Σάββατο 30 Οχτώβρη 2021 - Κυριακή 31 Οχτώβρη 2021
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 35
ΠΟΙΚΙΛΗΣ ΥΛΗΣ - ΕΠΙΣΤΗΜΗ
Απευθείας φωτογράφιση εξωπλανήτη «νεογνού» σε απόσταση 400 ετών φωτός!

Το φωτεινό σημάδι δίπλα στο γράμμα b είναι ο νεοσχηματισμένος εξωπλανήτης 2M0437b, στον αστερισμό του Ταύρου. Το φως από το άστρο σε αυτήν τη φωτογραφία στο υπέρυθρο τμήμα του φάσματος, καλύφθηκε με έναν σκούρο κύκλο, ώστε να μπορέσει να γίνει διακριτός ο εξωπλανήτης
Το φωτεινό σημάδι δίπλα στο γράμμα b είναι ο νεοσχηματισμένος εξωπλανήτης 2M0437b, στον αστερισμό του Ταύρου. Το φως από το άστρο σε αυτήν τη φωτογραφία στο υπέρυθρο τμήμα του φάσματος, καλύφθηκε με έναν σκούρο κύκλο, ώστε να μπορέσει να γίνει διακριτός ο εξωπλανήτης
Το να υπάρχει ένας νεοσχηματισμένος εξωπλανήτης σε απόσταση 417 ετών φωτός από τη Γη δεν είναι κάτι παράξενο, δεδομένων των χιλιάδων εξωπλανητών (πλανητών σε άλλα αστρικά συστήματα) που έχουν ανακαλυφθεί μέχρι σήμερα. Και το γεγονός ότι ο πλανήτης αυτός είναι «νεογνό» επίσης δεν είναι παράξενο, καθώς όλοι οι εξωπλανήτες πέρασαν από αυτήν τη φάση και αναπόφευκτα κάποιοι θα εντοπιστούν ακριβώς όταν βρίσκονται σε αυτήν. Το ασυνήθιστο και πολύ σπάνιο είναι να μπορούμε να φωτογραφίσουμε απευθείας έναν εξωπλανήτη. Και αυτό ακριβώς έγινε με τον 2M0437b στον αστερισμό του Ταύρου, που είναι από τους νεαρότερους εξωπλανήτες για τους οποίους έχουμε απευθείας φωτογραφία.

Συνήθως είναι αδύνατο να φωτογραφίσουμε εξωπλανήτες ακόμη και με τα μεγαλύτερα υπάρχοντα τηλεσκόπια, επειδή είναι μικροί, ετερόφωτοι, βρίσκονται πολύ μακριά από τη Γη και πολύ κοντά στο άστρο τους, που τους κρύβει πίσω από το εκτυφλωτικό του φως. Ο εντοπισμός τους γίνεται τις περισσότερες φορές έμμεσα, είτε από την ελαφρά μείωση της φωτεινότητας του άστρου όταν τυχαίνει ο εξωπλανήτης να περάσει μπροστά απ' αυτό, στην ευθεία θέασης του άστρου από τη Γη, είτε από τη βαρυτική έλξη που ασκεί στο άστρο, κάνοντάς το να ταλαντώνεται γύρω από τη θέση του, μεταβάλλοντας ελαφρώς το μήκος κύματος που εκπέμπει. Σύμφωνα με το φαινόμενο Doppler, το μήκος κύματος μεγαλώνει όταν απομακρύνεται η πηγή από τον παρατηρητή και μικραίνει όταν πλησιάζει. Για να έχει εμφανή επίδραση πρέπει ο εξωπλανήτης να είναι αρκετά μεγάλος, αλλά τέτοιοι εξωπλανήτες συνήθως περιφέρονται γύρω από τα άστρα τους σε μικρή απόσταση, με αποτέλεσμα να είναι αδύνατη η φωτογράφισή τους.

Ο εξωπλανήτης 2M0437b είναι αρκετά μεγάλος, αλλά τυχαίνει να έχει τροχιά πολύ μακριά από το άστρο του, για την ακρίβεια 2,5 φορές πιο μακριά από την τροχιά του Πλούτωνα γύρω από τον Ηλιο. Οι εξωπλανήτες που βρίσκονται τόσο μακριά, είναι συνήθως ψυχροί και δεν εκπέμπουν υπέρυθρη ακτινοβολία. Εκεί, όμως, το νεαρό της ηλικίας του 2M0437b είναι που κάνει τη διαφορά. Επειδή είναι μόλις μερικών ...εκατομμυρίων ετών, ο εξωπλανήτης αυτός διατηρεί ακόμη θερμότητα από τη διαδικασία σχηματισμού του, με την επιφάνειά του να βρίσκεται γύρω στους 1.200 βαθμούς Κελσίου. Αυτό τον κάνει να λάμπει αχνά στο υπέρυθρο, αρκετά όμως για να είναι ορατός από τα γήινα τηλεσκόπια σε απόσταση εκατοντάδων ετών φωτός.

Ο 2M0437b έγινε αρχικά αντιληπτός από το τηλεσκόπιο «Subaru», το 2018, ενώ ακολούθησαν τριετείς λεπτομερείς παρατηρήσεις με το ακόμη ισχυρότερο τηλεσκόπιο «Keck», που έδειξαν ότι το φωτεινό σημείο ακολουθεί το άστρο (άρα δεν είναι κάποιο άστρο στο υπόβαθρο) και τα χαρακτηριστικά του συνάδουν με αυτά εξωπλανήτη. Αν, όπως έχει προταθεί, ο πολύ νεαρός εξωπλανήτης παρατηρηθεί και με το διαστημικό τηλεσκόπιο «Χαμπλ», θα μπορέσουν να προσδιοριστούν με μεγαλύτερη ακρίβεια η μάζα και η ηλικία του, ενδεχομένως και η χημική σύσταση της ατμόσφαιράς του.


Κορυφή σελίδας
Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