Σε παράγοντα επικίνδυνης περαιτέρω κλιμάκωσης του ιμπεριαλιστικού πολέμου στην Ουκρανία, που μπορεί να οδηγήσει σε απευθείας στρατιωτική σύγκρουση μεταξύ ΝΑΤΟ και Ρωσίας, εξελίσσεται η κατάσταση που διαμορφώνεται στη Μαύρη Θάλασσα, ιδιαίτερα μετά την κατάρρευση της συμφωνίας - συμβιβασμού για την εξαγωγή ουκρανικών σιτηρών μέσω θαλάσσης.

Χαρακτηριστικά, λίγες μέρες μετά τη ρίψη προειδοποιητικών πυρών και τη νηοψία από ρωσικές στρατιωτικές δυνάμεις σε εμπορικό πλοίο τουρκικών συμφερόντων που κινούνταν στη Μαύρη Θάλασσα, προς το ουκρανικό λιμάνι Ιζμαήλ στον Δούναβη, ο Αμερικανός πρώην ανώτατος διοικητής του ΝΑΤΟ στην Ευρώπη, Τζέιμς Σταυρίδης, «προειδοποιεί» ότι οι ενέργειες της Ρωσίας στη Μαύρη Θάλασσα δημιουργούν κίνδυνο κλιμάκωσης σε απευθείας πόλεμο μεταξύ ΝΑΤΟ και Ρωσίας, ενώ θέτει ανοιχτά στο τραπέζι τη δημιουργία «διαδρόμου» στη Μαύρη Θάλασσα με την «προστασία» ΝΑΤΟικών αεροσκαφών και πολεμικών πλοίων - όπως διεκδικεί ήδη το Κίεβο.

Αντίστοιχα, αμερικανική πηγή την οποία επικαλείται η εφημερίδα «Wall Street Journal» αναφέρει ότι οι ΗΠΑ εξετάζουν όλες τις πιθανές επιλογές για το θέμα, συμπεριλαμβανομένων «στρατιωτικών λύσεων», ενώ «προειδοποιήσεις» για το περιστατικό με το τουρκικό πλοίο στη Μαύρη Θάλασσα απηύθυνε προς τη Μόσχα και η Αγκυρα.

Υπενθυμίζεται ότι μετά την αποχώρηση της Ρωσίας από τη συμφωνία για την εξαγωγή ουκρανικών σιτηρών μέσω Μαύρης Θάλασσας τον περασμένο Ιούλη, Ρωσία και Ουκρανία έχουν δηλώσει ότι τα πλοία που κατευθύνονται σε λιμάνια του αντίπαλου στρατοπέδου στη Μαύρη Θάλασσα θα θεωρούνται εν δυνάμει «νόμιμοι» στόχοι για το ενδεχόμενο μεταφοράς στρατιωτικού υλικού.

Τα ουκρανικά λιμάνια στον Δούναβη - πολύ κοντά στα σύνορα με τη ΝΑΤΟική Ρουμανία - έχουν γίνει έκτοτε η κύρια εξαγωγική οδός για τα ουκρανικά σιτηρά, ενώ η Ρωσία έχει εξαπολύσει ένα μπαράζ βομβαρδισμών εναντίον ουκρανικών λιμενικών εγκαταστάσεων και αποθηκών σιτηρών στη Μαύρη Θάλασσα και τον Δούναβη. Η δε Ουκρανία εντείνει τις επιθέσεις εναντίον ρωσικών στόχων στην Κριμαία και στη Μαύρη Θάλασσα, ενώ κήρυξε τα ύδατα γύρω από τα ρωσικά λιμάνια «περιοχή κινδύνου πολέμου».

Στις εξελίξεις προστίθεται η πρόσφατη κίνηση του Κιέβου να ανακηρύξει μονομερώς έναν νέο «προσωρινό» διάδρομο στη Μαύρη Θάλασσα, αρχικά για τον απεγκλωβισμό πλοίων που έχουν αποκλειστεί σε ουκρανικά λιμάνια. Στην ανακήρυξη αυτή δεν έχει αντιδράσει επίσημα η Μόσχα, ενώ ο διάδρομος «εγκαινιάστηκε» με τον απόπλου φορτηγού πλοίου με σημαία Χονγκ Κονγκ το οποίο αναχώρησε προχθές από την Οδησσό και χθες προσέγγιζε τα Στενά του Βοσπόρου.

