Στην κλιμάκωση του πολέμου και τη γενικότερη ανάφλεξη σε Ανατολική Μεσόγειο και ευρύτερη Μέση Ανατολή οδηγεί η δολοφονική επίθεση του Ισραήλ κατά του 62χρονου πολιτικού ηγέτη της Χαμάς, Ισμαήλ Χανίγια, και του σωματοφύλακά του τα ξημερώματα της Τετάρτης στην Τεχεράνη, ενώ βρισκόταν σε κτίριο φιλοξενίας βετεράνων πολέμου.

Λεπτομέρειες της επίθεσης, που έγινε κατά την πρώτη μέρα ανάληψης καθηκόντων του Ιρανού νέου Προέδρου Μασούντ Πεζεσκιάν, δεν έγιναν άμεσα γνωστές. Το ιρανικό πρακτορείο ειδήσεων IRNA μετέδωσε πως η επίθεση έγινε από αέρος με «καθοδηγούμενο βλήμα».

Στη συνέχεια, χτες βράδυ, ο Χαλίλ αλ Χάγια, εκπρόσωπος της Χαμάς, σε έκτακτη συνέντευξη Τύπου στην Τεχεράνη δήλωσε πως ο Χανίγια δολοφονήθηκε από πύραυλο «άμεσα», με αποτέλεσμα να καταστραφεί ο ίδιος και το δωμάτιο στο οποίο βρισκόταν. Εξήγησε πως ούτε ο Λίβανος ούτε το Ιράν θα αφήσουν «αναπάντητη» αυτήν τη δολοφονία και κατηγόρησε το Ισραήλ πως προσπαθεί να σύρει στη φωτιά όλη την περιοχή, επειδή απέτυχε στην επίτευξη των στόχων του.

«Οι Ισραηλινοί δεν θέλουν μία συμφωνία, αλλά να συνεχίσουν την επίθεση παρά τις αποτυχίες τους», τόνισε σε συνέντευξη Τύπου στην Τεχεράνη το ανώτερο στέλεχος της Χαμάς, Χαλίλ αλ Χάγια.

Ανακοινώθηκε πάντως πως σήμερα Πέμπτη θα γίνουν τελετές της κηδείας τους στην Τεχεράνη, όπου κηρύχθηκε ήδη τριήμερο πένθος, και στην Ντόχα. Η ταφή του θα γίνει μία μέρα μετά, στην πόλη Λουσαΐλ του Κατάρ.

Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ προγραμμάτισε αργότερα χτες βράδυ (μετά τις 23.00 ώρα Ελλάδας) έκτακτη συνεδρίαση με αφορμή τη δολοφονία του πολιτικού ηγέτη της Χαμάς στην Τεχεράνη. Η συνεδρίαση πραγματοποιήθηκε με αίτημα του Ιράν και την υποστήριξη των πρεσβευτών της Κίνας, της Ρωσίας και της Αλγερίας, ενώ προηγήθηκε δήλωση του Γενικού Γραμματέα Ηνωμένων Εθνών, Αντόνιο Γκουτέρες, με την οποία επισήμανε και αυτός την επικίνδυνη κλιμάκωση της έντασης στην περιοχή, σε περίοδο «που θα έπρεπε να συζητείται η εκεχειρία και η απελευθέρωση ομήρων».

Λίγο μετά τις 20.00 χτες βράδυ ακολούθησε έκτακτο διάγγελμα και από τον Ισραηλινό πρωθυπουργό, Μπ. Νετανιάχου, που διεμήνυσε πως το Ισραήλ θα απαντήσει απέναντι σε οποιαδήποτε επίθεση, αναγκάζοντας τους αντιπάλους του να πληρώσουν «το ακριβές, βαρύ τίμημα».

