Το ΚΚΕ ιεραρχεί την ανάπτυξη της ερευνητικής διαδικασίας, αφού με όπλο την παραγωγή νέας γνώσης ο άνθρωπος μπορεί να βελτιώσει τους όρους ζωής του και να αλλάξει τον κόσμο. Για τους ερευνητές η ισχυροποίηση του ΚΚΕ στις ερχόμενες εκλογικές αναμετρήσεις είναι η μόνη επιλογή που αντιστοιχεί στην υπεράσπιση των δικαιωμάτων τους για να μπορούν απρόσκοπτα να επιτελούν το έργο τους, αλλά και σε μια ξεκάθαρη και ριζικά διαφορετική πρόταση, για το πραγματικά νέο και καινοτόμο στην Επιστήμη και την Ερευνα.

ΝΔ - ΣΥΡΙΖΑ - ΠΑΣΟΚ διαγωνίζονται ποιος έφτιαξε καλύτερο πλαίσιο επιχειρηματικότητας, ανταγωνιστικότητας και αξιολόγησης των ερευνητικών ιδρυμάτων, μέχρι και για το ποιο υπουργείο θα αναλάβει την εποπτεία της «ακαδημαϊκής έρευνας», δήθεν γιατί έτσι θα αντιμετωπιστεί ο κατακερματισμός.

Στην πραγματικότητα όλοι κυβέρνησαν και έβαλαν το χεράκι τους για την κατάσταση που αντιμετωπίζουν χιλιάδες ερευνητές και διδάσκοντες. Η κοινή τους στρατηγική οδήγησε διαχρονικά στην υποστελέχωση, στον κατακερματισμό, στην πολυδιάσπαση των εργασιακών σχέσεων, στην υποχρηματοδότηση των ερευνητικών ιδρυμάτων. Σήμερα οι προγραμματικές τους δεσμεύσεις για την επόμενη μέρα εγγυώνται μια πορεία στις ίδιες ράγες, αφού κριτήριο θα είναι «οι αντοχές της οικονομίας», οι προτεραιότητες της ΕΕ και τι θεωρείται «καινοτόμο» για το κεφάλαιο. Ανεξάρτητα από τη σύνθεση της επόμενης κυβέρνησης, η ατζέντα και για τον χώρο της Ερευνας είναι προδιαγεγραμμένη.

Οι εργαζόμενοι επιστήμονες μπορούν να αξιοποιήσουν την πείρα τους για το πώς εναλλάξ ο ένας έχτιζε πάνω στο αντιλαϊκό έργο του προκατόχου του. Ας δούμε μια σύνοψη της τελευταίας δεκαετίας: Ενώ η κυβέρνηση ΝΔ - ΠΑΣΟΚ νομοθέτησε τον ν.4310/2014, ανέπτυξε πολλές πλευρές της σύγχρονης επιχειρηματικής λειτουργίας των ερευνητικών κέντρων, καθιέρωσε το έδαφος για έρευνα χρηματοδοτούμενη με συνδυασμό εργαλείων, επέκτεινε τη στελέχωση των ιδρυμάτων με συμβασιούχους, η επόμενη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ διατήρησε ατόφιο το σκέλος που αφορούσε τα ζητήματα των εργασιακών σχέσεων και επέκτεινε μάλιστα τις εφαρμογές των ευεργετικών διατάξεων για το κεφάλαιο με τον νόμο «Ρυθμίσεις για την Ερευνα και άλλες διατάξεις» του 2016. Διαμόρφωσε έναν ιστό οργάνωσης και ελέγχου πιο ικανό να προχωρήσει τη διασύνδεση με επιχειρηματικά συμφέροντα μέσω του Εθνικού Συμβουλίου Ερευνας και Καινοτομίας (ΕΣΕΤΕΚ), όπου πλέον προβλεπόταν η συμμετοχή μάνατζερ. Μετέφερε σημαντικές αρμοδιότητες ως προς τη διαχείριση πόρων στους Ειδικούς Λογαριασμούς Κονδυλίων Ερευνας (ΕΛΚΕ). Στήριξε τις μορφές της καινοτόμου καπιταλιστικής επιχειρηματικότητας (start ups και spin off). Σε συνέχεια η κυβέρνηση της ΝΔ την τελευταία τετραετία έφερε νέα μέτρα, όπως ανανεωμένο πλαίσιο ίδρυσης τεχνοβλαστών, επιπλέον κατακερματισμό και επέκταση των «ελαστικών» σχέσεων με νέο νόμο - πλαίσιο για τα ΑΕΙ, όρισε τους πρώτους ανθρώπους της αγοράς στα συμβούλια έρευνας. Μάλιστα, εκπρόσωποι της ΝΔ επανειλημμένα αναγνωρίζουν το έργο των προκατόχων τους ως «θετικό» για τον χώρο της Ερευνας.

