Παρασκευή 24 Μάρτη 2023 - Κυριακή 26 Μάρτη 2023
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 40
ΠΟΙΚΙΛΗΣ ΥΛΗΣ - ΔΑΧΤΥΛΙΚΑ ΑΠΟΤΥΠΩΜΑΤΑ
ΔΑΧΤΥΛΙΚΑ ΑΠΟΤΥΠΩΜΑΤΑ - ΚΑΛΑΜΑΡΑΣ
ΤΑ ΟΓΔΟΝΤΑΧΡΟΝΑ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΟΦΙΛΗΣ ΕΠΟΝ
Ο πρώτος ύμνος της για τον έναν χρόνο από την ίδρυσή της (1944)

«Φλόγα του '21, η ΕΠΟΝ συνεχιστής / στου λαού μας τον αγώνα, γίνεται εκδικητής». Σε μουσική Αργύρη Κουνάδη και στίχους Γιώργου Κ. Τσαπόγα

Ο ΕΠΟΝίτης Αργύρης Κουνάδης (1924 - 2011) βάζει τη συνθετική υπογραφή του, στον πρώτο ύμνο της ΕΠΟΝ (Φλεβάρης 1944) για τον πρώτο χρόνο από την ίδρυση της αντιστασιακής οργάνωσης
Ο ΕΠΟΝίτης Αργύρης Κουνάδης (1924 - 2011) βάζει τη συνθετική υπογραφή του, στον πρώτο ύμνο της ΕΠΟΝ (Φλεβάρης 1944) για τον πρώτο χρόνο από την ίδρυση της αντιστασιακής οργάνωσης
(Πέμπτο μέρος)

Η ΕΠΟΝ της Νέας Σμύρνης έχει γερά χαρτιά κρυμμένα για το μέλλον. Ομως, στον παροντικό αντιστασιακό αγώνα κινείται με τη δυναμική των γεγονότων, τα οποία, όμως, παρά τις αντίξοες συνθήκες, διαμορφώνουν ακέραιες προσωπικότητες.

Αυτές θα καταλάμψουν, τα επόμενα χρόνια, καθώς έχουν περάσει από την κάμινο του πολέμου ενάντια στους ξένους κατακτητές και στους ντόπιους προδότες, το σκοτάδι του μεταπολεμικού κόσμου. Ο καθένας από το πεδίο του, πάντα μπροστάρης, ανοίγοντας νέους δρόμους, αφήνοντας πίσω του τον παλιό παρασιτικό αστικό κόσμο.

Στα θρανία της Ευαγγελικής Σχολής

Η δυάδα, η οποία θα γράψει τον πρώτο Υμνο της ΕΠΟΝ (Φλεβάρης 1944), μόλις έχει βγει από την εφηβεία, και δεν έχει προλάβει ακόμη να βρει τα επαγγελματικά πατήματά της. Εχει αποφοιτήσει από την Ευαγγελική Σχολή της Νέας Σμύρνης, κληρονομιά της χαμένης Σμύρνης των μικρασιατικών παραλίων. Την αποτελούν ο Αργύρης Κουνάδης (14 Φλεβάρη 1924 - 22 Νοέμβρη 2011) και ο, κατά έναν χρόνο μεγαλύτερός του, Γιώργος Κ. Τσαπόγας (1923 - 25 Φλεβάρη 2013) - φέτος συμπληρώνονται ακριβώς δέκα χρόνια από τον θάνατό του.

Η μουσική, η ελληνική και η παγκόσμια, θα αναγνωρίσει στον πρώτο τη μοναδικότητα του μουσικού ιδιώματός του, το οποίο, αν και θ' ασκηθεί στις δυτικότροπες κατακτήσεις, δεν θ' αρνηθεί να συνομιλήσει και με τη λαϊκή μουσική. Οι νέοι δημοσιογράφοι θα μαθητεύσουν στον δεύτερο, πρωτίστως αποκτώντας ταξική συνείδηση ότι η ειδησεογραφία πρέπει να υπηρετεί τα ιδανικά του εργατικού κινήματος, με απόλυτη διαφάνεια και χωρίς κουκουλώματα.

