Σύμφωνα με εξαγγελίες της κυβέρνησης και διαρροές στον Τύπο, μαζί με το νομοσχέδιο για την ψυχιατρική μεταρρύθμιση έρχεται και «τσουνάμι» συγχωνεύσεων στον χώρο της απεξάρτησης. Στόχος της κυβέρνησης είναι κάτω από ένα Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου με την επωνυμία Εθνικός Οργανισμός Πρόληψης και Αντιμετώπισης της Εξάρτησης (ΕΟΠΑΕ) να «χωρέσουν» όλα τα προγράμματα που υπάρχουν σήμερα στη χώρα, ανεξαρτήτως θεραπευτικής προσέγγισης.

Κριτήριο αυτής της εξέλιξης δεν είναι ούτε η ανάπτυξη της πρόληψης, ούτε η θεραπεία, ούτε η ουσιαστική κοινωνική επανένταξη. Στόχος δεν είναι ούτε ο ίδιος ο χρήστης, ούτε η οικογένειά του. Η εξέλιξη αυτή εκπορεύεται αποκλειστικά από την πολιτική «κόστος - όφελος» και είναι κομμάτι της «αντιναρκωτικής» πολιτικής της ΕΕ, την οποία έχουν πιστά υπηρετήσει όλες οι μέχρι σήμερα κυβερνήσεις στη χώρα μας, βάζοντας η καθεμία το λιθαράκι της στην υποστελέχωση και στην υποχρηματοδότηση των Κέντρων Πρόληψης και των Θεραπευτικών Προγραμμάτων.

Ο ΕΟΠΑΕ έρχεται σε μια περίοδο που έχουν ήδη προηγηθεί «χτυπήματα» στον χώρο της απεξάρτησης, όπως:

• Η αλλοίωση του χαρακτήρα του ΚΕΘΕΑ με την κατάργηση του αυτοδιοίκητου.
• Η λειτουργία - υπερπροβολή του Χώρου Εποπτευόμενης Χρήσης (ΧΕΧ) ως πανάκεια, υποδαυλίζοντας ακόμα περισσότερο το κίνητρο για θεραπεία.
• Η αποψίλωση της Πρόληψης με κλείσιμο Κέντρων Πρόληψης (π.χ. Πειραιάς) και χωρίς Ενιαίο Θεσμικό Πλαίσιο για τη λειτουργία τους.

Με την έλευση του ΕΟΠΑΕ μπαίνουν στο στόχαστρο της υποβάθμισης της ουσιαστικής λειτουργίας τους προγράμματα με «δείγματα γραφής» στη θεραπεία και την επανένταξη. Προγράμματα όπως το ΚΕΘΕΑ, το «18ΑΝΩ», το «ΑΡΓΩ», το «ΔΙΑΠΛΟΥΣ», ο «ΙΑΝΟΣ», θα υποχρεωθούν να αλλάξουν «φιλοσοφία».

Η ανάπτυξή τους δεν θα σχετίζεται άμεσα - όπως τόσα χρόνια λειτουργούν - με τις ανάγκες της κοινότητας ή της εξέλιξης της τοξικοεξάρτησης, αλλά θα καθορίζεται από την εκάστοτε κυβέρνηση, στο πλαίσιο μιας αστικής πολιτικής που λειτουργεί καθαρά με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια, με ό,τι αυτό συνεπάγεται και για τους εργαζόμενους του χώρου (εργασιακά δικαιώματα, εργασιακές σχέσεις, επιστημονική εξέλιξη πάνω στο πεδίο των εξαρτήσεων κ.ά.).

Πιθανή εξέλιξη θα είναι ακόμα και το «πάντρεμα» της θεραπείας και της πρόληψης με ΜΚΟ, οδεύοντας με όλο και πιο γοργά βήματα στο χτύπημα της δημόσιας και δωρεάν απεξάρτησης, με το ΝΠΙΔ να βασίζεται όχι μόνο στην κρατική χρηματοδότηση, αλλά όλο και περισσότερο σε προγράμματα με ημερομηνία λήξης (π.χ. ΕΣΠΑ), σε χορηγίες και προοπτικά ακόμα και σε νοσήλιο από τους ίδιους τους αποδέκτες, όπως δείχνει και η πείρα από χώρες της ΕΕ.

