Παλιά φωτογραφία της Βίλας Ιλίσσια, στην οποία στεγάζεται σήμερα το μουσείο

Στόχος της έκθεσης είναι η γνωριμία του ευρύτερου κοινού για το πώς δημιουργήθηκε το Βυζαντινό Μουσείο και κατ' επέκταση το πώς φτιάχνεται ένα μουσείο, ο τρόπος που διαχειρίζεται τα εκθέματά του και οι ιδεολογικές διακυμάνσεις που αποτυπώνονται σε αυτή τη διαχείριση ανάλογα με τις εποχές και τις πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές ανακατατάξεις.

Η ιδέα για την έκθεση προέκυψε κατά τις προκαταρκτικές εργασίες για την επανέκθεση του Βυζαντινού Μουσείου (η οποία γίνεται με ορίζοντα το, πανταχού παρόν, 2004) και υλοποιήθηκε με βάση το πλούσιο αρχειακό και εκθεσιακό υλικό του, από το αξιόλογο επιστημονικό προσωπικό του. Μεγάλο μέρος του οποίου είναι συμβασιούχοι και ωρομίσθιοι... για να μην ξεχνιόμαστε.

Η έκθεση περιλαμβάνει περισσότερα από 700 αντικείμενα (αριθμός που την καθιστά τη μεγαλύτερη περιοδική έκθεση στην Αθήνα των τελευταίων χρόνων), τα περισσότερα από τα οποία εκτίθενται για πρώτη φορά. Περιλαμβάνονται εικόνες, γλυπτά, έργα μικροτεχνίας, τοιχογραφίες, χειρόγραφα, υφάσματα και κεραμική, ενώ μοναδικό είναι και το ανέκδοτο και αυθεντικό φωτογραφικό και αρχειακό υλικό που συνοδεύει τα εκθέματα.

Ο επισκέπτης θα έχει τη μοναδική ευκαιρία να γνωρίσει τη «γέννηση» του μουσείου από το 1884 με την ίδρυση της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας, η συλλογή της οποίας ήταν η βάση για τη συγκρότηση του μουσείου από το 1914 έως το 1923. Για το κοινό ανοίγει το 1924, στα υπόγεια της Ακαδημίας Αθηνών, ενώ το 1930 μεταφέρεται στη σημερινή του θέση, στη Βίλα Ιλίσσια, η οποία χτίστηκε από τον Κλεάνθη το 1848 για τη δούκισσα της Πλακεντίας.

Η επιλογή των εκθεμάτων, λόγω ακριβώς του στόχου της έκθεσης, δεν έγινε με βάση μόνο την αρχαιολογική τους αξία, αλλά, πολύ περισσότερο, με κριτήριο το αν εξυπηρετούν την πληρέστερη απόδοση της ιστορικής πορείας του μουσείου. Ετσι, ο επισκέπτης θα γνωρίσει τους τρόπους που συλλέγονταν τα αντικείμενα, τρόποι που αποτυπώνουν μερικές από τις πιο κρίσιμες ιστορικές στιγμές της Ελλάδας και των Βαλκανίων γενικότερα, καθώς και τις μουσειολογικές αντιλήψεις κάθε εποχής.

Η διάρκεια της έκθεσης είναι έως τις 31 του Οκτώβρη 2002 και οι ώρες λειτουργίας είναι Τρίτη, Πέμπτη - Κυριακή: 8.30 π.μ.-3 μ.μ., Τετάρτη: 12.00 μ.-7 μ.μ. (Δευτέρα κλειστά). Το κόστος του εισιτηρίου είναι μάλλον συμβολικό για μια τέτοια έκθεση και στοιχίζει 1,47 ευρώ.