει τη δυνατότητα σε αμερικανικά πολεμικά πλοία να προσεγγίζουν λιμάνια στην Κύπρο πιο συχνά, διαβεβαιώνοντας για την απρόσκοπτη παροχή της απαραίτητης υλικοτεχνικής υποστήριξης και των ανάλογων υπηρεσιών. Ούτε αυτής της Συμφωνίας το κείμενο έχει δοθεί στη δημοσιότητα, αλλά ελληνοκυπριακά ΜΜΕ, επικαλούμενα τα «σχετικά έγγραφα», μεταδίδουν ότι η υλικοτεχνική υποστήριξη της Κύπρου προς τις ΗΠΑ θα παρέχεται «κυρίως κατά τη διάρκεια συνδυασμένων ασκήσεων, εκπαίδευσης, αποστολών, ελλιμενισμών, επιχειρήσεων ή άλλων προσπαθειών συνεργασίας, ή για απρόβλεπτες περιστάσεις ή απαιτήσεις στις οποίες ένα από τα μέρη ενδέχεται να έχει ανάγκη υλικοτεχνικής υποστήριξης, προμηθειών και υπηρεσιών». Οι ίδιες πηγές μάλιστα σημειώνουν ότι η Συμφωνία Κύπρου - ΗΠΑ παραμένει σε ισχύ επ' αόριστον, εκτός αν καταγγελθεί.

Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, σήμερα αναμένεται να μεταβεί στο προεδρικό μέγαρο στη Λευκωσία ο Γιοχάνες Χαν, ειδικός απεσταλμένος της ΕΕ για το Κυπριακό, για συνάντηση με τον Κύπριο ηγέτη Νίκο Χριστοδουλίδη.

Ο διορισμός του Χαν στα μέσα Μάη (για πρώτη φορά οι Βρυξέλλες όρισαν ειδικό απεσταλμένο για την Κύπρο) υπογράμμισε «τη δέσμευση της Επιτροπής για την επανένωση της Κύπρου, με στόχο τη διασφάλιση μιας λειτουργικής και βιώσιμης συνολικής διευθέτησης», όπως είχε ανακοινωθεί.

Ο Χαν αναμενόταν νωρίς χτες το βράδυ στην Κύπρο, όπου είχε προγραμματιστεί να αρχίσει επαφές με την ελληνοκυπριακή αλλά και την τουρκοκυπριακή πλευρά, καθώς και με πρέσβεις κρατών - μελών της ΕΕ.