Οι εξαγγελίες για τον ΕΟΠΑΕ δεν έρχονται να απαντήσουν στις πραγματικές ανάγκες που υπάρχουν σήμερα στο πεδίο των εξαρτήσεων, αλλά να υπηρετήσουν μια πολιτική στα πλαίσια της ΕΕ με βασικούς άξονες: Την ιατρικοποίηση ενός κοινωνικού φαινομένου. Την παραπάνω ενίσχυση της «μείωσης της βλάβης» σε αντιδιαστολή με την ολοκληρωμένη θεραπευτική προσέγγιση. Την πολιτική «κόστος - όφελος» με τη συνέργεια προγραμμάτων με διαφορετική αντίληψη για την τοξικοεξάρτηση. Την αλλαγή του χάρτη των παρεχόμενων υπηρεσιών όχι με θεραπευτικά κριτήρια αλλά με οικονομικά κριτήρια. Το «τσουβάλιασμα» όλων των εξαρτήσεων κάτω από την ομπρέλα μιας λανθάνουσας αντίληψης για την εξάρτηση. Την αποδοχή της χρήσης μέσα από την ενίσχυση του «λειτουργικού χρήστη», διαμορφώνοντας ανοχή προς το κοινωνικό φαινόμενο των ναρκωτικών - την ενίσχυση της ατομικής ευθύνης του χρήστη και της οικογένειάς του.

Με τη σύσταση του Εθνικού Οργανισμού Πρόληψης και Αντιμετώπισης της Εξάρτησης γίνεται προσπάθεια από την αστική τάξη απλά να διαχειριστεί τις συνέπειες από τη διάδοση των ναρκωτικών και των εξαρτήσεων, ως σύμφυτο στοιχείο της καπιταλιστικής οργάνωσης της κοινωνίας. Η αστική πολιτική για την αντιμετώπιση του φαινομένου έχει αποτύχει και αυτό το φανερώνει η αύξηση των χρηστών και των εξαρτημένων παγκοσμίως, καθώς και η μείωση της ηλικίας της πρώτης επαφής με τα ναρκωτικά από τα προεφηβικά έτη πλέον.

Στη χώρα μας οι ανοδικές τάσεις στη χρήση, η μείωση ηλικίας της πρώτης επαφής από το Γυμνάσιο, η αθώωση των ναρκωτικών στις μαθητικές συνειδήσεις, η πολυτοξικομανία, η άνοδος της χρήσης κάνναβης τόσο στον μαθητικό όσο και στον γενικό πληθυσμό, η αύξηση της χρήσης κοκαΐνης, η παραμονή περισσότερα χρόνια στη χρήση μέχρι την εισαγωγή σε θεραπευτικό πρόγραμμα, η άνοδος των υποτροπών αφού όλο και αυξάνεται ο αριθμός των πρώην χρηστών που προσεγγίζουν ξανά κάποιο θεραπευτικό πρόγραμμα, η διεύρυνση ενός γηράσκοντα πληθυσμού εξαρτημένων από ναρκωτικά, που μένουν στάσιμοι πολλά χρόνια στη χρήση και στα υποκατάστατα, ενώ όλο και περισσότεροι νέοι σε ηλικία χρήστες ναρκωτικών προστίθενται εξαρτημένοι κυρίως από κάνναβη και νέα συνθετικά ναρκωτικά, είναι αποτέλεσμα της αποτυχίας της υπάρχουσας αντιναρκωτικής πολιτικής.

Ολες οι κυβερνήσεις διαχρονικά ξηλώνουν το κουβάρι της αντιναρκωτικής πολιτικής με κύρια στοιχεία την υποχρηματοδότηση, την υποστελέχωση της πρόληψης και της θεραπείας, την αθώωση της χρήσης, ανοίγοντας όλο το προηγούμενο διάστημα τον δρόμο για την ιδιωτικοποίηση, αλλά και τη συγχώνευση δομών και προγραμμάτων.