Ποιες είναι οι προτεραιότητες των αστικών κομμάτων που καθορίζουν τα πεπραγμένα τους, αλλά και το περιεχόμενο των προτάσεών τους;

Συμφωνούν στους όρους χρηματοδότησης, με κατεύθυνση τα ιδρύματα να μπορούν να επιβιώνουν κυνηγώντας πόρους από πολλές διαφορετικές πηγές και με κριτήρια αξιολόγησης που ιεραρχούν την προσέλκυση ιδιωτικών επενδύσεων. Ετσι το κράτος διαρκώς αποχωρεί από τη στήριξή τους. Συγκεκριμένα:

• Οι κρατικοί προϋπολογισμοί της ΓΓΕΚ τσακίστηκαν σε βάθος 10ετίας. Ακόμα και οι «ιστορικές αυξήσεις», για τις οποίες περηφανεύεται η σημερινή κυβέρνηση, στην πραγματικότητα δεν αφορούν το τακτικό σκέλος που παραμένει καθηλωμένο, αλλά τις δημόσιες επενδύσεις και το συγχρηματοδοτούμενο σκέλος. Ετσι, οι αυξήσεις δεν καλύπτουν τη μισθοδοσία και τις ανάγκες λειτουργίας των κέντρων, αλλά την προσέλκυση ιδιωτών.
• Ιεράρχησαν τη διεκδίκηση με όρους αριστείας προγραμμάτων ΕΣΠΑ, όποτε και αν ανοίξουν οι ευρωπαϊκές «κάνουλες». Σήμερα όλοι πανηγυρίζουν για τη στήριξη της Ερευνας από το Ταμείο Ανάκαμψης. Διαφωνούν στη διαχείρισή του, αλλά δεσμεύονται στα προαπαιτούμενά του. Φυσικά κρύβουν ότι οι νέες ροές αφορούν μόνο εξοπλισμό και υποδομές και μάλιστα σε «επιλεγμένα» επιστημονικά αντικείμενα, ενώ πουθενά δεν υπάρχει πρόβλεψη για προσλήψεις εργαζομένων και επαρκή στελέχωση.
• Για τους νέους ερευνητές βρίσκουμε στις θέσεις τους μια γκάμα υποσχέσεων, από τα βιομηχανικά διδακτορικά μέχρι τα ταμεία ενίσχυσης της καινοτόμου έρευνας. Ιδιαίτερα ο ΣΥΡΙΖΑ υπερπροβάλλει την ίδρυση του ΕΛΙΔΕΚ στην κυβερνητική του θητεία. Ολοι γνωρίζουν, όμως, ότι οι ενισχύσεις που δόθηκαν αποτέλεσαν «το μικρότερο κακό, από το να μην υπάρχει τίποτα». Ακόμα και η οικονομική συγκρότηση του ιδρύματος με δανεικά από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων δεν εξασφαλίζει επ' ουδενί τη σταθερότητα στη χρηματοδότηση. Ετσι δεν αντιμετωπίζονται στο ελάχιστο τα προβλήματα των εργασιακών σχέσεων. Αντίθετα, επεκτάθηκαν οι συμβάσεις ορισμένου χρόνου, τα «μπλοκάκια», οι ανασφάλιστες υποτροφίες.

Το βασικό πρόβλημα στα ερευνητικά κέντρα, από τη σκοπιά των εργαζομένων και των συνολικότερων προσανατολισμών της Ερευνας, δεν είναι το ποιο υπουργείο έχει την ευθύνη αλλά τα κίνητρα και οι σκοποί της ερευνητικής διαδικασίας.

Η ουσία είναι ότι ο υπαρκτός κατακερματισμός προκύπτει από την πιο στενή σύνδεση της Ερευνας με την επιχειρηματικότητα. Οταν τα ιδρύματα στρέφονται όλο και περισσότερο στην αγορά και μάλιστα ανταγωνιστικά μεταξύ τους, πώς θα επιτευχθεί η συνεργασία; Πώς θα γίνει εξορθολογισμός αποφεύγοντας την επικάλυψη αντικειμένων, όταν τα ιδρύματα διεκδικούν χρηματοδοτήσεις με το κομμάτι; Πώς θα αναπτυχθούν αναλογικά η βασική και η εφαρμοσμένη έρευνα όταν καινοτόμο σήμερα είναι αυτό που μπορεί γρήγορα να μετατραπεί σε εμπόρευμα; Η λογική της ανάπτυξης οικοσυστημάτων καινοτομίας που προτείνεται ως λύση, δηλαδή δικτύου διασύνδεσης με την καπιταλιστική οικονομία, δεν μπορεί να εξασφαλίσει την ενότητα του ακαδημαϊκού χώρου, αντιθέτως οδηγεί σε μεγαλύτερο κατακερματισμό ανάμεσα στις επιχειρηματικές ιδέες που θα μπορούν να επιβιώσουν στην αγορά και σε αυτές που θα μένουν στο περιθώριο.