Προειδοποίησε τον ισραηλινό λαό πως τον περιμένουν δύσκολες μέρες γεμάτες προκλήσεις και πως η κυβέρνησή του είναι έτοιμη «για οποιοδήποτε σενάριο». «Από το χτύπημα στη Βηρυτό, οι απειλές ακούγονται από παντού... Είμαστε έτοιμοι για κάθε σενάριο και θα σταθούμε ενωμένοι και αποφασισμένοι κατά οποιασδήποτε απειλής», ανέφερε χαρακτηριστικά.

Οι εξελίξεις αυτές εντάσσονται σε μεθοδευμένες προκλήσεις του Ισραήλ έναντι του Ιράν, οι οποίες πυκνώνουν και έχουν τις «πλάτες» των ΗΠΑ, του ΝΑΤΟ και της ΕΕ.

Τον Ιανουάριο του 2024 οι Ισραηλινοί εξαπέλυσαν αεροπορική επίθεση σε συνοικία της Βηρυτού στον Λίβανο, εξολοθρεύοντας τον δεύτερο στην ιεραρχία της Χαμάς, Σάλεχ-αλ-Αρούρι.

Τον περασμένο Απρίλιο, ισραηλινή αεροπορική επιδρομή με τις πλάτες των ΗΠΑ κατέστρεψε το κτίριο του ιρανικού προξενείου στη Δαμασκό της Συρίας, προκαλώντας τον θάνατο 16 ατόμων, μεταξύ των οποίων ο ανώτατος διοικητής της Δύναμης Κοντς των «Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης», ταξίαρχος Μοχάμεντ Ρεζά Ζαχεντί και άλλων επτά αξιωματικών. Το Ιράν απάντησε στην επίθεση με αντίποινα στις 13 Απριλίου 2024, με επιδρομές πυραύλων και drone κατά του Ισραήλ.

Το Ισραήλ έχει «μακρά ιστορία» στη δολοφονία ηγετικών στελεχών της Χαμάς εδώ και πολλά χρόνια, μεταξύ των οποίων είναι ο Αχμέντ Γιασίν, ιδρυτής και πνευματικός ηγέτης της Χαμάς, το 2004, ο Σαλάχ Σεχαντέ, ιδρυτής της ένοπλης πτέρυγας της Χαμάς, το 2002, ο Αμπντέλ Αζίζ Ραντίσι, ανώτερος ηγέτης της Χαμάς στη Γάζα, το 2004, και ο Αχμέντ αλ-Τζαμπάρι, ανώτατος διοικητής, το 2012.

Σύμφωνα με το αμερικανικό δίκτυο CNN η δολοφονία του Χανίγια «είναι η πρώτη πιο σημαντική ισραηλινή επιχείρηση από τις 7 Οκτωβρίου», αν και τον περασμένο Απρίλιο οι αεροπορικές επιδρομές του Ισραήλ στη Γάζα είχαν ως αποτέλεσμα να χάσει τρεις από τους γιους του και τέσσερα από τα εγγόνια του.

Οι οργισμένες αντιδράσεις της ιρανικής πολιτικής ηγεσίας και του Πολιτικού Γραφείου της Χαμάς ανοίγουν τον δρόμο για σκληρά αντίποινα κατά του κράτους - δολοφόνου του Ισραήλ.

Ο Ιρανός ανώτατος σιίτης ιερωμένος, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, δήλωσε πως η Τεχεράνη θεωρεί καθήκον της να εκδικηθεί για τη δολοφονία του Ι. Χανίγια, επειδή δολοφονήθηκε σε ιρανικό έδαφος. «Δολοφονήσατε τον αγαπητό προσκεκλημένο μας και τώρα ανοίξατε τον δρόμο για τη σκληρή σας τιμωρία», είπε αναφερόμενος στο Ισραήλ. «Θεωρούμε καθήκον μας να πάρουμε πίσω το αίμα του αγαπητού προσκεκλημένου μας», κατέληξε.

