"Αύριο μπορεί να λείπουμε,

μα εσύ να το θυμάσαι και να το πεις

Να το μαρτυρήσεις για μας - πόσο αγαπούσαμε τον κόσμο,

Μην ξεχάσεις, να το πεις, κι αν δεν μπορέσαμε να γίνουμε τόσο καλοί όσο θέλαμε

Να το πεις - τίποτε άλλο δεν είχαμε

Μόνο τη ζωή μας και την αγαπούσαμε πολύ τη ζωή μας, και τη δώσαμε

Ας μας συγχωρεθούνε τ' άλλα - πολύ αγαπούσαμε τον κόσμο

Μην το ξεχάσεις, να το πεις αύριο που θα λείπουμε"

Κι έγνεφε τ' αστρουλάκι ναι».

(«Γειτονιές του κόσμου», Γιάννης Ρίτσος)

Τραγούδια και λόγια που αντηχούν ακόμα τη βοή της μάχης... Τραγούδια και λόγια που γράφτηκαν αργότερα για να υμνήσουν τις μεγάλες μέρες του λαού μας, αφιερωμένα στη μεγάλη εποποιία, τότε, που με μπροστάρηδες τους κομμουνιστές, το ΕΑΜ, τον ΕΛΑΣ και την ΕΠΟΝ κρατούσαν τα όνειρά τους στα χέρια τους...

Τέτοια τραγούδια και ποιήματα θα ακουστούν στο μουσικο-αφηγηματικό αφιέρωμα που θα ακολουθήσει μετά την ομιλία και είναι αφιερωμένο στα 80 χρόνια από την απελευθέρωση.

Την ενορχήστρωση των τραγουδιών έχει αναλάβει ο Μανόλης Ανδρουλιδάκης. Θα ερμηνεύσουν η Φωτεινή Βελεσιώτου, ο Βαγγέλης Κορακάκης, η Μαριλίζα Λούντζη, η Ασπασία Στρατηγού, ο Κώστας Τριανταφυλλίδης και ο Διονύσης Τσακνής. Κείμενα θα απαγγείλουν η Λίλα Καφαντάρη και ο Πέρης Μιχαηλίδης.

Αυτά έγραφε ο συνθέτης της Αντίστασης, Αλέκος Ξένος, αναφερόμενος στο αντάρτικο τραγούδι, ενώ η δημιουργός του Υμνου του ΕΛΑΣ, Σοφία Μαυροειδή - Παπαδάκη δήλωνε ότι τα τραγούδια αυτά «δεν ήταν στίχοι και μουσική, ήταν όπλο και αγωνιστική πράξη!».

Τα αντάρτικα τραγούδια θα έχουν τη δική τους θέση στο μουσικό πρόγραμμα της εκδήλωσης μαζί με έργα μεγάλων δημιουργών και ρεμπέτικα της περιόδου.

Ο Μανόλης Ανδρουλιδάκης μίλησε στον «Ριζοσπάστη» για το πρόγραμμα των τραγουδιών, αλλά και το πώς αισθάνεται που θα συμμετάσχει σε αυτό το ξεχωριστό γεγονός.

«Το Σάββατο θα ακουστούν τραγούδια που έχουν συνδεθεί με την επέτειο που, κατά τη γνώμη μου, θα έπρεπε να αποτελεί εθνική γιορτή. Μια γιορτή χωρίς εμβατήρια και φανφάρες. Μια γιορτή με υπερηφάνεια και σεβασμό γι' αυτούς που θυσίασαν τη νιότη, το σώμα και το μέλλον τους, την ίδια τους την ύπαρξη για τα πανανθρώπινα ιδανικά. Μια γιορτή και μια υπόσχεση πως η μνήμη θα μείνει ζωντανή και ότι δεν θα ξεχαστεί ο τελικός στόχος για "καιρούς ευτυχισμένους", όπου "σκλάβοι δε θα 'ναι οι λαοί".

Εγινε μια ενδεικτική επιλογή τραγουδιών που έχουν συνδεθεί με τη μέρα, ανατρέχοντας σε ρεμπέτικα της Κατοχής, στα αντάρτικα και σε τραγούδια μεταγενέστερα, που συνδέθηκαν με τις φασιστικές κατοχές και τους αγώνες του λαού μας. Απ' τον Τσιτσάνη και τον Θεοδωράκη, στους άγνωστους δημιουργούς του αντάρτικου, Ελληνες και ξένους, κι απ' την "Καισαριανή" του Ξαρχάκου στην "Καταχνιά" του Λεοντή, θεωρώ ότι επιλέχτηκαν μερικά από τα πιο όμορφα τραγούδια, τόσο διαφορετικά μεταξύ τους, αλλά και με τέτοια ενότητα που θα μπορούσαν να είναι μέρος ενός ευρύτερου έργου. Κάποια από τα τραγούδια που θα ακουστούν, όπως αυτά από τις "Γειτονιές του κόσμου", είναι ιδιαίτερα απαιτητικά, γι' αυτό άλλωστε παίζονται σπάνια.