Ολοι αυτοί λένε ότι χρειάζεται περισσότερη σύνδεση της Ερευνας με τις αναπτυξιακές ανάγκες. Φυσικά είναι δεδομένο ότι η παραγωγή νέας γνώσης συνδέεται με τις ανάγκες της κοινωνίας. Το πρόβλημα είναι όμως ότι κριτήριο της ανάπτυξης στη σημερινή κοινωνία είναι το κέρδος.

Ετσι σήμερα υπάρχουν πολλές έρευνες για έξυπνες εφαρμογές πλοήγησης που αφορούν τον τουρισμό, αλλά τα τρένα κινούνται «στα τυφλά», με αποτέλεσμα τα τραγικά γεγονότα που ζήσαμε. Βλέπουμε «εν μια νυκτί» να αλλάζουν ο προσανατολισμός και τα ενδιαφέροντα των ερευνητικών ομάδων, γιατί πλέον τα περισσότερα ευρωπαϊκά προγράμματα αφορούν «πράσινες» και ψηφιακές εφαρμογές. Βλέπουμε, στο φόντο της γεωστρατηγικής αναβάθμισης, τα ερευνητικά κέντρα να εντάσσονται πιο ενεργά στα πολεμικά σχέδια και να προσφέρουν υποδομές στο ΝΑΤΟ πλέον με τη «βούλα» ως φυσικά κέντρα, στο πλαίσιο του επιταχυντή καινοτομίας DIANA.

Κάθε ερευνητής μπορεί να σκεφτεί: Είναι αυτά αποτέλεσμα επιστημονικής μελέτης των πραγματικών αναγκών της κοινωνίας για τη χάραξη στρατηγικής στην ανάπτυξη του ακαδημαϊκού ερευνητικού ιστού; Εχουν καμία σχέση με ακαδημαϊκή ελευθερία ως προς την ανάπτυξη των επιστημονικών ερωτημάτων; Και όμως, σε αυτά τα ζητήματα υπάρχει απόλυτη συμφωνία των αστικών κομμάτων και δέσμευση ως προς τις ανάγκες της καπιταλιστικής οικονομίας.

Οι εργαζόμενοι ερευνητές μπορούν να κάνουν κριτήριο τη στάση των αστικών κομμάτων και να τους τιμωρήσουν για την πολιτική που υπηρετούν πιστά. Γιατί σε τελική ανάλυση ευθύνονται για την καθυστέρηση στην ανάπτυξη της επιστημονικής γνώσης και τους ολοένα και χειρότερους όρους εργασίας για την πλειοψηφία των ερευνητών.

Δεν είναι αλήθεια ότι σε αυτήν την πορεία οι εργαζόμενοι αναγκάστηκαν να εξασφαλίζουν ατομικά τα απαραίτητα μέσα για τη διεξαγωγή της έρευνάς τους; Κάθε ερευνητής πρέπει να σκέφτεται χίλιους παράγοντες μακριά από την ουσιαστική και δημιουργική φύση της εργασίας του. Οπως με τι πόρους θα κάνει την έρευνά του, πώς θα εξασφαλίσει μισθοδοσία, πώς θα έχει πρόσβαση σε σύγχρονες υποδομές. Πόσο διαφορετικά θα μπορούσαν να αξιοποιούνται ώρες ολόκληρες για τον σχεδιασμό και τη λύση ερευνητικών προβλημάτων; Φυσικά κανείς δεν μπορεί να κάνει αλλιώς, αφού σε τελική ανάλυση το σύστημα τους αξιολογεί όλους βάσει των χρημάτων που φέρνουν, αδιαφορώντας για την ποιότητα του έργου τους.