Το ΚΚΕ και η ΚΝΕ έχουμε σταθερό μέτωπο απέναντι σε όλα τα ναρκωτικά, στις εξαρτήσεις και στον τρόπο ζωής που συμβολίζουν. Μέτωπο ιδεολογικό - πολιτικό - επιστημονικό. Δεν αντιμετωπίζουμε το ζήτημα των εξαρτήσεων «φοβικά», αλλά η σταθερή μας θέση ενάντια σε όλα τα ναρκωτικά εδράζεται πρώτα και κύρια στον ίδιο τον χαρακτήρα της κοινωνίας για την οποία εμείς παλεύουμε, μια κοινωνία όπου ο άνθρωπος και οι ανάγκες του έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο τόσο στην οικονομική της βάση, όσο και σε όλες τις εκφάνσεις της κοινωνικής ζωής.

Η ανάλυσή μας για τις εξαρτήσεις έχει ως επίκεντρο την ίδια τη θέση του ανθρώπου στο κέντρο της κοινωνικής ζωής ως παραγωγού του κοινωνικού πλούτου, αλλά και τον πρωταγωνιστικό ρόλο που πρέπει να έχει ο παραγωγός του κοινωνικά παραγόμενου προϊόντος στον έλεγχο και την οργάνωση της οικονομικής και της πολιτικής ζωής μέσα από την ενεργή συμμετοχή του.

Στο σημερινό κοινωνικό πλαίσιο η χρήση ναρκωτικών είναι μια στρεβλή απάντηση στα προβλήματα που γεννά ο καπιταλισμός. Γι' αυτό κι εμείς παλεύουμε ενάντια στις ίδιες τις υλικές συνθήκες της ζωής που διαμορφώνουν τους όρους για τη χρήση. Η διάδοση των ναρκωτικών ως τρόπος ζωής, ως εμπόρευμα, ως μέσο κοινωνικής καταστολής, είναι στο ίδιο το DNA του καπιταλιστικού συστήματος.

Η πρόταση του ΚΚΕ και της ΚΝΕ ενάντια σε όλα τα ναρκωτικά, ενάντια στις κοινωνικές και υλικές συνθήκες που οδηγούν σ' αυτά, είναι πρώτιστα πρόταση ανατροπής του σημερινού κοινωνικοοικονομικού συστήματος.

Παρ' όλα αυτά δεν στεκόμαστε μοιρολατρικά μπροστά στο φαινόμενο. Αντίθετα, στις σημερινές συνθήκες προβάλλουμε ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο αιτημάτων, ασκώντας έντονη κριτική στην κυρίαρχη πολιτική, στην οποία πρυτανεύει η «μείωση της βλάβης». Διεκδικούμε πρόληψη - θεραπεία - κοινωνική επανένταξη και έρευνα, οι οποίες θα συνδέονται με μια λεπτή κόκκινη γραμμή, που είναι οι αιτίες του φαινομένου.

Η δική μας θεώρηση εδράζεται στην ενιαία αντίληψη που πρέπει να διαπερνά όλα τα στάδια της απεμπλοκής από τα ναρκωτικά. Κεντρικός πυρήνας αυτής της ενιαίας αντίληψης είναι οι παράγοντες που επιδρούν στη ζωή του ανθρώπου ως κοινωνικού όντος.

Η έρευνα και η πρόληψη πρέπει να αλληλοτροφοδοτούνται και να υπηρετούν τη θεραπεία και την κοινωνική επανένταξη. Η ίδια η θεραπεία και η εξελικτική της πορεία, ανάλογα και με τις αλλαγές στο φαινόμενο, πρέπει αντίστοιχα να τροφοδοτεί την πρόληψη, ανάλογα με την ίδια τη δυναμική που διαμορφώνεται σε ομάδες του πληθυσμού.

