Σάββατο 27 Μάη 2023 - Κυριακή 28 Μάη 2023
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 35
ΠΟΙΚΙΛΗΣ ΥΛΗΣ - ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΟΥ ΚΚΕ
Ανοίγει ο Χώρος Πολιτισμού - «Εργαστήρι Γιώργη Βαρλάμου»

Την Τετάρτη θα πραγματοποιηθούν τα εγκαίνια

«Γυμνό (πλάτη)», ξυλογραφία, 25,2x37 εκ., 1974
«Γυμνό (πλάτη)», ξυλογραφία, 25,2x37 εκ., 1974
«Ετσι θεωρώ ότι ολοκληρώνω κι εγώ την προσφορά μου στο μεγάλο και δίκαιο αγώνα για την απελευθέρωση της εργατικής τάξης και όλου του εργαζόμενου λαού από τα δεσμά της ταξικής σκλαβιάς, αγώνα που με διήγειρε και με συνεπήρε από τα νεανικά μου χρόνια και εξακολουθεί να φλογίζει την καρδιά μου μέχρι και σήμερα».

Με αυτά τα λόγια στη διαθήκη του ο σπουδαίος εικαστικός Γιώργης Βαρλάμος άφηνε στο Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας, το κόμμα του, το Εργαστήρι του, τον χώρο που δημιουργούσε και το έργο του, σφραγίζοντας με αυτόν τον τρόπο την απόφαση μιας ολόκληρης ζωής στο πλάι του ΚΚΕ.

Δέκα χρόνια μετά τον θάνατο του συντρόφου μας, το Κόμμα, υλοποιώντας την τελευταία του επιθυμία, ολοκλήρωσε τις εργασίες αποκατάστασης του εργαστηρίου, το οποίο είναι έτοιμο να λειτουργήσει, όπως ακριβώς ο ίδιος ήθελε, ως ένας ανοιχτός και φιλόξενος χώρος που θα δημιουργούν και θα μαθαίνουν οι νέοι καλλιτέχνες.

Πράγματι, αν κανείς περιηγηθεί στον χώρο, θα διαπιστώσει ότι η παρουσία του Γ. Βαρλάμου είναι ακόμη αισθητή. Το εργαστήρι είναι όπως το άφησε, με τη μαντεμένια πρέσα του σπουδαίου δασκάλου του Γιάννη Κεφαλληνού και την πρέσα ξυλογραφίας του χαράκτη Δημήτρη Δάβη καθώς και με μια μεγάλη πρέσα ξυλογραφίας, που σχεδίασε ο ίδιος ο Βαρλάμος, για να τυπώνονται οι πολύ μεγάλες ξυλογραφίες του.

Το εργαστήρι θα είναι ανοιχτό σε κάθε νέο, σε συλλόγους και ομάδες, σε κάθε νέο χαράκτη, σε κάθε εικαστικό καλλιτέχνη που θέλει εκεί να δημιουργήσει. Παράλληλα, θα υπάρχουν οι σημειώσεις και το αρχείο του, στη διάθεση κάθε ιστορικού ερευνητή καθώς και η πλούσια βιβλιοθήκη του όπου υπάρχουν όχι μόνο τα εκατοντάδες βιβλία που φιλοτέχνησε ο ίδιος και τα εικονογράφησε, αλλά και όλα εκείνα τα βιβλία που διάβαζε και αγαπούσε.

«Αγριόπαπιες ΙΙ», ξυλογραφία, 49,5x31,5 εκ., 1960
«Αγριόπαπιες ΙΙ», ξυλογραφία, 49,5x31,5 εκ., 1960
Στον χώρο που ζωγράφιζε, χωρίς να αλλοιωθεί ο χαρακτήρας του, δημιουργήθηκε ένα μικρό εκθετήριο όπου με περιοδικές εκθέσεις θα παρουσιάζεται το έργο του Βαρλάμου στο κοινό, καθώς και θα φιλοξενούνται πολιτιστικές και μορφωτικές δράσεις, κρατώντας το εργαστήρι του όπως το ήθελε, ζωντανό.