Από το ΕΑΜ Νέων στην ΕΠΟΝ

Ο κομμουνιστής δημοσιογράφος Γιώργος Τσαπόγας (1923 - 2013), ο στιχουργός, νεαρός καπετάνιος του 4ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ
Ο κομμουνιστής δημοσιογράφος Γιώργος Τσαπόγας (1923 - 2013), ο στιχουργός, νεαρός καπετάνιος του 4ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ
Η μαρτυρία του Αργύρη Κουνάδη αναφορικά με το πότε και το πώς αρχικά εντάσσεται στο ΕΑΜ Νέων κι αμέσως μετά στην ΕΠΟΝ είναι ιδιαιτέρως διαφωτιστική (συνέντευξη στον μελετητή της μουσικής και του τραγουδιού των απανταχού Ελλήνων Παναγιώτη Κουνάδη, Εικονικό Μουσείο Παναγιώτη Κουνάδη):

«Ολοι μας οι ΕΟΝίτες, οι περισσότεροι απ' ό,τι ξέρω, περάσαμε στην ΕΠΟΝ, εκτός από κάτι εξαιρέσεις (...) Στον τομέα της ΕΟΝ (...) ήμουν λοχίτης. Κι ο τετράρχης μας, ο οποίος αντικαθιστούσε τον τομεάρχη (...) ήταν ένας φοβερά ενδιαφέρων άνθρωπος. Ενα βράδυ που γύρναγα από περιπολίες για τα φώτα, για τη συσκότιση κ.λπ.

»Είχε ξεκινήσει ο πόλεμος. Βρίσκω πάνω στο γραφείο μου ένα γκρίζο βιβλίο. Το παίρνω, το ανοίγω και το διαβάζω. Ητανε του Νικολάι Μπουχάριν, ''Ο ιστορικός υλισμός''. (...) Για μένα έγινε σεισμός. Ητανε μια άλλη άποψη πραγμάτων, ήταν ακριβώς η αντίθετη όψη.

»(...) Ο τομεάρχης ήταν στην ΟΚΝΕ. Μπήκα στο ΕΑΜ Νέων μαζί με άλλους φίλους μου (...) Μετά πήγα στην ΕΠΟΝ (...) Τον Θεοδωράκη τον ήξερα από το '43».

Το αντιστασιακό σατιρικό περιοδικό «Σουτιέν»

Από κοινού με τον ΕΠΟΝίτη Μίκη, με τον οποίο σπουδάζουν στο Ωδείο Αθηνών, εκδίδουν το αντιστασιακό σατιρικό περιοδικό «Σουτιέν», στη Νέα Σμύρνη, το οποίο κυκλοφορεί μέχρι τον Δεκέμβρη του '44. Στην εκδοτική ομάδα συμμετέχουν, μεταξύ άλλων, ο επίσης ΕΠΟΝίτης Γιώργος Τσαπόγας, φοιτητής της Παντείου κι αργότερα της Ιατρικής Σχολής της Αθήνας, κι ο αδελφός του Μάκης (Ιωακείμ) Τσαπόγας (1926 - 2017), μετέπειτα καθηγητής χειρουργικής αγγειακών παθήσεων του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης και του Λονδίνου.

Πότε και πώς γράφτηκε ο πρώτος ύμνος της ΕΠΟΝ

Ο Αργύρης Κουνάδης, σε μια αντιστασιακή εκδήλωση των ΕΠΟΝιτών εναντίον των Ιταλών κατακτητών, θα συλληφθεί και θα κρατηθεί στις φυλακές Καλλιθέας. Ο Γιώργος Γ. Τσαπόγας δεν θ' αργήσει, από τον 5ο Τομέα της ΕΠΟΝ, ν' αναλάβει καθήκοντα καπετάνιου του 4ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ.