Χαίρομαι που θα τα αποδώσουν συνοδοιπόροι μουσικοί, που ξέρουν τι καλούνται να παίξουν. Μαζί μας, ιδανικοί ερμηνευτές του Τσιτσάνη ο Β. Κορακάκης και η Φ. Βελεσιώτου, του Ξαρχάκου η Α. Στρατηγού, του Θεοδωράκη και του Λεοντή ο Κ. Τριανταφυλλίδης, των τραγουδιών απ' τις "Γειτονιές του κόσμου" η Μ. Λούντζη και εκπροσωπώντας τη γενιά που επανέφερε το αντάρτικο στα αυτιά μας, ο Δ. Τσακνής.

Το να δίνεις συναυλία εκεί όπου νέοι άνθρωποι με όνειρα έστεκαν αντρίκια μπροστά στις φασιστικές σφαίρες (είτε της 4ης Αυγούστου είτε των ναζί είτε των χουντικών του '67), αν και γνώριζαν ότι ζουν μονάχα μια φορά, μας κάνει να αισθανόμαστε συνοδοιπόροι με τους γίγαντες του λαού και μας ατσαλώνει για τους αγώνες του μέλλοντος».

Ανάμεσα στα τραγούδια θα ακουστούν αποσπάσματα από τις «Γειτονιές του κόσμου» του Γιάννη Ρίτσου. Ενα έργο που έγραψε ο ποιητής εξόριστος στη Μακρόνησο και στον Αϊ - Στράτη και μέσα από αυτό ανασυνθέτει ολόκληρη τη δεκαετία του '40.

Κατοχή, Αντίσταση, Δεκέμβρης, Εμφύλιος, εξορία είναι τα θέματα γι' αυτό το «τραγούδι», όπως το χαρακτηρίζει ο ίδιος ο ποιητής. Ενα «τραγούδι» γραμμένο με τη συγκινησιακή φόρτιση της εμπειρίας και τη βαθιά γνώση της ιστορίας του ανθρώπου. Ενα «τραγούδι» γραμμένο για «τις φτωχές, τις δοξασμένες συνοικίες» της Αθήνας.

Και στις «Γειτονιές του κόσμου» διακρίνεται η τεράστια αφυπνιστική δύναμη της ποίησης του Γ. Ρίτσου. Μιας ποίησης που με βαθύ αίσθημα ευθύνης φρόντισε πάντα να αποτελεί «οδηγό μάχης κι ευτυχίας, ένα όπλο στα χέρια του λαϊκού αγωνιστή, μία σημαία στα χέρια της ελευθερίας...», όπως σημειώνει και στην αρχή του ποιήματος.

... κ' οι άνθρωποι μες στους δρόμους διαβάζοντας φωναχτά τις προκηρύξεις,

σκουντουφλώντας πάνω στις λόγχες και φωνάζοντας ζήτω,

σκουντουφλώντας πάνω στα τανκς και φωνάζοντας ζήτω,

ζήτω, ζήτω, ζήτω,

λευτεριά ή θάνατος, λευτεριά ή θάνατος - ο κόσμος

μες στ' ανοιχτά αυτοκίνητα φωνάζοντας

λευτεριά ή θάνατος, λευτεριά ή θάνατος

οι άνθρωποι που πολέμησαν και πέφταν,

που πέφταν και χαμογελούσαν,

που φιλιόνταν με τον κόσμο και χαμογελούσαν,

που βγάζαν με τα δάχτυλά τους από τον κόρφο τους το σφηνωμένο βόλι

κ' έρχονταν πάλι ανάμεσά μας και πολεμούσαν

και πολεμούσαν και χαμογελούσαν.

Ηταν όμορφες κείνες οι μέρες. Δεν προφτάσαμε να τις χαρούμε

Βούιζε η πολιτεία, βούιζε ο κόσμος

Βούιζε η καρδιά του ανθρώπου

Σαν ένα ζήτω ανάμεσα σε χιλιάδες σημαίες

λευτεριά ή θάνατος, λευτεριά ή θάνατος - Λευτεριά,

βούιζε ολάκερη η Ελλάδα κάτω από τις σημαίες του ήλιου

γεια και χαρά λε, μωρέ, Λε, γεια και χαρά σου Λευτεριά...