Αντίστοιχα, οι υψηλά ειδικευμένοι νέοι ερευνητές εξαναγκάζονται σε ένα διαρκές κυνήγι χρηματοδοτήσεων, όπου έρχονται αντιμέτωποι με συμβάσεις με ημερομηνία λήξης. Ο όρος μεταδιδακτορικός ερευνητής έγινε ένας ωραίος τρόπος να λες αδιόριστος και διαρκώς περιπλανώμενος ερευνητής. Ο υποψήφιος διδάκτορας κατάντησε το συνώνυμο του ανασφάλιστου εργαζόμενου. Η πλειοψηφία των εργαζομένων στα ερευνητικά κέντρα ζουν στην αβεβαιότητα για το μέλλον τους, εργάζονται με εξαντλητικά ωράρια, υποβάλλονται σε όλη την γκάμα των εργασιακών σχέσεων και των πιο σύγχρονων μορφών εκμετάλλευσης.

Κόντρα σε αυτήν την κατάσταση με ισχυρό ΚΚΕ μπορεί να εκφραστούν τα συμφέροντα των εργαζόμενων ερευνητών και να περάσουν σε πρώτο κάδρο οι διεκδικήσεις τους για σύγχρονα δικαιώματα στην έρευνα και τη ζωή. Με δυνατό το Κόμμα που μπορεί να τους χαλάσει τα σχέδια, που δεν έχει δεσμεύσεις απέναντι στα μεγάλα συμφέροντα, που δεν μεταλλάσσεται.

• Γιατί το ΚΚΕ είναι το μόνο κόμμα που φανερώνει ότι οι «παθογένειες» που εντοπίζουν όλοι οι επιστήμονες στα πανεπιστήμια και τα ερευνητικά κέντρα είναι «τέκνο» της στρατηγικής που συνδέεται άμεσα με τις κατευθύνσεις και τις επιδιώξεις της ΕΕ, με γνώμονα τη μεγαλύτερη προσαρμογή της Ερευνας στον καπιταλιστικό δρόμο ανάπτυξης.
• Γιατί και μέσα από τη δράση του στη Βουλή αποδεικνύει με κάθε ευκαιρία τη στήριξή του. Κατέθεσε Ερωτήσεις, με βάση παρεμβάσεις μαζικών φορέων για σειρά προβλημάτων στα ερευνητικά ιδρύματα, όπως για τις ελλείψεις προσωπικού, για την ανανέωση συμβάσεων, για τα προβλήματα των υπ. διδακτόρων και ιδιαίτερα των υποτρόφων του ΙΚΥ, για τη μονιμοποίηση υπαλλήλων ΙΔΟΧ, για τα προβλήματα των ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών, για την ιδιωτικοποίηση υποδομών κ.ά. Καταψήφισε όλα τα αντεργατικά νομοθετήματα της κυβέρνησης, αποκάλυψε το περιεχόμενο και τις στοχεύσεις τους.
• Γιατί είναι το μόνο κόμμα που αναφέρεται στα τεράστια προβλήματα των συμβασιούχων ερευνητών, υποστηρίζει τη στελέχωση των ιδρυμάτων με μόνιμο προσωπικό, παλεύει για τις ανανεώσεις των συμβάσεών τους, για Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας με αυξήσεις στους μισθούς, για κατάργηση της ανασφάλιστης απασχόλησης, για δουλειά με πλήρη εργασιακά δικαιώματα σε όλες τις βαθμίδες και τομείς εργασίας. Ολα τα υπόλοιπα κόμματα αντιμετωπίζουν αυτήν την κινητήρια δύναμη των ιδρυμάτων ως προσωπικό που δεν καλύπτει πάγιες και διαρκείς ανάγκες, κάποιες φορές ως φοιτητές, ακόμα και «τεμπέληδες» τους έχουν χαρακτηρίσει. Τους επιφυλάσσουν ίδιο και χειρότερο μέλλον.
• Γιατί έχει σύγχρονο Πρόγραμμα διακυβέρνησης, με άλλο δρόμο ανάπτυξης της επιστημονικής διαδικασίας. Παλεύει για έναν πραγματικά ενιαίο χώρο Ερευνας, υπό αποκλειστικά κρατικό φορέα, που θα αναπτύσσεται με κεντρικό επιστημονικό σχεδιασμό, που θα συγκεντρώνει τις ανάγκες των διαφόρων κλάδων της παραγωγής και θα την τροφοδοτεί με καινοτομία που θα αυξάνει την κοινωνική ευημερία. Ετσι μπορεί να οργανωθεί η συνεργασία κρατικών οργανισμών, πανεπιστημίων, ερευνητικών κέντρων για την ανάπτυξη των διαφόρων αντικειμένων με γνώμονα τις κοινωνικές ανάγκες.

Για όλα αυτά, τώρα ακόμα πιο ισχυρό ΚΚΕ.