Ο Ιρανός Πρόεδρος, Μασούντ Πεζεσκιάν, που την Τρίτη ορκίστηκε αναλαμβάνοντας τα καθήκοντά του παρουσία του Ισμαήλ Χανίγια, χαρακτήρισε τον θανόντα «θαρραλέο ηγέτη της παλαιστινιακής αντίστασης», προσθέτοντας πως το Ιράν «θρηνεί» και πως «ο δεσμός ανάμεσα σε δύο υπερήφανα έθνη, του Ιράν και της Παλαιστίνης, θα γίνει ισχυρότερος από πριν, στο μονοπάτι της αντίστασης και άμυνας των καταπιεσμένων».

Ο Παλαιστίνιος Πρόεδρος Μαχμούτ Αμπάς καταδίκασε την «άνανδρη δολοφονία» του Ι. Χανίγια και ο Μούσα Αμπού Μαρζούκ, μέλος του ΠΓ της Χαμάς, διεμήνυσε πως η δολοφονία «δεν θα μείνει αναπάντητη». Στη Δυτική Οχθη, σε όλες τις παλαιστινιακές περιοχές κηρύχθηκε 24ωρη απεργία και πένθος.

Αργότερα χτες βράδυ, έγινε γνωστό πως ο Παλαιστίνιος Πρόεδρος θα επισκεφθεί την Τουρκία στις 14 και 15 Αυγούστου. Σύμφωνα με ανακοίνωση του επικεφαλής της Διεύθυνσης Επικοινωνίας της τουρκικής προεδρίας, Φαχρετίς Αλτούν, ο Παλαιστίνιος Πρόεδρος θα έχει στις 14 Αυγούστου συνάντηση με τον Πρόεδρο της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ενώ την επομένη, 15 Αυγούστου, θα απευθύνει ομιλία στην Ολομέλεια της τουρκικής Εθνοσυνέλευσης.

Η στρατιωτική πτέρυγα της Χαμάς, «Ταξιαρχίες Εζεντίν αλ Κασάμ», ανακοίνωσαν πως η δολοφονία του Χανίγια «θα φέρει τον πόλεμο σε νέο επίπεδο» και θα προκαλέσει «τεράστιες συνέπειες σε όλη την περιοχή».

Η ισραηλινή ηγεσία, που περίπου επτά ώρες πριν τη δολοφονία του Χανίγια πραγματοποίησε αεροπορική επιδρομή στη νότια Βηρυτό έναντι του διοικητή της Χεζμπολάχ, Φουάντ Σουκρ, αναλαμβάνοντας την ευθύνη, απέφυγε να κάνει το ίδιο και για αυτή τη δολοφονία.

Εκπρόσωπος του ισραηλινού στρατού δήλωσε πως «δεν απαντά σε αναφορές ξένων Μέσων Ενημέρωσης». Στη συνέχεια ο Ισραηλινός υπουργός Αμυνας, Γιοάβ Γκάλαντ, περιορίστηκε να αναφερθεί μόνο στη δολοφονία του διοικητή της Χεζμπολάχ στη Βηρυτό το βράδυ της Τρίτης, λέγοντας: «Η επιχείρηση στη Βηρυτό ήταν ακριβής και επαγγελματική. Δεν επιδιώκουμε τον πόλεμο, αλλά είμαστε προετοιμασμένοι για όλες τις πιθανότητες».

Ο ακροδεξιός υπουργός Κληρονομιάς Αμιχάι Ελιγιαχού, που απηχεί τις θέσεις και άλλων υπουργών της κυβέρνησης, δήλωσε πως «αυτός είναι ο σωστός τρόπος να καθαρίσει ο κόσμος από αυτή τη βρωμιά. Οχι άλλες φανταστικές ειρηνευτικές συμφωνίες παράδοσης. Οχι άλλο έλεος! Το σιδερένιο χέρι θα τους χτυπήσει και είναι αυτό που θα φέρει την ειρήνη και λίγη παρηγοριά και θα ενισχύσει την ικανότητά μας να ζήσουμε με ειρήνη με αυτούς που την επιθυμούν. Ο θάνατος του Χανίγια κάνει τον κόσμο λίγο καλύτερο».

Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπ. Νετανιάχου από την άλλη προχώρησε χτες βράδυ σε νέα, έκτακτη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου, ώστε να αποφασιστούν τα επόμενα βήματα κλιμάκωσης της σύγκρουσης στην ευρύτερη περιοχή.

Από τη Σιγκαπούρη όπου βρισκόταν, ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Αντονι Μπλίνκεν αρνήθηκε πως οι ΗΠΑ είχαν ενημερωθεί νωρίτερα ή εμπλέκονται με κάποιο τρόπο στη δολοφονία του πολιτικού ηγέτη της Χαμάς. Επανέλαβε την έκκληση για «διαπραγματεύσεις» που θα οδηγήσουν σε συμφωνία «εκεχειρίας» και την απελευθέρωση των Ισραηλινών ομήρων.

Ωστόσο, οι δηλώσεις που έκανε στη συνέχεια ο Αμερικανός υπουργός Αμυνας Λόιντ Οστιν, στη διάρκεια τηλεφωνικής επικοινωνίας με τον Ισραηλινό ομόλογο, Γιοάβ Γκάλαντ, δεν άφησαν κανένα περιθώριο «παρεξηγήσεων». Από τις Φιλιππίνες, διαβεβαίωσε τον Γκάλαντ πως οι ΗΠΑ «θα βοηθήσουν στην άμυνα του Ισραήλ εάν δεχθεί επίθεση» αναφέροντας προκλητικά «πως έχουν σαν προτεραιότητα την αποκλιμάκωση εντάσεων».

Από το Βιετνάμ, ο επικεφαλής Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας της ΕΕ, Ζοζέπ Μπορέλ, αναφέρθηκε μόνο στην πρότερη δολοφονία του διοικητή της Χεζμπολάχ, Φουάντ Σουκρ, εκτιμώντας πως η δολοφονία θα οδηγήσει σε κλιμάκωση του πολέμου. Η ένοχη σιωπή του επικεφαλής Εξωτερικής Πολιτικής της ΕΕ θα μπορούσε να εκληφθεί ως επιδοκιμασία της δολοφονικής τακτικής του Ισραήλ έναντι αντιπάλων του, γεγονός που ενθαρρύνει το κράτος - δολοφόνο σε ακόμη πιο επικίνδυνες επιθέσεις.

Στο Βερολίνο ο εκπρόσωπος του γερμανικού υπουργείου Εξωτερικών, Σεμπάστιαν Φίσερ, ζήτησε «άμεση αποκλιμάκωση των εντάσεων» μετά τη δολοφονία του Χανίγια, κάνοντας έκκληση να δοθεί «μία ευκαιρία σε συμφωνία για ομήρους και εκεχειρία στη Γάζα». Και πρόσθεσε: «Καλούμε όλους τους δρώντες να ασκήσουν υπέρτατη αυτοσυγκράτηση. Η λογική αμοιβαίων αντιποίνων είναι εσφαλμένη προσέγγιση».

Η επιλογή Βρετανίας, Γαλλίας και Ιταλίας να αντιδράσουν άμεσα στη δολοφονία του Ισμαήλ Χανίγια θεωρείται σιωπηλή αποδοχή της ισραηλινής επιθετικότητας...

Στην Καμπέρα της Αυστραλίας, ο υπουργός Αμυνας Ρίτσαρντ Μαρλς δήλωσε πως ο Χανίγια «ήταν άνθρωπος κεντρικός σε δραστηριότητες που συνέβησαν στις 7 Οκτώβρη, και τις οποίες καταδικάσαμε». Πρόσθεσε ωστόσο πως δεν θα επιθυμούσε «άλλη κλιμάκωση», γιατί «οι συνέπειες θα είναι βαθιές».

