Copyright 2023 The Associated

Η ηγεσία των Σερβοβόσνιων σε χτεσινές εκδηλώσεις στη Σρεμπρένιτσα, μετά τις οποίες ανήγγειλε σχέδιο «ειρηνικής διάσπασης»

Το ψήφισμα - το οποίο κατέθεσαν Γερμανία και Ρουάντα - «πατά» σε προηγούμενα ψηφίσματα όπως αυτό του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου που επίσης έκανε λόγο για «γενοκτονία», αποδίδοντας τον θάνατο χιλιάδων μουσουλμάνων στους Σέρβους και τους Σερβοβόσνιους, παρά τα σοβαρά ερωτήματα που παραμένουν έως σήμερα για το τι ακριβώς έγινε τον Ιούλη του 1995 και με την ανάμειξη ποιων.

Πριν ακόμα από την ψηφοφορία, ο Σέρβος Πρόεδρος, Αλεξάνταρ Βούτσιτς, δήλωσε ότι υπάρχει κίνδυνος «να ανοίξουν παλιές πληγές και αυτό θα δημιουργήσει πλήρη πολιτική καταστροφή».

Η πρόεδρος της σερβικής Βουλής, Ανα Μπρνάμπιτς, δήλωσε ότι μόνο και μόνο η κατάθεση του ψηφίσματος «έβαλε φωτιά» στις περιφερειακές σχέσεις στα Δυτικά Βαλκάνια.

Ως «σπόνσορες» του ψηφίσματος - σύμφωνα με βαλκανικά ΜΜΕ - έδρασαν μεταξύ άλλων Αλβανία, Βουλγαρία, Κροατία, Βόρεια Μακεδονία, Τουρκία, Βρετανία, Ιορδανία, Ιρλανδία κ.τ.λ. Αποχή έκαναν 68 χώρες, περιλαμβανομένης της Ελλάδας (βλέπε και παρακάτω) ενώ 22 δεν πήραν μέρος στην ψηφοφορία.

Η Μπρνάμπιτς κάλεσε «όλους από την Ευρωπαϊκή Ενωση να αναρωτηθούν πώς θα είναι η Βοσνία - Ερζεγοβίνη μετά την ψήφιση του ψηφίσματος. Θα είναι μια πιο ειρηνική, πιο σταθερή χώρα, όπου θα υπάρχει αυξημένη κατανόηση μεταξύ Βόσνιων, Κροατών και Σέρβων, ή θα είναι λιγότερο σταθερή, όπου ένα μόνο περιστατικό μπορεί να "βάλει φωτιά" στα πάντα;». Κατήγγειλε απειλές και πιέσεις που ασκήθηκαν για τη στήριξη του ψηφίσματος, κάνοντας λόγο για σχέδια κατά των «λαών στα Βαλκάνια, κυρίως στον σερβικό, αλλά και τους άλλους στα Βαλκάνια».

Αιτιολογώντας τη στάση της η κυβέρνηση Μητσοτάκη έσπευσε να εκφράσει ανησυχία για το πώς και αν εξυπηρετείται η ευρωενωσιακή ενσωμάτωση της περιοχής.

Ο Ελληνας αντιπρόσωπος στον ΟΗΕ, πρέσβης Eυ. Σέκερης, παίρνοντας τον λόγο για το θέμα στη ΓΣ του ΟΗΕ, είπε ότι «χρειαζόμαστε πρωτοβουλίες» που προάγουν την «αποκλιμάκωση» της έντασης στην περιοχή, επιμένοντας ότι μια τέτοια διακήρυξη στην παρούσα φάση εμπεριέχει τον κίνδυνο «παρερμηνειών», ενώ τόνισε επίσης ότι η χρονική συγκυρία κατάθεσης μιας τέτοιας διακήρυξης αποτελεί και πηγή ανησυχίας για την ευρωενωσιακή πορεία της Βοσνίας - Ερζεγοβίνης.