Ο κομμουνιστής δημοσιογράφος Γιώργος Τσαπόγας (1923 - 2013), ο στιχουργός, σε ώριμη ηλικία, έτσι όπως τον θυμούνται όσοι μαθήτευσαν σ' αυτόν
Ο κομμουνιστής δημοσιογράφος Γιώργος Τσαπόγας (1923 - 2013), ο στιχουργός, σε ώριμη ηλικία, έτσι όπως τον θυμούνται όσοι μαθήτευσαν σ' αυτόν
Ο πρώτος ύμνος της ΕΠΟΝ γράφεται για την πρώτη επέτειο ίδρυσής της. Αφηγείται ο τότε 61χρονος συνθέτης του, το 1985, μπροστά στον φακό της σειράς ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ «Το χρονικό της Εθνικής Αντίστασης», με την υπογραφή του Αντώνη Βογιάζου (1930 - 1992):

«(...) Εκτός, ας τα πούμε, επίσημα τραγούδια, τα κοινά που τραγουδούσε η ΕΠΟΝ σ' όλες τις συνοικίες και σ' όλη την Ελλάδα, δημιουργούνταν κι άλλα τραγούδια σατιρικά, αγωνιστικά ή πολλές φορές (σ.σ. έμπαιναν) στίχοι σε γνωστές μελωδίες, του συρμού μ' ένα άλλο περιεχόμενο. Σε μια τέτοια φάση, χωρίς καμιά ιδιαίτερη παραγγελία, ο Γιώργος Τσαπόγας κι εγώ κάναμε έναν ύμνο για την πρώτη επέτειο της ΕΠΟΝ, το 1944. Ο οποίος διεσώθη σ' ένα μπουκάλι, νομίζω τον είχε βρει τον μισό ο Τσαπόγας και τον άλλο μισό τον θυμήθηκα εγώ. Η μελωδία είναι αφελής, αλλά ενδεικτική εκείνης της εποχής. Ενα επαναλαμβανόμενο στροφικό παιχνίδι (...)».

Ο πρώτος ύμνος της ΕΠΟΝ γράφεται σε τέσσερα ξεχωριστά δεκαπεντασύλλαβα δίστιχα, τα οποία ξεχωρίζουν ανάμεσά τους με λευκό διάστημα, ενώ η ομοιοκαταληξία είναι ζευγαρωτή:

Φλόγα του '21, η ΕΠΟΝ συνεχιστής

στου λαού μας τον αγώνα, γίνεται εκδικητής.

Σε βουνά και σε λαγκάδια και σε απάτητες κορφές

λυγερά σαν τα ζαρκάδια, σκαρφαλώνουμε πλαγιές.

Μες στις πόλεις, τα χωριά μας, νέοι, νέες και παιδιά

Η παρτιτούρα και οι στίχοι του πρώτου ύμνου της ΕΠΟΝ (δημοσίευση στη μελέτη του Ευάγγελου Μαχαίρα, «Η τέχνη της αντίστασης» («Καστανιώτης», 1999)
Η παρτιτούρα και οι στίχοι του πρώτου ύμνου της ΕΠΟΝ (δημοσίευση στη μελέτη του Ευάγγελου Μαχαίρα, «Η τέχνη της αντίστασης» («Καστανιώτης», 1999)
πολεμάμε, τραγουδάμε, φέρνουμε τη Λευτεριά.

Κόσμος νέος θα προβάλει, της δουλειάς, της προκοπής

κι η ειρήνη θα στεριώσει ως την άκρια της Γης.

ΥΓ. Ολες και όλοι εξακολουθητικά ζούμε στην κοιλάδα των Τεμπών. Και δεν είναι το μοναδικό προδιαγεγραμμένο έγκλημα, καθώς σε κάθε ελληνική γωνιά καιροφυλαχτεί μια καινούργια τραγωδία. Πού βάζετε ότι θα πούμε το νερό, νεράκι. Ας θυμηθούμε τον στίχο του ποιητή Μιχάλη Κατσαρού: «Μην αμελήσετε / Πάρτε μαζί σας νερό / Το μέλλον μας έχει πολλή ξηρασία».


Πολιτικοί κρατούμενοι στις γκρεμισμένες πια φυλακές Καλλιθέας, όπου κρατήθηκε ο Αργύρης Κουνάδης, διαβάζουν τον «Ριζοσπάστη» μας
Πολιτικοί κρατούμενοι στις γκρεμισμένες πια φυλακές Καλλιθέας, όπου κρατήθηκε ο Αργύρης Κουνάδης, διαβάζουν τον «Ριζοσπάστη» μας

Γράφει ο
Βασίλης ΚΑΛΑΜΑΡΑΣ
Δημοσιογράφος, συγγραφέας, κριτικός βιβλίου


Κορυφή σελίδας
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