Σε ένα τέτοιο φόντο, σχολιάζοντας την πρόσφατη επέμβαση των ρωσικών δυνάμεων στο εμπορικό πλοίο «Sukru Okan» (με σημαία Παλάου - θεωρείται τουρκικών συμφερόντων), ο πρώην ανώτατος διοικητής του ΝΑΤΟ στην Ευρώπη Τζέιμς Σταυρίδης δήλωσε στο «Politico» ότι «οι ενέργειες της Ρωσίας στα διεθνή ύδατα της Μαύρης Θάλασσας δημιουργούν πραγματικό κίνδυνο κλιμάκωσης σε πόλεμο στη θάλασσα μεταξύ του ΝΑΤΟ και της Ρωσικής Ομοσπονδίας».

Το ΝΑΤΟ, πρόσθεσε χαρακτηριστικά, «δεν πρόκειται να παράσχει όλα τα όπλα και τα χρήματα για την Ουκρανία μόνο για να παρακολουθήσει τη Ρωσία να στραγγαλίζει την ουκρανική οικονομία με έναν παράνομο αποκλεισμό».

Και συνέχισε: «Αν η Ρωσία αρχίσει να καταλαμβάνει πλοία ή επιδιώξει να τα τρομάξει, νομίζω ότι πιθανότατα το ΝΑΤΟ θα απαντήσει υποστηρίζοντας έναν ανθρωπιστικό διάδρομο για τη ναυτιλία», διευκρινίζοντας ότι θα μπορούσε να «προστατεύσει» τα πλοία που πηγαίνουν προς και από το ουκρανικό λιμάνι της Οδησσού «με μαχητικά αεροσκάφη του ΝΑΤΟ από πάνω και πιθανώς πολεμικά πλοία του ΝΑΤΟ σε συνοδεία».

Πρόσθεσε δε ο Σταυρίδης ότι η υποστήριξη από τα μέλη του ΝΑΤΟ που συνορεύουν με τη Μαύρη Θάλασσα, δηλαδή την Τουρκία, τη Ρουμανία και τη Βουλγαρία, θα σήμαινε πως «ο ρωσικός στόλος της Μαύρης Θάλασσας θα υπολειπόταν στρατιωτικά».

Υπενθυμίζεται πως και ο ίδιος ο γγ του ΝΑΤΟ, Γ. Στόλτενμπεργκ, μετά την απόσυρση της Μόσχας από τη συμφωνία για τα σιτηρά, είχε ανακοινώσει ότι το ΝΑΤΟ «ενισχύει την επιτήρηση και την αναγνώριση στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας, μεταξύ άλλων με αεροσκάφη θαλάσσιας περιπολίας και μη επανδρωμένα αεροσκάφη».

Παράλληλα με τις δηλώσεις Σταυρίδη, δημοσίευμα της αμερικανικής εφημερίδας «Wall Street Journal» αναφέρει ότι οι ΗΠΑ βρίσκονται σε επαφές με την Τουρκία και άλλες χώρες για τη διαμόρφωση και ενίσχυση «εναλλακτικών» διαδρομών για τα ουκρανικά σιτηρά, κυρίως μέσω του Δούναβη και λιμανιών της Ρουμανίας, ενώ ταυτόχρονα εξετάζουν όλες τις πιθανές επιλογές, «συμπεριλαμβανομένων στρατιωτικών λύσεων», για την προστασία πλοίων που επιχειρούν σε ουκρανικά λιμάνια.

Ο Ουκρανός Πρόεδρος Β. Ζελένσκι, σχολιάζοντας την προχθεσινή αναχώρηση του φορτηγού πλοίου «Joseph Schulte» από το λιμάνι της Οδησσού (πρώτος απόπλους πλοίου μετά τη μονομερή ανακήρυξη «προσωρινού» διαδρόμου από το Κίεβο), έκανε λόγο για «ένα σημαντικό βήμα προς την αποκατάσταση της ελευθερίας της ναυσιπλοΐας στη Μαύρη Θάλασσα». Το «Joseph Schulte» κατευθυνόταν χθες προς τα Στενά του Βοσπόρου και το τουρκικό λιμάνι Αμπαρλί.

Παράλληλα, ο Ζελένσκι χαρακτήρισε τους νέους ρωσικούς βομβαρδισμούς σε ουκρανικές λιμενικές υποδομές «επίθεση κατά της παγκόσμιας επισιτιστικής ασφάλειας». «Κάθε ρωσική επίθεση εναντίον των λιμανιών αυτών επιφέρει πλήγμα στις παγκόσμιες τιμές των τροφίμων, στην κοινωνική και πολιτική σταθερότητα στην Αφρική και στην Ασία», πρόσθεσε.

Αντίστοιχα, ο εκπρόσωπος του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών Β. Πατέλ, σχολιάζοντας τα ρωσικά πλήγματα, δήλωσε πως «ο Πούτιν αδιαφορεί για την παγκόσμια επισιτιστική ασφάλεια» και κατηγόρησε τη Μόσχα ότι «κάνει τον κόσμο να λιμοκτονεί, χρησιμοποιώντας τα τρόφιμα ως όπλο».