Από νωρίτερα, άλλωστε, στην Αθήνα αρμόδιες πηγές προετοιμάζοντας «αποχή» από την ψηφοφορία έβαζαν θέμα ότι «δεν είναι κατάλληλη χρονική συγκυρία αφού μπορεί να δοθεί ένα μήνυμα που να λειτουργεί ανασταλτικά ως προς τις προσπάθειες περιφερειακής συμφιλίωσης, αλλά και τις προσπάθειες ενταξιακής προοπτικής των Δυτικών Βαλκανίων».

Επέμεναν, δε, ότι η στάση της κυβέρνησης στο θέμα συνιστά «μήνυμα σταθερότητας και καταλαγής», ενώ αντιθέτως το ψήφισμα «ξυπνά μνήμες που μπορούν να απειλήσουν ισορροπίες στην περιοχή».

Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, χτες, ο πρωθυπουργός της «Σερβικής Δημοκρατίας» (RS), της οντότητας όπου πλειοψηφούν οι Σερβοβόσνιοι στη Βοσνία - Ερζεγοβίνη, Ράντοβαν Βίσκοβιτς, δήλωσε χτες ότι η κυβέρνηση της RS θα παρουσιάσει μέσα στον επόμενο μήνα ένα σχέδιο συμφωνίας για μια «ειρηνική διάσπαση» στην Ομοσπονδία της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης, δηλαδή την άλλη από τις δύο οντότητες της Βοσνίας - Ερζεγοβίνης (όπου πλειοψηφούν Βόσνιοι και Κροατοβόσνιοι).

«Δεν θέλουμε σύγκρουση. Αυτό δεν είναι απόσχιση - μια ειρηνική διάσπαση δεν είναι απόσχιση. Εάν κάποιος πιστεύει ότι (εδώ) υπάρχει ένα έθνος που έχει διαπράξει γενοκτονία, τότε δεν υπάρχει λόγος για συγκατοίκηση», υποστήριξε ο Βίσκοβιτς μετά από συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου της RS, στη Σρεμπρένιτσα. Πρόσθεσε ότι συζητήθηκαν οι εξελίξεις μετά και από τη συζήτηση του σχετικού ψηφίσματος στη ΓΣ του ΟΗΕ, το οποίο εκτιμήθηκε ως όχημα για να χαρακτηριστούν οι Σέρβοι «έθνος που διαπράττει γενοκτονία». Στη συνεδρίαση συμμετείχε ο πρόεδρος της RS Μίλοραντ Ντόντικ, τα σερβικά μέλη του (ενιαίου ομοσπονδιακού) υπουργικού συμβουλίου της Βοσνίας - Ερζεγοβίνης κ.τ.λ.

Από την δική του πλευρά, ο φερόμενος ως πιθανότερος νέος πρωθυπουργός της Βόρειας Μακεδονίας, Χρίστιαν Μίτσκοσκι, ηγέτης του VMRO-DPMNE δήλωσε έτοιμος «να εργαστούμε δίπλα σε όλους τους γείτονές μας» και δεσμεύτηκε ότι «δεν θα υπάρξουν πολιτικές που εκνευρίζουν άσκοπα...»

Μιλώντας στο δίκτυο «Ora 24», είπε πως «δεν θα υπάρξουν πολιτικές άσκοπης επιθετικότητας, μετονομασίες αυτοκινητοδρόμων, αεροδρομίων, μνημείων και ούτω καθεξής».

Σημειωτέον ότι μετά και τις επαναληπτικές εκλογές που έγιναν προχτές σε επτά εκλογικές περιφέρειες, το αλβανικό κόμμα DUI έχασε μία έδρα και τελικά θα έχει 18 έδρες στη νέα 120μελή Βουλή. Ο δε συνασπισμός αλβανικών κομμάτων «Αξίζει» θα έχει τελικά 14 (όχι 13 όπως είχε καταμετρηθεί μετά τις εκλογές της 8ης Μάη).

Ηδη από την προηγούμενη βδομάδα, το VMRO ξεκίνησε διαπραγματεύσεις για συγκυβέρνηση με το «Αξίζει». Μάλιστα, σύμφωνα με δηλώσεις του ηγέτη του κόμματος VLEN (που συμμετέχει στο «Αξίζει») Αρμπεν Ταραβάρι, πιθανολογείται ο επόμενος πρόεδρος της Βουλής να είναι αλβανικής καταγωγής.