Ο πρωθυπουργός και υπουργός Εξωτερικών του Κατάρ, Σεΐχης Μοχάμεντ μπιν Αμπντουλραμάν αλ Θάνι, καταδίκασε τη δολοφονία του Χανίγια, επισημαίνοντας πως πρόκειται για «ειδεχθές έγκλημα» που συνιστά «επικίνδυνη κλιμάκωση». Αναρωτήθηκε δε πώς μπορεί να επιτύχει η μεσολάβησή του «όταν το ένα μέρος δολοφονεί τον διαπραγματευτή της άλλης πλευράς». Πρόσθεσε επίσης πως «η ειρήνη χρειάζεται σοβαρούς εταίρους και μια παγκόσμια στάση ενάντια στην περιφρόνηση της ανθρώπινης ζωής».

Στο Κάιρο, ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών της Αιγύπτου καταδίκασε σθεναρά «την πρόσφατη ισραηλινή κλιμάκωση στην περιοχή», προειδοποιώντας για τους κινδύνους που ενέχει «η πολιτική των δολοφονιών».

Εκπρόσωπος της Χεζμπολάχ στον Λίβανο εξέφρασε τα συλλυπητήριά του για τον θάνατο του Ισμαήλ Χανίγια, προβλέποντας πως αυτή η δολοφονία «θα πυροδοτήσει περαιτέρω» την αντίσταση στο κράτος - δολοφόνο.

Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν δήλωσε «βαθιά λυπημένος» για τη δολοφονία του ηγέτη της Χαμάς, προσθέτοντας ότι ο τελευταίος έχει γίνει σύμβολο της παλαιστινιακής αντίστασης. «Είμαστε μάρτυρες των προσπαθειών που είχε κάνει πρόσφατα για την επίτευξη εκεχειρίας. Ακόμη και όταν μέλη της οικογένειάς του σφαγιάστηκαν από το Ισραήλ, δεν έχασε ποτέ την πίστη του στην ειρήνη», τόνισε.

Στην πρωτεύουσα της Υεμένης, Σαναά, ο Μοχάμεντ Αλί αλ Χούθι, μέλος του Πολιτικού Γραφείου του κινήματος Ανσάρ Αλλάχ, δήλωσε πως πρόκειται για «ειδεχθές τρομοκρατικό έγκλημα» και «κατάφωρη παραβίαση των νόμων».

Στη Δαμασκό, το συριακό υπουργείο Εξωτερικών καταδίκασε «αυτή την κραυγαλέα σιωνιστική επιθετικότητα», επισημαίνοντας πως η τελευταία κλιμάκωση «θα μπορούσε να οδηγήσει σε ανάφλεξη όλη την περιοχή».

Στο Αμμάν, το υπουργείο Εξωτερικών της Ιορδανίας καταδίκασε «με τον πιο έντονο τρόπο» τη δολοφονία Χανίγια, χαρακτηρίζοντάς την «παραβίαση του διεθνούς δικαίου και του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου και έγκλημα κλιμάκωσης που θα ωθήσει σε μεγαλύτερη ένταση και χάος στην περιοχή». Καταδίκασε παράλληλα και την ισραηλινή επίθεση το βράδυ της Τρίτης στη νότια Βηρυτό με θύματα τον διοικητή της Χεζμπολάχ Φ. Σουκρ, μία γυναίκα, δύο παιδάκια και 74 τραυματίες, προειδοποιώντας «για εξάπλωση της σύγκρουσης».

Στο Πεκίνο ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών Λιν Τζιαν, αναφερόμενος στη δολοφονία του ηγέτη της Χαμάς, επισήμανε πως το συμβάν θα μπορούσε να οδηγήσει σε περαιτέρω περιφερειακή αποσταθεροποίηση στη Μέση Ανατολή. Τόνισε πως η Κίνα «παρακολουθεί στενά την κατάσταση».

Στη Μόσχα ο υφυπουργός Εξωτερικών Μιχαήλ Μπογκντάνοφ καταδίκασε τη δολοφονία του Χανίγια, κάνοντας λόγο για «απαράδεκτη πολιτική δολοφονία» που θα επιδεινώσει την περιφερειακή ένταση. Εκτίμησε πως η εξέλιξη θα έχει «σημαντικά αρνητική επίπτωση στις διαπραγματεύσεις της Ντόχα» για την εκεχειρία στη Γάζα.