Την ίδια ώρα η προεδρία της Τουρκίας, με χθεσινή ανάρτησή της για το περιστατικό ανάμεσα σε ρωσικές στρατιωτικές δυνάμεις και στο εμπορικό πλοίο «Sukru Okan», αναφέρει ότι «οι ομόλογοι από τη Ρωσία προειδοποιήθηκαν με τον κατάλληλο τρόπο να αποφύγουν αυτού του είδους τις προσπάθειες που θα κλιμακώσουν τις εντάσεις στη Μαύρη Θάλασσα».

Νωρίτερα, το τουρκικό κανάλι «Haber Global TV», επικαλούμενο πηγή στο τουρκικό υπουργείο Αμυνας, ανέφερε ότι η Αγκυρα είναι «έτοιμη να εγγυηθεί την ανεμπόδιστη διέλευση από τα Τουρκικά Στενά» για όσα καράβια μεταφέρουν φορτία σιτηρών από ουκρανικά λιμάνια.

Παράλληλα, πηγή την οποία επικαλείται το ρωσικό πρακτορείο TASS αναφέρει ότι η Αγκυρα «καταβάλλει σημαντικές προσπάθειες για την αναβίωση των συμφωνιών (σ.σ. για τα ουκρανικά σιτηρά) και συνεχίζει τον διάλογο με τη Ρωσία». Η ίδια πηγή υπενθύμισε ότι ο Τούρκος Πρόεδρος Ρ. Τ. Ερντογάν σκοπεύει να θέσει το θέμα και στην επικείμενη συνάντηση με τον Ρώσο ομόλογό του, Βλ. Πούτιν.

«Μια νέα διπλωματική επιτυχία στη συμφωνία για τα σιτηρά θα ήταν εξαιρετικής σημασίας για την Αγκυρα σε ό,τι αφορά το διεθνές πρεστίζ της χώρας», πρόσθεσε.

Από την πλευρά της Ρωσίας, ο πρέσβης της στην Αγκυρα, Αλ. Ερχοφ, δήλωσε σχετικά με τη συμφωνία για την εξαγωγή ουκρανικών σιτηρών ότι «δεν είναι ο μόνος τρόπος για την κάλυψη των επισιτιστικών αναγκών αφρικανικών και άλλων χωρών - υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις που διερευνώνται ενεργά, σε επαφές με τους εταίρους μας». Επανέλαβε δε τις καταγγελίες της Μόσχας ότι από τα ουκρανικά σιτηρά που εξάγονταν με τη συμφωνία της Μαύρης Θάλασσας, μόλις το 3% κατέληγαν στις πιο φτωχές χώρες.

Στο μεταξύ ο γγ του ΝΑΤΟ, Γ. Στόλτενμπεργκ, σε χθεσινή ομιλία του επιχείρησε να «μαζέψει» τις δηλώσεις που έκανε την Τρίτη ο διευθυντής του γραφείου του, Στιαν Γιένσεν, ο οποίος είχε περιγράψει ως «πιθανή λύση» στον πόλεμο στην Ουκρανία την παραχώρηση εδαφών από το Κίεβο, με αντάλλαγμα την ένταξη στο ΝΑΤΟ.

Μιλώντας και αυτός σε φόρουμ στο Αρενταλ της Νορβηγίας, ο Στόλτενμπεργκ επανέλαβε ότι «είναι οι Ουκρανοί και μόνο οι Ουκρανοί αυτοί που μπορούν να αποφασίσουν πότε υφίστανται οι συνθήκες για διαπραγματεύσεις και ποιος μπορεί να αποφασίσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων ποια είναι μια αποδεκτή λύση».

«Το μήνυμά του (σ.σ. του Γιένσεν), το οποίο είναι επίσης το κύριο μήνυμά μου και το κύριο μήνυμα του ΝΑΤΟ, είναι καταρχάς ότι η πολιτική του ΝΑΤΟ δεν έχει αλλάξει: Υποστηρίζουμε την Ουκρανία», ανέφερε.

Υπενθυμίζεται ότι ο ίδιος ο Στόλτενμπεργκ, ήδη από τον Ιούνη του 2022, ανέφερε πως «η ειρήνη είναι δυνατή» αλλά το ερώτημα για τους Ουκρανούς είναι «ποιο τίμημα είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν για την ειρήνη; Πόση επικράτεια; Πόση ανεξαρτησία; Πόση κυριαρχία; Πόση ελευθερία;».