Η ζωή και το έργο του...

Ο Γιώργης Βαρλάμος γεννήθηκε το 1922 στην Πάρο. Σπούδασε ζωγραφική στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών, με δασκάλους τους Ουμβέρτο Αργυρό και Κωνσταντίνο Παρθένη και χαρακτική με δάσκαλο τον Γιάννη Κεφαλληνό.

Συνέχισε, με τη βοήθεια υποτροφίας, τις σπουδές του στο Παρίσι, στην Ecole des Beaux-Arts, ζωγραφική, και στο College Technique Estienne, χαρακτική, όπου και ειδικεύτηκε στην τέχνη του βιβλίου και ιδιαίτερα στη χάραξη γραμματοσήμων.

Βαθύς γνώστης των μυστικών της κλασικής χαρακτικής, ο Βαρλάμος καλλιέργησε εξίσου όλα τα είδη της: Χαλκογραφία, ξυλογραφία, λιθογραφία, πραγματοποιώντας ένα εντυπωσιακό σε όγκο και σε νοηματική ολοκλήρωση έργο.

Ο Βαρλάμος υπηρέτησε με πάθος τη χαρακτική και την υπερασπίστηκε σε όλη τη ζωή του ως την πιο δημοκρατική, την πιο λαϊκή τέχνη, την τέχνη που με μικρό αντίτιμο μπορεί να μπει σε κάθε λαϊκό σπίτι. Ελεγε πάντα: «Η χαρακτική είναι μια δημοκρατική τέχνη. Γιατί το έργο είναι πάντα πρωτότυπο αλλά δεν είναι μοναδικό». Επίσης, δεν αριθμούσε τα αντίτυπά του, λέγοντας ότι η αρίθμηση είναι μια εφεύρεση του εμπορίου της Τέχνης.


RIZOSPASTIS

Οπως σημείωνε, «η χαρακτική άνοιξε το δρόμο προς τη μόρφωση του ανθρώπου με τη γέννηση της τυπογραφίας και κατά συνέπεια με την ευρεία κυκλοφορία του βιβλίου, απρόσιτου μέχρι τότε στο λαό, γιατί το βιβλίο ήταν χειρόγραφο και προσιτό μόνο στην ολιγαρχία... Εκείνο που κάνει το έργο τέχνης δεν είναι η τεχνική αλλά η συγκίνηση που εκπέμπει. Γιατί η τέχνη (η καθεμιά από τις καλές τέχνες) έχει το μεγάλο προσόν να αγγίζει το θεατή - αναγνώστη - ακροατή με άπειρα συναισθήματα και συγκινήσεις, που αν ο κόσμος είχε ευαισθητοποιηθεί και προσπαθούσε να "διαβάζει" τις καλές τέχνες θα ήταν σίγουρα καλύτερος...». Αγάπησε και μελέτησε όσο κανείς τη φύση και τους νόμους της τυπογραφίας και του βιβλίου. Επιμελήθηκε, εικονογράφησε και σχεδίασε πληθώρα εξώφυλλων βιβλίων, με πολλά ένθετα χαρακτικά του, ενώ διακρίθηκε, διεθνώς, για την επιμέλεια βιβλίων και λευκωμάτων.

Η βαθιά του γνώση για το πώς πρέπει να σχεδιαστεί, να «στηθεί» ένα βιβλίο, για να ευχαριστεί τον αναγνώστη και να δημιουργεί προδιάθεση αντίστοιχη με το περιεχόμενό του, τον οδήγησε να αναλάβει από το 1992 την αισθητική επιμέλεια των εκδόσεων της «Σύγχρονης Εποχής».

...άρρηκτα δεμένα

Ο Γιώργης Βαρλάμος ανήκει σε εκείνη τη γενιά των εικαστικών που τα χρόνια της κατοχής και της Αντίστασης τον βρήκαν σπουδαστή στην ΑΣΚΤ. Είναι η γενιά που πήρε στα χέρια της τη μόρφωσή της, πάλεψε για την επιβίωση, δούλεψε παράνομα, βγήκε στους δρόμους...