Για την αντιμετώπιση του φαινομένου στη χώρα μας σήμερα, απαιτείται μια κεντρικά σχεδιασμένη αντιναρκωτική πολιτική με επαρκή χρηματοδότηση από τον κρατικό προϋπολογισμό, δημόσια και δωρεάν, με όλο το επαρκές επιστημονικό και βοηθητικό προσωπικό να στελεχώνει όλα τα προγράμματα πρόληψης και θεραπείας. Είμαστε αντίθετοι με κάθε εμπλοκή ιδιωτών και ΜΚΟ σε πρόληψη, θεραπεία, επανένταξη και έρευνα.

Διεκδικούμε πρόληψη που θα διαμορφώνει στρατηγικές άμυνας απέναντι στα αδιέξοδα και τις ματαιώσεις που γεννά ο σημερινός τρόπος ζωής. Πρόληψη που θα εξειδικεύεται ανάλογα με τις ανάγκες της κάθε πληθυσμιακής ομάδας. Πρόληψη για εμάς δεν είναι απλά η ενημέρωση, αλλά η προβολή ενός άλλου τρόπου ζωής, με συλλογική δράση, με αλληλεγγύη, με ολοκλήρωση της προσωπικότητας με εξέχουσα τη θέση της μόρφωσης, της πολιτιστικής δημιουργίας, της αθλητικής δράσης, του ίδιου του χαρακτήρα της εργασίας, ως αναπόσπαστα στοιχεία για τη διαμόρφωση της προσωπικότητας του νέου ανθρώπου. Για εμάς η πρόληψη πρέπει να απαντά στο ερώτημα: Τι προσωπικότητες διαμορφώνεις; Με τι πρότυπα; Σε ποια κοινωνία;

Διεκδικούμε θεραπεία που θα βασίζεται σε μια διαδικασία κοινωνικής και ατομικής εκμάθησης των δυνατοτήτων που έχει ο άνθρωπος να ζει χωρίς ουσίες. Αρα διεκδικούμε πλήρη απεξάρτηση από κάθε ουσία και όχι συντήρηση του χρήστη με υποκατάστατα. Βάση αυτής της θεραπείας πρέπει να είναι προγράμματα που δεν θα επιτρέπεται χορήγηση φαρμάκων και ο χρήστης θα στηρίζεται ολόπλευρα (ατομικά, ψυχικά, κοινωνικά) με επίκεντρο το κίνητρο για ατομική και κοινωνική αλλαγή, εξασφαλίζοντας ουσιαστική κοινωνική επανένταξη.

Διεκδικούμε μείωση της βλάβης με στόχο τη διαμόρφωση κινήτρου και την προετοιμασία του χρήστη για ένταξη σε πρόγραμμα θεραπείας (π.χ. street work, detox, υποκατάσταση με συγκεκριμένους όρους και σε συγκεκριμένες πληθυσμιακές ομάδες).

Διεκδικούμε κοινωνική επανένταξη που στο επίκεντρο θα έχει την εξάλειψη του «στίγματος» και θα βοηθά ουσιαστικά τον πρώην χρήστη να ενταχθεί ομαλά στην κοινωνική ζωή και δράση (επαγγελματικά, μορφωτικά, κοινωνικά, οικογενειακά) με ευθύνη του κράτους.

Το ΚΚΕ και η ΚΝΕ με όλες μας τις δυνάμεις θα πρωτοστατήσουμε για:

• να διαφυλαχτεί ο δημόσιος, δωρεάν χαρακτήρας των προγραμμάτων που υπάρχουν στη χώρα μας και η φυσιογνωμία τους
• για τη στελέχωση όλων των δομών με επαρκές μόνιμο προσωπικό με πλήρη εργασιακά δικαιώματα
• για νέες δομές που έχει ανάγκη η χώρα σε όλη την επικράτεια
• για πλήρη, επαρκή και αποκλειστική χρηματοδότηση των προγραμμάτων από τον κρατικό προϋπολογισμό
• για να διαφυλαχτεί το συνεχές της θεραπείας για τους χρήστες και τις οικογένειές τους
• για Ενιαίο Θεσμικό Πλαίσιο για τα Κέντρα Πρόληψης.