Στην ίδια παρέμβασή του δήλωνε ότι «υπάρχει μια πολύ στενή σχέση μεταξύ του τι μπορείς να πετύχεις στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και της θέσης στο πεδίο της μάχης» και ότι «η στρατιωτική μας υποστήριξη προς αυτούς είναι ένας τρόπος να ενισχύσουμε το "χέρι" τους στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων».

Καθόλου τυχαία στη σημερινή συγκυρία, επιβεβαιώνοντας τον «καπνό» των διαφόρων παζαριών για έναν μελλοντικό προσωρινό συμβιβασμό στη σύγκρουση ΝΑΤΟ - Ρωσίας, όπως και τις διαφοροποιήσεις εντός ΝΑΤΟ για τους όρους ενός τέτοιου συμβιβασμού, χαρακτηριστική παρέμβαση έκανε και ο πρώην Πρόεδρος της Γαλλίας Ν. Σαρκοζί.

Σε συνέντευξή του στη «Le Figaro» χαρακτήρισε «ψευδαίσθηση» οποιαδήποτε επιστροφή στην κατάσταση πριν τη ρωσική προσάρτηση της Κριμαίας το 2014, ενώ αντί της επιλογής μιας «παγωμένης σύγκρουσης» για όσα εδάφη δεν μπορέσει να ανακτήσει η Ουκρανία, πρότεινε να διενεργηθούν «δημοψηφίσματα υπό την αυστηρή επίβλεψη της διεθνούς κοινότητας».

«Τίποτα δεν είναι δυνατό χωρίς συμβιβασμούς», ανέφερε, ενώ πρόσθεσε ότι η Ουκρανία πρέπει να παραμείνει «ουδέτερη», με την παροχή «ισχυρών εγγυήσεων ασφαλείας», και δεν έχει θέση στην ΕΕ ή στο ΝΑΤΟ. Ανέφερε δε χαρακτηριστικά ότι ο ίδιος και η Γερμανίδα καγκελάριος Α. Μέρκελ «παλέψαμε ενάντια στην ένταξη της Ουκρανίας και της Γεωργίας στο ΝΑΤΟ, παρά την πίεση των ΗΠΑ».

Από την πλευρά του Κιέβου, ο Ουκρανός ΥΠΕΞ Ντμ. Κουλέμπα δήλωσε ότι «στόχος μας είναι η νίκη, υπό τη μορφή της απελευθέρωσης των εδαφών μας εντός των συνόρων του 1991, και μικρή σημασία έχει πόσο θα χρειαστεί αυτό». «Οσο δεν νικάμε, θα έχουμε ανάγκη από περισσότερα όπλα», πρόσθεσε.

Χθες, πάντως, ο εκπρόσωπος της ουκρανικής Πολεμικής Αεροπορίας Γ. Ιχνάτ επιβεβαίωσε ότι η Ουκρανία δεν αναμένει φέτος να εντάξει στο οπλοστάσιό της αμερικανικά μαχητικά αεροσκάφη F-16.

Οι ΗΠΑ και άλλα κράτη - μέλη του ΝΑΤΟ έχουν εγκρίνει την εκπαίδευση Ουκρανών πιλότων στα F-16, μέχρι στιγμής όμως καμία χώρα δεν έχει ανακοινώσει τη χορήγηση τέτοιων αεροσκαφών στο Κίεβο, ενώ δημοσίευμα της «Washington Post» αναφέρει ότι οι πρώτοι 6 Ουκρανοί πιλότοι αναμένεται να ολοκληρώσουν την εκπαίδευσή τους το επόμενο καλοκαίρι.

Χθες, στο μεταξύ, το Κίεβο ανακοίνωσε ότι το ναζιστικό τάγμα Αζόφ αναδιοργανώθηκε και έγινε ταξιαρχία, μέλη της οποίας επέστρεψαν σε μέτωπα στην ανατολική Ουκρανία.

Το τάγμα Αζόφ περικυκλώθηκε στη μάχη της Μαριούπολης πέρυσι και οι επιζώντες αιχμαλωτίστηκαν από τις ρωσικές δυνάμεις. Οι περισσότεροι από τους βαριά τραυματίες ανταλλάχθηκαν αργότερα με Ρώσους αιχμαλώτους, ενώ αξιωματικοί του Αζόφ, που παραδόθηκαν από τη Ρωσία στην Τουρκία για να παραμείνουν εκεί μέχρι το τέλος του πολέμου, επέστρεψαν στην Ουκρανία στις αρχές Ιουλίου, μετά την επίσκεψη του Ουκρανού Προέδρου Β. Ζελένσκι στην Τουρκία, προκαλώντας την έντονη αντίδραση της Μόσχας.