Ετσι, ο Βαρλάμος, όπως σχεδόν και όλοι οι σπουδαστές στο εργαστήριο χαρακτικής του Κεφαλληνού, συμμετείχε στο παράνομο καλλιτεχνικό συνεργείο που κάλυπτε τις προπαγανδιστικές ανάγκες της ΕΑΜικής Αντίστασης.

Η συνεπής πολιτική θέση και στάση του, η στράτευσή του με το ΚΚΕ, η άρνησή του να συμβιβαστεί, «ανταμείφθηκε» με την απόρριψή του για τη θέση του καθηγητή της Χαρακτικής στην ΑΣΚΤ και τις τρεις φορές που υπέβαλε υποψηφιότητα, παρά το ότι όλοι τον θεωρούσαν φυσική συνέχεια του έργου του δασκάλου του Γιάννη Κεφαλληνού και παρά τις λαμπρές σπουδές του, τις μετεκπαιδεύσεις και τις διακρίσεις του.

Από τον διαμορφωμένο χώρο στο Εργαστήρι του Γιώργη Βαρλάμου

RIZOSPASTIS

Από τον διαμορφωμένο χώρο στο Εργαστήρι του Γιώργη Βαρλάμου
Εργάστηκε για την «έξοδο» της Τέχνης από τα σαλόνια και με την ακούραστη δουλειά του πάλεψε για τη συμπόρευση της Τέχνης με τις ανάγκες, τα δικαιώματα, τους κοινωνικούς και απελευθερωτικούς αγώνες του λαού, ενώ συμμετείχε με άλλους καλλιτέχνες στους αγώνες για την επαγγελματική κατοχύρωση των καλλιτεχνών.

Την προσήλωσή του στα ιδανικά και τις αξίες του επιβεβαίωσε και με την άρνησή του να αποδεχτεί τον μηνιαίο μισθό με τον οποίο η χούντα αποφάσισε το 1973 να επιχορηγήσει 100 καλλιτέχνες για να οικοδομήσει φιλοκαλλιτεχνικό προφίλ, δηλώνοντας πως «τέτοιας μορφής εκλεκτική χορηγία δεν λύνει βασικά προβλήματα των ανθρώπων της Τέχνης».

«Ο σημερινός καλλιτέχνης δεν μπορεί να είναι ουδέτερος παρατηρητής της ζωής»

Το έργο του Γιώργη Βαρλάμου διακρίνεται από τον βαθύ κομμουνιστικό ανθρωπισμό του και την πάντα νέα και διεισδυτική ματιά του. Εύκολα γίνεται αντιληπτό σε όποιον γνωρίσει το έργο του.

Μέσα από την απεικόνιση της φύσης, των τοπίων, των περίφημων αγριολούλουδών του, της γυναικείας μορφής ύμνησε την ομορφιά της ζωής, για την οποία αξίζει κανείς να αγωνιστεί. Με το έργο του δεν έλειψε στιγμή από το πλευρό του λαού, που πονά, υποφέρει από τα δεινά του καπιταλισμού. Παίρνει θέση μάχης.

«Ο σημερινός καλλιτέχνης δεν μπορεί να είναι αμέτοχος πρακτικογράφος γεγονότων, ουδέτερος παρατηρητής της ζωής. Γιατί τότε δεν μπορεί να κάνει τέχνη. Αν δε βιώνεις τον τόπο σου και την εποχή σου, αν δε συμμετέχεις ενεργητικά στη ζωή δεν ανθοφορεί η τέχνη. Αυτές οι κατασκευές πως η τέχνη είναι υπερκόσμια, ανήκει στην ουράνια αποστολή της είναι φαρισαϊσμός της αντίδρασης που επιδιώκει τη διάρκεια του παρελθόντος». Δικά του λόγια...


Κορυφή σελίδας
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