Σάββατο 3 Ιούλη 2021 - Κυριακή 4 Ιούλη 2021
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 37
ΠΟΙΚΙΛΗΣ ΥΛΗΣ - ΕΠΙΣΤΗΜΗ
ΜΕΘΑΝΙΟ ΣΤΟΝ ΑΡΗ
Μια το βλέπεις, μια το χάνεις

Σέλφι του ρόβερ «Curiosity» από την κάμερα στην άκρη του βραχίονά του
Σέλφι του ρόβερ «Curiosity» από την κάμερα στην άκρη του βραχίονά του
Οι αναφορές για εντοπισμό μεθανίου στον Αρη προκάλεσαν μεγάλο ενδιαφέρον, καθώς στη Γη σημαντικό ποσοστό του παραγόμενου μεθανίου προέρχεται από τα μικρόβια, που βοηθούν τα ζώα να χωνέψουν φυτικές τροφές. Παρότι στον Αρη δεν υπάρχουν γελάδια, πρόβατα και κατσίκια, ο εντοπισμός μεθανίου θα μπορούσε να σημαίνει ότι μικρόβια κάποτε ζούσαν ή ίσως ακόμη ζουν μέσα στο έδαφός του. Βεβαίως το μεθάνιο μπορεί να προέρχεται αποκλειστικά από γεωλογικές διεργασίες, που σχετίζονται με την αλληλεπίδραση πετρωμάτων, νερού και θερμότητας.

Ομως πριν εντοπίσουν τις πηγές του μεθανίου, οι επιστήμονες πρέπει να απαντήσουν στο ερώτημα γιατί ορισμένα όργανα ανιχνεύουν το αέριο και άλλα όχι; Για παράδειγμα το ρόβερ «Curiosity» της NASA έχει επανειλημμένως ανιχνεύσει μεθάνιο ακριβώς πάνω από την επιφάνεια του κρατήρα Γκέιλ. Αλλά ο τεχνητός δορυφόρος του Αρη «ExoMars» του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA), που βασικός του στόχος είναι ο εντοπισμός αερίων όπως το μεθάνιο, δεν το ανίχνευσε στα υψηλότερα στρώματα της αρειανής ατμόσφαιρας.

Οι επιστήμονες της NASA επανεξέτασαν ενδελεχώς τις μετρήσεις του TLS, του οργάνου ανίχνευσης αερίων του «Curiosity», χωρίς να βρουν κάποιο πρόβλημα. Μερικοί πρότειναν ότι μπορεί με κάποιον τρόπο το ίδιο το ρόβερ να εκλύει τα ίχνη μεθανίου που ανιχνεύει. Και πάλι η μελέτη κάθε τμήματος του ρόβερ, κάθε κίνησης, κάθε έρευνας πετρωμάτων που πραγματοποίησε δεν έδωσε εξήγηση.

Ο Καναδός πλανητικός επιστήμονας Τζον Μουρς έκανε τότε μια φαινομενικά αντιφατική εικασία - ερώτηση: Τι σημαίνει αν οι μετρήσεις και των δύο συσκευών είναι σωστές; Επειδή το TLS καταναλώνει πολλή Ενέργεια, πραγματοποιεί τις μετρήσεις του τη νύχτα, όταν δεν λειτουργούν άλλα ενεργοβόρα υποσυστήματα του «Curiosity». Η ατμόσφαιρα του Αρη είναι πιο ήρεμη τη νύχτα, έτσι το μεθάνιο που βγαίνει μέσα από το έδαφος συσσωρεύεται αρκετά, ώστε το ρόβερ να το ανιχνεύσει. Αντίθετα, ο Δορυφόρος Ανίχνευσης Αερίων «ExoMars» χρειάζεται το ηλιακό φως για να ανιχνεύσει το μεθάνιο σε ύψος 5 χιλιομέτρων πάνω από το έδαφος. Κατά τη διάρκεια της ημέρας ο αέρας κοντά στην επιφάνεια θερμαίνεται, ανεβαίνει και αναμειγνύεται με τα ανώτερα στρώματα, με αποτέλεσμα τα ίχνη μεθανίου να αραιώνονται τόσο, που να είναι μη ανιχνεύσιμα, ιδίως από ένα όργανο σε τροχιά.

Το κέντρο ελέγχου του «Curiosity» αποφάσισε να δοκιμάσει αν η θεωρία του Μουρς στέκει, δίνοντας εντολή στο ρόβερ να πραγματοποιήσει μετρήσεις κατά τη διάρκεια της μέρας. Πράγματι και το TLS έδειξε ότι κατά τη διάρκεια της μέρας τα επίπεδα μεθανίου σχεδόν μηδενίζονται. Αν και αυτή η μελέτη αποδεικνύει ότι υπάρχει διακύμανση των συγκεντρώσεων μεθανίου πάνω από τον κρατήρα Γκέιλ κατά τη διάρκεια του αρειανού ημερονυχτίου, παραμένει το ευρύτερο αίνιγμα του μεθανίου στον Αρη. Το μεθάνιο είναι σταθερό μόριο, που θα μπορούσε να αντέξει στην ατμόσφαιρα του Αρη επί 300 χρόνια, πριν διασπαστεί από την ηλιακή ακτινοβολία. Αν το μεθάνιο εκλύεται και από άλλους κρατήρες, καθώς ο Γκέιλ δεν έχει κάτι το μοναδικό από γεωλογικής πλευράς, αρκετό μεθάνιο θα έπρεπε να έχει συσσωρευτεί στην ατμόσφαιρα, ώστε να είναι ανιχνεύσιμο και από τον «ExoMars». Μόνη εξήγηση είναι ότι κάποια διεργασία καταστρέφει το μεθάνιο σε λιγότερα από 300 χρόνια. Ισως αυτό οφείλεται σε χαμηλού επιπέδου ηλεκτρικές εκκενώσεις ανάμεσα σε κόκκους σκόνης μέσα στην ατμόσφαιρα του Αρη, στην επαφή του μεθανίου με τα οξείδια που δίνουν το κόκκινο χρώμα στο αρειανό χώμα ή σε κάποια άλλη αιτία, που μένει να ανακαλυφθεί.


Κορυφή σελίδας
Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